Зохиолч, яруу найрагч Дашийн Оюунчимэгийн “Тэнгэрийн цаг айсуй” нэртэй тууж, өгүүллэгийн номыг уншсанаа ярьж өгье. “Тэнгэрийн цаг болоогүй” нэртэй туужид дараахь сонирхолтой үйл явдал гардаг юм.
Алс бөглүү нэгэн сумын төвд ховорхон гоо үзэсгэлэнтэй Од хэмээх нэртэй эх баригч эмчбүсгүй ирнэ. Түүнийг харсан хэн боловч өөр цаг хугацаа, өөр орон зайд орчих шиг болж, алмайран гайхаж дараа нь их амар амгаланг мэдэрдэг билээ. Сумын их эмч Шаргай гэгч яхир ааш зантай, хэт зарчимч, хатуу дэг журамтай, өөрийнхөө тавьсан оношоос өөр юунд ч итгэдэггүй нэгэн. Одыг ирсэн өдрөөс яхир зант Шаргай эмчээс эхлээд сумынхны ааш зан эрс өөрчлөгдөж одоо тэд ажил тарсны дараа сумын эмнэлгийн гадаа цуглан, дуулж хуурдан хөгжилдөн наргидаг болжээ. Бултаараа нэг л сэтгэл дүүрэн баяр хөөртэй байх болжээ. Тэгж байтал наадам болж, сумын бөхчүүд ид хаваа гайхуулан барилдсанаас үүдэн Одыг хэн нэгэнтэй ураглуулж сумандаа суурин үлдээх юм сан гэж хүн бүр бодох болов. Тэр жил сумын заан болсон сайхан залуу болохдархан Цэрэнгийн бага хүү, сумандаа ганц алдартан нь болох Түмэн гэх яруу найрагч, сумын даргын гадаадад сурдаг оюутан хүү зэрэг хэд хэдэн залуугийн нэрийг онцлон ярилцах болжээ. Гэвч тэдний хэн нь ч үзэсгэлэн гоо Одын дэргэд сүрлэн мануухай шиг л санагдана. Ийн байтал сумынхны нүдийг бүлтийлгэсэн хоёр дахь явдал болж Од Борзоон гэгч ямаачин залуутай уулзах болжээ. Борзоон уулын Дулам гэгч хүн амьтнаас зэлүүд ганцаар амьдардаг авгайн ганц хүү, хэдэн ямаагаа эргүүлэхээс өөр эрдэмгүй, цэргийн албанд ч тэнцээгүй нэгэн байжээ. Од Борзоон хоёрыг уулздаг болсноос хойш сумынхны хөгжил хөөр алга болж, сэрүүнээрээ зүүдэлж байна уу гэмээр, хэн ч юу ч хийх, сэтгэх сөхөөгүй байх болов. Тэдний дунд цорын ганц сортоотой нь Бужаа гэгч настай эмэгтэй байлаа. Тэрбээр Одыг анх хараад манай ертөнцийн хүн яавч биш гэдэгт итгэлтэй байх болжээ. Үүнийгээ магадлахаар уйгагүй явж Шаргай эмчтэй уулзан түүнд загнуулж, гадаадад сурдаг оюутан хүүтэй уулзаж шинжлэх ухаан гэгчид эргэлзэнэ. Улмаар Дулам авгайн гэрт очиж хүүг нь төрөхөд онцгой шинж тэмдэг мэдрэгдсэн эсэхийг лавлав. Түүнээс хүүг нь адууны Халтарын хүү гэсэн даан ч урамгүй хариу сонсоно. Уулын Дуламыг амаржихад хүүхдийг нь эх барьж авсан, одоо зөнөж багачуултай бараа хурааж тоглодог болсон эмгэн л Бужаагийн асуултад цорын ганц“үнэн” хариулт өгнө. Тэрбээр “Онцын юм мэдэгдээгүй, гэвч чихнийх нь омог нэн уужим байсан” гэж Борзооны төрөх үеийг дурсан хэлдэг. Сумын эмнэлгийн орны цагаан хэрэгслийн угаагч Бадаа гэгч нонж дорой хүүхэн Одтой ихэд ойр дотно. Тэрбээр Од энд үлдэнэ гэсний, харин Борзоон “Тэнгэрийн цаг болоогүй” гэж хэлээд хэдэн ямаагаа туугаад яваад өгсний гэрч болно. Маргааш нь Од хаашаа ч юм алга болчихжээ. Сумынхан хичнээн эрж хайсан боловч бүсгүйг олсонгүй. Анх Одыг суманд авчирсан шуудангийн тэрэгний жолооч “согтуу” Уваш долоо хоногт хоёр удаа аймаг орж шуудан авчрах үндсэн ажлаа орхиод Одыг хайх ажилтай болжээ. Эцэст нь түүнийг ухаан солиорох вий гэж хүмүүс айж эхэлнэ.Шаргай эмч мөн аймгийн төв орж эмнэлгийн боловсон хүчний даргатай уулзахад аймгаас тэдний сум руу ямар ч эмч томилж явуулаагүйгээ хэлнэ. Дараа жилийн хавар болж, Одын тухай ам дамжсан элдэв домог яригдах болов. Сумынхан чухам юу болоод өнгөрснийг дөнгөж сая л эрүүл ухаанаар шүүн ярилцаж эхлэв. Олон жил өнгөрч хүмүүс Борзооныг онхи мартжээ. Гэвч тэрбээр Хонгор уулын савдаг мэт хааяа цаг агаарын өөрчлөлт, цаг наашлахын дохиог үзүүлж, уянгалаг сайхан хоолойгоордуулахыг хүмүүс сонсдог болжээ. Дашийн Оюунчимэгийн “Тэнгэрийн цагболоогүй” туужийн үйл явдал нь учир шалтгааныг цаашид бодож олох орон зайг уншигч надад үлдээн төгсч байна.
Н.ПАГМА