Монгол Улсын төрийн хүндэтгэлийн бэлгэдэл Есөн хөлт Их цагаан тугийг аймаг орон нутгийн баяр наадмын үеэр дуурайлган хийж, ашиглах болсон. Энэ нь хүндэтгэн дээдлэх хуулийн заалтыг чанд мөрдөөгүйгээс хүндэтгэл нь гутаах үйлдэл болох тохиолдол гарах болсон билээ. Тухайлбал, өнгөрсөн жил Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын ойн баяр наадмаар дуурайлган хийсэн есөн хөлт цагаан тугаа залахаар морьтой залуус наадмын талбайд орж иртэл морьд нь үргээд, цагаан тугаа алдаж, морьноосоо унасан зүйл болсон. Энэ мэт байж боломгүй зүйл удаа дараа ажиглагдах болжээ.
Уг нь Төрийн бэлгэ тэмдгийн тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Төрийн тугийг Монгол Улсын бүх аймгийн адуун сүргийн дотроос шилж сонгосон цагаан зүсмийн азарганы 80,0 см-ээс доошгүй урттай, дэл сүүлээр, ганц хувь үйлдэнэ”. 9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Төрийн тугийг өнгийн чулуу шигтгэж, дотор нь Монгол Улсын бүх аймгийн хөрсний дээжийг байрлуулан цутгасан, шаталсан хэлбэртэй хот, улсыг бэлгэдсэн хүрээ мандлын байдалтай суурь дээр залж Төрийн ордонд байрлуулна” гэсэн байна. Мөн хоёр дахь хэсэгт “Төрийн тугийг газарт хүргэхийг цээрлэнэ” хэмээн заасан байдаг аж. Гэтэл аймаг, сумд, зарим олон нийтийн байгууллага, хувь иргэн Төрийн Есөн хөлт цагаан тугийг дууриалган үйлдэж, төрийн ёслол, олон нийтийг хамарсан үйл ажиллагаанд ашиглах байдал гарсаар байсан тул дахин ашиглахыг хатуу хориглосон байгаа. Орон нутгийн наадмын үеэр дахин цагаан туг харагдвал иргэд холбогдох хуулийн байгуллагуудад хандаж мэдээлэл өгөх хэрэгтэй.
Н.ГАН