Барилга
байшин барихад шаардлагатай гол материалуудын үнэ ханш ямар байгааг судлахаар
барилгын материалын төвлөрсөн худалдааны “Гурвалжин”, “44”, “100 айл” төвүүдээр
явлаа. Ямар ч барилга байшинд зайлшгүй хэрэгтэй болдог цемент гэхэд л тухайн
үйлдвэрлэсэн газраасаа хамаарч өөр өөр үнэтэй байна. Тодруулбал, хятад цемент
нэг тонн нь 130-140 мянган төгрөг, Эрэлийн цемент 148-165 мянган төгрөг, Хөтөл
цемент 135-161 мянган төгрөг байна. Ер нь барилгын материалын “44 худалдааны
төв” төмөр замын зогсоолтой тул бараа бүтээгдэхүүн нь нэмэгдэлгүй үнээр буюу
бусад төвүүдийнхээс 1000-2000 төгрөгийн хямд байдаг аж. Тиймээс барилга байшин барих гэсэн хүмүүс тус
төвөөр нааш цааш холхин энэ тэрийн үнэ асууж судална. Мөн орос, хятад, монгол
үйлдвэрийн арматур төмрүүд хэмжээнээсээ
хамаарч өөр өөр үнэтэй байна. Манай үндэсний үйлдвэрийн 8-25 мм хэмжээтэй нэг
тонн төмөр 1.2 сая төгрөг байхад ижил хэмжээтэй хятад арматур 1.3 сая төгрөгийн
үнэтэй байх аж.
Мод
модон материал
Тус
төвд мод модон материал, арматур төмөр,
цемент зэрэг барилгын гол материалууд нэг дор байдгаараа давуу талтай. Зузаан
зузаан банзнуудыг давхарлан өрж хатаасан овор
сүр ихтэй модон материалын хэсэг рүү орлоо. Тэнд Хар модон палк /3 метр 30см урт, 15*15/
хэмжээтэй 22000 төгрөг, нарс нь 12000 төгрөг байна. Прүс боодлоороо 20,000-30,000
төгрөг, нарсан банз /5см зузаан/ нэг м3 нь 200,000, Хар банз 280,000-300,000
төгрөг, шургааг ширхэг нь 12,000-15,000 төгрөг байв. Мөн барилга байшингийн
хана, дээврийн ажилд түлхүү хэрэглэгддэг гипсэн хавтан ширхэг нь 14,000-15,000,
цементэн хавтан 9 000, OSB хавтан18,000-24,000, ДСП хавтан 25,000-30,000,
цаасан шахмал хавтан 13 000, Аргелит /өнгөгүй/ 8,000 төгрөгийн үнэтэй байна.
Дээврийн
материал
Хар цаас
/орос чулуутай 30,000
Хар цаас
/орос чулуугүй/ 25,000-27,000
Хар цаас
/халааж наадаг чулуугүй 80,000
Хар цаас
/халааж наадаг чулуутай/ 80,000
Дээврийн
төмөр /1м/ 6,000-7,000 төгрөгийн үнэтэй байна. Энэ жил бороо хур элбэгтэй
байгаа болохоор ч тэр үү хүмүүс дээврийн материалдаа ач холбогдол өгч байгааг
тус төвийн дөрөвдүгээр павилоны худалдагч ярьж байв.
Мөн орон
сууцны найман хувийн зээлд хамрагдах хүсэлтэй ч бага орлоготой иргэд банкуудын
“Хашаа байшин барих зээл”-д олноор хамрагдах болжээ. Энэ зээл нь тухайн
иргэнээс барих байшингийнхаа 20-30 хувийг барьж гүйцэтгэсэн байх гэсэн
шаардлага тавьдаг байна. Тиймээс тус төвд байшингийн материалыг цуглуулж яваа
хэдэн хүнтэй таарсан юм.
СХД-ийн
иргэн Х.Дүгэржаваас цөөн зүйл тодрууллаа.
-Та
“Хашаа байшин барьж дуусгах зээл”-д хамрагдах гэж байгаа юм байна. Ямар банк,
ямар шаардлага тавьж байна вэ?
-Би Хаан
банкинд хандсан. Шинэ байшин барихаар төлөвлөөд уг зээлийг судалсан юм. Ер нь
бүх банкуудад ийм төрлийн зээл байна лээ. Харин Хаан банкны хувьд өөрийн
хөрөнгөөр шаардлагатай санхүүжилтийг хийх, эсвэл хийсэн тухай баримт нэхэж
байгаа юм. Тиймээс би эхний ээлжинд суурь цутгах цемент, хайрга, арматур, мөн
блок сонирхож явна.
-Энэ
төвийг сонгож ирсэн нь ямар учиртай вэ, бусад газраас үнэ хямд байдаг уу?
-Гэр
ойрхон болохоор 44- өөр дандаа ирдэг. Бусад газраар үнэ ямар байгаа талаар
харьцуулж амжаагүй. Энд чинь төмөр замын зогсоолтой болохоор гадна дотноос ирж
байгаа бараа бүтээгдэхүүн, барилгын материалууд арай хямд байх болов уу гэж
боддог.
-Банк
танд байшин барихтай холбоотой өөр ямар шаардлага тавьж байна?
-Өөр
олон бүрдүүлэх материал бий. Наад зах нь орлогоо тодорхойлж баталгаажуулах. Мөн
барих байшингийнхаа төсөв төлөвлөгөөг гаргах шаардлагатай гэсэн. Тиймээс
материалын үнэ нэлээд судалж байна.
Бороо
элбэгтэй жил байшин барихад төвөгтэй байдаг. Адаглаад цутгасан суурь хатаагүй
байхад бороо орвол хамаг цементийг нь угааж урсгаад улаан хайрга үлдээчихнэ.
Мөн суурийг нь ус чийгээс сайтар хамгаалах хэрэгтэй. Би барилгачин хүн л дээ
гэв.
Ингээд
Х.Дүгэржавын зөвлөснөөр ус чийгнээс тусгаарлах материалын үнэ сонирхлоо.
Орос Хар
тос /1 кг/ нь 70,000 төг
Хятад
хар тос /1 кг/ 22,000
Цэвэр
хар тос /1 кг/ 3,000
Шингэн
шил /1л/ 6,000-15,000 төгрөг аж.
Грунт
/18л пример/ 65,000 гэнэ.
Блок болон засал чимэглэлийн материалууд
Наадмын дараа намар гээд хүмүүс нэгэнт өвлийн бэлтгэлдээ
орсон энэ үед байшиндаа нам даралтын зуух суурилуулах гэж төмөр болон трубаны
үнэ судалж яваа хүн ч байна. Труба хар, цагаан, орос, хятад гэсэн
ангилалтай. Нэг тонн труба диаметрээс үл
хамаарч 1,960,000 төгрөг. Харин метрээрээ бол 1,600-45,000 төгрөг ажээ.
Сүүлийн үед жижиг дунд үйлдвэрийн салбарт блокны
үйлдвэрүүд олноор байгуулагдсан нь барилгын материалыг улам ч боловсронгуй
болгож буй. Тэгвэл барилгын материалын бас нэгэн гол түүхий эд болсон блокны
үнийг судлав.
Газобетон блок /м3/ 145,000
Пенобетон блок /м3/
135,000
Хөнгөн блок
/м3/ 85,000 төгрөг гэсэн
сонголтууд байх ажээ.
Эмульс
Эмульс дотор /4 кг/ 5,000-17,000
Эмульс дотор /18 кг/
78000-80000
Гадна эмульс /4-7кг/ 22,000
Замаска
Хар замаска /25 кг/ 8,000-25,000
Цагаан замаска /25-30 кг/ 5,500-7,500
Угаадаг замаска /20кг/ 12,000 төрөгийн үнэтэй байна.
Г.ЛХАГВАДОРЖ