Энэ удаагийнхаа “Ном ярьж өгье” буланд Орост төрсөн Английн алдарт зохиолч Айн Рэндийн “Миний худалдаж авсан нөхөр” зохиолыг онцолж байна.
1926 он. 21 настай чинээлэг айлын охин Иринэ аав, ээжийнхээ үлдээсэн үзэсгэлэнт эдлэн газар, тансаг байшинд амьдрахаар төрөлх хотдоо ирэх ба энэ хотын хамгийн сайхан залуу болох бизнесмэн Гэнри Стэффордтой танилцаж ухаангүй дурлана. Гэтэл гэнэт Гэнригийн компани дампуурч, их хэмжээний өрөнд унах нь тэр. Иринэ Гэнритэй гэрлэх шийдвэр гаргаж хамаг бүхнээ зарж өрийг нь дараад нэгэн жижигхэн байшинд амь зогоох болов. Гэнри мэргэжлийнхээ дагуу инженер хийж амьдралаа залгуулна. Иринэ түүний амьдралыг авраад зогссонгүй жинхэнэ романс болгож чадаж байлаа. Энэ романс дөрвөн жил үргэлжилнэ. Ингэж байтал энэ хотод Клэйр гэгч үзэсгэлэнтэй бүсгүй ирдэг…
Гэнри нэгэн үдэшлэг дээр Клэйртэй танилцаж үүнээс хойш Клэйрийн очсон бүх үдэшлэгийг алгассангүй. Тэр хоёрын харилцаа Иринэгийн нүдэн дээр дотно болж эр нөхөр нь яах ийхийн зуургүй эргэлт буцалтгүйгээр өөр бүсгүйд хайртай болжээ. Одоо Иринэд ганц л зам үлдсэн, нөхрийгөө хэзээ салъя гэж хэлэхийг хүлээх. Гэвч Гэнри дуугүй байсаар л, царай алдаж дуу нь дотогшоо орж бодлогошрон суух боллоо. Энэ хугацаанд Гералд Грей гэх 30 эргэм насны англи язгууртан залуу Иринэд татагдаж эхэлнэ. Клэйр Гэнритэй уулзах бүх нүх сүвийг хайж Гэнри харин түүнээс зугтах бүх боломжийг эрэлхийлж байлаа. Иринэ нөхрөө худалдаж авсан учраас нөхөр нь түүнийг орхиж чадахгүй байгааг гэнэт ухаарна. Нөхөр нь түүний мөнгөний золиос болохыг тэр хүлээн зөвшөөрч чадахгүй. Тиймээс өөрөө түрүүлж алхам хийх хэрэгтэй боллоо. Нэг өдөр Иринэ нөхрөө Клэйртэй уулзах гэж байгааг олж мэдээд тэр газарт нь Грэйтэй уулзахаар товлоно. Төлөвлөгөө амжилттай хэрэгжиж Гэнри эхнэрээ өөр эртэй байгааг олж харан Клэйрийг тэндээс дагуулан гарна. Ингээд гэрлэлтээ цуцлуулахаар боллоо. Гэнри ихэнх цагаа Клэйртэй өнгөрүүлж харин хөөрхий эхнэр нь нөхрөө шинэхэн найз бүсгүйтэйгээ аз жаргалтай алхахыг холоос байнга ажиглана. Энэ хоорондоо Иринэ Грэйтэй үргэлжлүүлэн уулзаж бүр Америк руу хамт явахаар төлөвлөнө. Хүлээсэн өдөр ирж, энэ хорвоогийн хамгийн жаргалтай асан хосууд хоёр тийш болж, хувь заяагаа салгалаа. Гэртээ хоносон сүүлчийн шөнөө Иринэ унтаж чадахгүй холхин нэгэн цагт өөрийнх нь байсан орны хажууд зогсон нөхрийнхөө тайван унтаж байгаа царайг удтал ширтэнэ. Гарыг нь авч уруулдаа хvргээд “Гэнри… Чи юу хийснийг маань хэзээ ч мэдэхгүй…Мэдэх ч ёсгүй… Аз жаргалтай амьдраарай! Харин би өөртэйгөө хамт нэг л зүйлийг авч явах болно. “Би Гэнрид хайртай байсан” гэж хэлэх тэр эрхийг би өөртөө үлдээнэ ээ. Чамайг үхэн үхтлээ хайрлах тэр эрхийг би авч явна” гэж зөөлхөн шивнээд гарч одно. Маргааш өглөө нь галт тэрэг 10:15-д хөдлөх ёстой байв. Тэр хоёр эцсийн удаа хамтдаа суун ярилцаж, 60 насандаа инээгээд уулзах байх гэсэн ерөөл тавин бие биедээ аз жаргал хүслээ. Гэнри хамгийн сүүлийн удаа эхнэрээ үнсээд үдэж өгнө. Яг энэ хэсгийг уншсан ямар ч хүний зүрх зүсэгдэхгүй байхын аргагүй. Ер нь та хайр гэж зүйлийг мэдэрсэн л бол энэхүү өгүүллэгийг уншаад нэг хэсэгтээ л сэтгэл хөндүүрлэж алхах болов уу.
Галт тэргэндээ суугаад Иринэ бүтэн хоёр цаг юу ч ярихгүй хөшөө шиг сууж явсаар эхний зогсоол дээр бууна. Нэг саятан өөрийг нь Сан Францискод хүлээж байгаа, нөхрөөсөө салахын тулд таныг зүгээр л ашигласан юм гэж Грэйд хэлдэг. Иринэ дараагийн галт тэргэнд сууж ямар ч байсан 24 цагаас илүү явсан гэдэг. Тэгээд зүгээр л таарсан буудал дээрээ орь ганцаараа бууж үлдэх болно.
Иринэ одоо тэр хотхонд ганцаардан, тарчигхан амь зууж байна. Хайртай хүнээ ганц удаа ч болов дахин харах байх гэсэн ганцхан итгэл л түүнийг энэ орчлонд тогтоон барьж байгаа. Өдөр бүр гудамжаар алхахдаа зөрөн өнгөрч буй хүмүүсийн царайг анхааралтай ажигладаг. Орой нь гэртээ ирээд Гэнригийнхээ зургийг харан “Өнөөдөр биш байна аа Гэнри минь, магадгүй маргааш байх…” гэж шивнэнэ. Гэнригийн баяртай инээмсэглэсэн тэр зургийн хүрээн дээр “Иринэдээ. Гэнри. Yүрд мөнх” гэж бичсэн байдаг юм.
Өгүүллэгийн зохиомж нь Иринэгийн захиас, дурдатгал маягтай. Амьдралдаа тохиосон цор ганц хайрын тухай юу ч нууж хаалгүйгээр танд зориулж ярьж өгч байгаа мэт. Иринэгийн сэтгэлийн тэнхээ хийгээд энэлэн, шаналлыг юутай ч харьцуулж боломгүйгээр зохиолч гаргасан байдаг. Унших бүрд зүрхний тань хаа нэгтээ хөндүүрлэж, зовлонтойгоор хөших вий.
Таны хүн байх мөн чанарыг гагц хайр л мэдрүүлж чадна…
А.МӨНХЗУЛ