Ж.Цэцгээ охин Б.Мишээлийн хамт
Жамсранжавын Цэцгээ гэж гялав шалав хөдөлгөөнтэй, эрвэлзсэн алаг нүдтэй эгч “Өдрийн сонин”-ы сурталчилгааны ажилтнаар хориод жил ажилласан юм. Элэгсэг дотно сэтгэлтэй тэрээр алба ажилдаа зүтгэлтэй гэж жигтэйхэн байдаг сан. Цэцгээ эгч эдүгээ гэр бүлийн хүний хамт “Эртний монгол хатад” компанийг үүсгэн байгуулж захирлаар нь ажиллаж байна. Түүнтэй уулзах болсон хамгийн гол шалтгаан юу гэвэл гурван сайхан охиноо хүний зэрэгт хүргэж, нэртэй гоо бүсгүй, жүжигчин болгож өсгөсөн эхийн хайр халамжийн тухай юм.
-Үртэй хүн жаргалтай гэдэг. Зээрийн янзага шиг зэгзийсэн гурван охиныхоо тухай ээж та юу ярих сан бол?
-Миний хань Буянжаргал гэж хүн бий. Ханьтайгаа амьдрал зохиогоод 35 жил болж дээ. Анх үерхэхдээ Буяа маань аравдугаар анги, би есдүгээр ангид сурч байсан даа. Алдар нэр, албан тушаалын төлөө явалгүй надад сайхан гурван охин хайрласан ханьдаа би их баярладаг. Манайх гурван охинтой. Ууган охин Б.Дөлгөөн маань хоёр хүүхэдтэй, айлын сайхан эзэгтэй болсон. Миний охин 2007 онд Монголын мисс тэмцээнд оролцож зэс эрдэнийн өргөмжлөл авч байсан. Одоо хүү, охин хоёроо хараад гэр зуур байгаа ч өмнө нь “М Си Эс” холдинг компанид хүний нөөцийн захиргааны ажил эрхэлж байлаа. Охин маань тухайн үед найз нөхдийнхөө ятгалгаар миссийн тэмцээнд орсон болохоос яг зориулж хичээллэж бариагүй хүүхэд л дээ. Багаасаа орос, англи хэлтэй, боломжийн боловсролтой шүү, миний охин.
-Мишээл охин чинь сүүлийн үед нэлээд нэрд гарч яваа жүжигчин байх аа?
-Манай хоёр дахь охин л доо. Мишээлийг ч бид урлаг соёлоор явуулна гэж бодож байгаагүй. Орос 14 дүгээр сургуульд сурч байлаа. “Орчлон” сургуульд сурч байхаас л урлагт сэтгэл зүрхээ өгч СУИС-д элсэн орж 2016 онд жүжигчний ангийг ардын жүжигчин Лхамхүү багшийн удирдлага дор төгссөн дөө. Би ер нь хүүхдүүдээ хэлтэй устай, боловсролтой болгох юмсан л гэхээс цагаа хий дэмий үрсэн хүн болоосой гэж боддоггүй. Аав ээжийнхээ дэргэд байхдаа эрх чөлөөтэй, эрх жаргалтай өсөж өндийгөөд биеэ даагаад явахдаа айлын сайхан эзэгтэй байгаасай гэж хүүхдүүдээсээ хүсдэг. Багын л гэртээ буйдангаа тайз болгоод жүжиглэх дуртай хүүхэд байсан. Сүүлд “Орчлон”-д сурч байхдаа урлагийн үзлэгт орж авьяасаа нээн хөгжүүлж жүжигчин болохоор шийдсэн юм. СУИС-ийг улаан дипломтой төгссөн. Мишээл багаасаа дуучид, жүжигчдийг их дууриана.
-“Яг түүн шиг” шоуг л гэртээ давтдаг байж дээ?
-Гавьяат жүжигчин Т.Ариунаа дуучныг дууриаж дуулна. Ээж, эгчийнхээ хувцсыг хольж сольж өмсөөд их жүжиглэнэ. Зурагтаар гарч байгаа сурталчилгаануудыг их элэглэнэ. Бүүр жаахан байхад нь аав, бид хоёр нь ажил ихтэй учир гэрт нь нэг гарт нь утас, нөгөөд нь удирдлага бариулаад түр орхиод гараад ирэх хооронд хөөрхөн өөрийгөө саатуулаад байж байна даа.
-Охин чинь ямар ямар кинонд тоглолоо?
-Тоглосон кино нь бараг хорь гарсан байх. Мишээл маань аравдугаар ангиа төгсөх жилдээ реппэр Цэцээгийн дууны клипэнд анх тоглосон юм. Оюутан байхаасаа олон кинонд тоглож эхэлсэн дээ. “Голланд сарнай”, “Код”, “Давхар цохилт”, “Дэлхийд дурласан сар”, “Саарал хүн”, “Надаар тоглосон хайр”, “Учрал”, “Рекэт” зэрэг кинонуудад дүр бүтээсэн. “Никитон” хамтлагийн “Үүлэн үст” клипэнд тоглолоо.
-Дөлгөөн, Мишээл хоёрын дүү отгон охин хэн билээ?
-Отгон охин Үжингээ би их орой төрүүлсэн юм. Дөчин настайдаа төрүүлсэн охин маань ууган эгчээсээ арван тав, удаах эгчээсээ арав дүү хүүхэд л дээ. Одоо “Шинэ Монгол” сургуулийн наймдугаар ангид сурч байна. Саяхан Япон улс руу сурагч солилцоогоор яваад ирсэн. Сурлага, урлагтаа сайн, тал бүрийн авьяастай, жүжиглэж, дуулж, сургуулийн бүх юманд л гүйж байх шиг байна. (инээв.сур)
-Жүжигчин Мишээл төрлөө гэж сонсогдсон. Танайх хэдэн зээтэй болж байна?
-Гурван зээтэй болсон. Зээ нартаа амь тавинаа. Бага зээ маань энэ намар төрсөн.
-Бүсгүй хүн сайхан төрөх олны мэлмийн баясгалан, орчлонгийн чимэг гэлээ ч сайхан төрөхийн зовлон их гэдэг. Та охидынхоо төлөө санаа их зовох юм уу?
-Охид бүсгүйчүүд орчлонгийн чимэг болохоор сайхан төрнө гэдэг цаанаасаа бурхны хишиг гэж би боддог. Аливаа хүн гадаад өнгө үзэсгэлэнгээс гадна уяхан зөөлөн ааль, энэрэнгүй нинжин сэтгэл, өрөвч ялдам зан зэрэг дотоод гоо сайхныг эцэг эхээсээ өвлөж төрдөг. Орчлонд юм бүхэн утга учиртай. Утга учраа дагаад хүний амьдрал хувь тавилан сайн сайхнаар үргэлжилдэг гэдэгт би итгэдэг. Сайхан төрөхийн зовлон гэдэг ч юм уу, олны элдэв хэл аманд тэгтлээ их эмзэглэхгүй ээ. Хүн өөрөө л зөв явахад бүх зүйл сайхан болно. Хүн сайхан төрсөн байхын хажуугаар хүний сайн хань, сайн ээж, сайн эмээ байх юм бол өөрийнх нь заяа төөрөг, хувь тавилан түшээд явчихна. Удам дамжаад ирчихсэн сайн сайхныг өвлөөд явчихсан хүн улам л сайхан заяатай байна.
-Сайхан удам дамжих гэж та ярилаа. Удам сайт уудам орчлонгийн дээд байх. Таны аав, ээж ямар хүмүүс байна?
-Аав маань ная гарсан, ээж минь далан хэдтэй хоёр сайхан буурал эсэн мэнд аж төрж байна. Аав Жамьяндорж, ээж Бадамханд хоёр ханилаад жаран жил болохдоо таван хүүхэд төрүүлж өсгөж. Би айлын ууган охин л доо. Манай аав бол Оросын “СОТ-2”-т насаараа ажилласан алтан гартай токарьчин хүн л дээ. Ээж маань Гутлын үйлдвэрт насаараа ажилласан, төлөвлөгөө нормоо зуун хувь биелүүлдэг, хөдөлмөрийн баатар болохын даваан дээр тэтгэвэртээ гарсан их хөдөлмөрч хүн. Үнэнийг ярихаар өөрсдийгөө магтсан юм шиг болчих гээд байдаг тал бий. Манай аав, ээжийн удамд гэр бүл салсан хүн нэг ч байхгүй. Энэ бол манай удмынхны бахархал, хүн заяаны утга учир юм. Манай гурван бүсгүй, нэг эрэгтэй дүү ч энэ л жамаар замнаж явна. Хүний үртэй хань ижил болж, үр хүүхэдтэй болсон юм бол гэр бүлийнхээ л сайн сайхны төлөө тэмцэх учиртай. Тэрнээс хар залуугаасаа хүнтэй сууж хүүхэд гаргачихаад хань ижлээ “Тэр нь ч таалагдахгүй, энэ ч тохирохгүй байна” гээд байвал амьдрал утгагүй. Аав ээж хоёр минь гэр бүлийн үнэ цэнийг хүүхэд байхаас минь ойлгуулж чадсан нь гайхамшиг юм даа. Далай ламын “Хүмүүс амьдралаа он жилүүдэд зориулаад өнгөрдөг. Харин он жилийг амьдралд зарцуулаагүй байдаг нь харамсалтай” гэсэн үгийг би их боддог. Тиймээс хүний амьдралын он жилүүдээ амьдралд зориулах юмсан гэж гэр бүлдээ цаг зав их гаргана шүү.
-Он жилүүдийг амьдралд зориулна гэдэг ч энгийн мөртлөө мундаг философи байна шүү?
-Хүн залуу насаа дэмий өнгөрөөлгүй сурч мэдэхийн төлөө тэмүүлж, дэргэдээ байгаа ойр дотныхноо халуун сэтгэлээр хайрлаж, үртэй ханьтай жаргаж явахад л он жилүүд хоосон өнгөрөн одохгүй. Залуус маань үүнийг сайтар бодож л явах ёстой.
-Гэр бүлээрээ чөлөөт цагаа хэрхэн өнгөрөөдөг байв?
-Манайх зусланд байшинтай. Зуны улирлын сайханд зусландаа гарна. Чөлөөт цагаараа хөдөө гадаа их явна. Боломжтой үедээ Хонгконг, Бээжин рүү аялж явсан минь дурсамжтай сайхан санагддаг.
-Дэлхийн брэндүүд Монголд орж ирээд нутагшчихлаа. Энэ хэрээр өнөө үеийнхний хувцаслалт, стиль, имиж их өөрчлөгдөж байгаа нь танд аль хэр анзаарагдаж байна?
-Нийгмээ дагаад өнөөгийн охид залуусын стиль, имиж бүх л зүйл өөрчлөгдөж байгаа л даа. Гэхдээ залуучууд маань залуу наснаасаа өмсөж зүүх, эдэлж хэрэглэхэд тэгтлээ их ач холбогдол өгөх хэрэггүй. Хэрэглээг хэтрүүлэн өөгшүүлж буй эцэг эхчүүд ч буруутай. Охид бол хүний сайн хань яаж байх вэ гэдгээ л бодох учиртай. Залуу насыг хамгийн гол нь сурч мэдэхэд л зориулах хэрэгтэй. Үнэтэй брэнд хэрэглэлээ гээд хүний оюун ухаан хөгжихгүй.
Жүжигчин Б.Мишээл
-Хүүхэд насны, залуу цагийн, бас одоогийн шинэ жилийн баяруудын тухай дурсамжаасаа хуваалцаач!
-Би хүүхэд байхаасаа л Нийслэлийн 15 дугаар сургуулийн бүлгэмийн зөвлөлийн дарга, хотын пионерын штабын гишүүн, Ажилчны районы пионерын штабын дарга гээд нийгмийн их идэвхтэй сурагч байлаа. Шүлэг зохиож, уншдаг, сурагчдын сүлд модны наадмыг хөтөлнө. Онц сураад сургуулиасаа шалгарч, нийслэлийн сүлд модны ёолконд урилгаар оролцоно. Онц сурдаг сурагчдын ёолк ДСНК-д болно. Тэр ёолкнуудаас гоё бэлэг олныг авч байсан минь их дурсамжтай санагдаж байна. Гэр бүлтэй болсноос хойш охиддоо ямар бэлэг авах вэ, ямар мод засах вэ гэж их догдолдог сон. Хүүхдүүдээ яаж баярлуулчих вэ гэж их боддог байсан. Одоо бол бүх зүйл бэлэн болсон.
-Хүүхэд насны тань шүлгүүдээс таны санаанд үлдсэн биз?
-“Пионерын үнэн” сониноос зарладаг зохион бичлэгийн уралдаанд би байнга орж байр эзэлдэг байлаа. 1979 онд “Бид хүүхдийн жилд” гэсэн уралдаанд амжилттай оролцож, “Утга зохиол, урлаг” сониноос 1980 онд шүлгийн уралдаан зарлахад би “Лоозонг хэрэгжүүлье” гэсэн шүлгээрээ тэргүүн эзэлж, Ч.Лхамсүрэн, Д.Цэдэв, Ц.Гайтав, Ц.Цэдэнжав, Т.Очирхүү, Д.Пүрэвдорж, Д.Содномдорж, С.Эрдэнэ, Ш.Сүрэнжав, П.Бадарч нарын тухайн үеийн алдар хүндтэй олон зохиолчдын дунд ганцаараа хүндтэйгээр заларч авахуулсан зураг ч одоо надад байдаг. Эртэд ардын уран зохиолч П.Бадарч гуай “Монгол тулгатны 100 эрхэм”-д ороход тэр зураг хальт харагдаад л өнгөрч байна лээ. Тэр шүлэг гэхэд санаанд байна.
“Ачит намынхаа гэгээн сургаалаар
Ард олон маань замнадаг билээ
Ариун цагаан хөдөлмөрийн үрээр
Алдар суугаа мандуулдаг билээ” гээд бичиж байсан даа. Сурлага, урлагаар шалгарч олон улсын “Артек” зусланд 1980 онд амарч байлаа.
-Сурлага, урлагаар тэргүүний сурагч хаана мэргэжил эзэмшив?
-Эрхүүгийн Багшийн дээд сургуулийг дүүргэсэн. Одоогийн БСШУС-ын сайд Цогзолмаа бид чинь нэг үеийн оюутнууд даа.