Ирэх оны нэгдүгээр сарын 1-нээс Шилэн дансны хууль хэрэгжинэ. Хууль хэрэгжиж эхлэхтэй холбоотойгоортанилцуулга, зөвлөгөөнийг өчигдөр зохион байгуулж, Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж хүнд сурталтнуудад хандаж үг хэллээ. Тэрээр “Энэ хууль хариуцлагыг улам чангатгаж дээшлүүлэх хууль. Энэ хууль төрийн ажлыг улам хариуцлагажуулна. Өнөөдөр төрийн албанд хүнд сурталтан олон байна. Тэд ард түмний татвараар цалинждаг, хүнд суртал гаргах эрхгүй хэрнээ хамгийн их хүнд суртал гаргадаг. Нөхдүүд минь ээ, нэгдүгээр сарын 1-нээс энэ хууль хэрэгжиж эхэлнэ гэдгийг санаж хүнд суртлаа орхин ажилла. Ирэх оны өдийд ийм зохисгүй байдал гаргаснаасаа болоод тэдэн хүн ажлаасаа халагдсан гэсэн тоо, мэдээтэй сууж байвал хууль хэрэгжсэний илэрхийлэл болно. Хуулийг зөрчин хүнд суртал гаргасан бол төрд дахин ажиллах эрхийг бүрмөсөн хасна” хэмээлээ.
Ерөнхийлөгчийн хэлсэн үг цаг үеэ олох шиг боллоо. Төрийн хүнд суртал энгийн иргэдийг хөлдөө чирч, нийгмийг туйлдуулах хэмжээнд хүрчээ. Манай сонин ч хүнд суртал ямар байдгийг ёстой л яс махаараа мэдэрч байна. Төрийн байгууллагуудын ажлыг нь хийлгэж нийгэмд тулгараад байгаа асуудлыг шийдэхийн тулд асар их хөөцөлдлөг, тэсвэр тэвчээр шаарддаг юм байна. Өнгөрсөн зунаас хойш “Өдрийн сонин”-ны байрны цонхыг таглаж, барилгын салбарт мөрддөг хууль дүрмийг зөрчин “Астра буйлдинг” офиссын барилга баригдаж эхэлсэн. Бид эрүүл, аюулгүй орчинд хөдөлмөрлөх эрхийнхээ төлөө “Цонхоо нээе” хөдөлгөөнийг өрнүүлж есдүгээр сараас хойш тэмцлээ. Тэмцлийн үр дүнд ямар ч асуудал шийдэгдсэнгүй. Ердөө хоёрхон тамгатай цаас бидний гарт үлджээ.
Уг нь есдүгээр сарын 26-нд Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газарт анх хандаж, гомдол гаргасан юм. Бидний өргөдөл шийдлээ хүлээн Ганбат байцаагчийн ширээн дээр сар гаруй хэвтсэн байна билээ. Ийн хүлээлгэж ядсаны эцэст хэмжилт, шалгалт хийж бидний тавиад байгаа асуудлыг үнэн эсэхийг төрийн албаныхан ирж шалгав. Ингэснээр “Өдрийн сонин”-ыхны эрх ноцтой зөрчигдсөн, “Астра буйлдинг”-ийг зөвшөөрлийн дагуу бус, хууль зөрчин барьж байгаагил болгов. Харамсалтай нь бүх зүйл тогтоогдчихоод байхад Мэргэжлийн хяналтынхан асуудлыг шийдэхийг хүсээгүй. Тогтоол шийдвэрээ гаргахын оронд хамааралгүй шахам байгууллагыг асуудалд татан оруулж хугацаа алдаж байгаа юм. Товчхондоо арваннэгдүгээр сарын 14-ний өдөр Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын дэд дарга П.Бат-Эрдэнэ албан тоотоор Нийслэлийн ерөнхий төлөвлөгөөний газарт хандсан. Тэрээр “Өдрийн сонин”-оос ирүүлсэн мэдээллийг үндэслэн шалгахад Астра буйлдинг офисс, 64 айлын орон сууцны барилга нь “Өдрийн сонин”-ы байрнаас 8.4 метрийн зайтай байгаа нь …Хот тосгоны төлөвлөлт, барилгажилтын норм ба дүрмийг зөрчсөн байна. Иймд танай байгууллага зураг төслийг дахин хянаж дээрх зөрчлийг арилган 2014 оны арваннэгдүгээр сарын 31-ний өдөр хариуг ирүүлнэ үү” гэжээ. Үүнийг ойлгох гэвэл “14 хоногийн дотор “Астра буйлдинг” гэх 13 давхар барилгыг нураагаад дахин хуульд заасан норм дүрмийг мөрдүүлэн бариул” гэсэн утгатай юм шиг байна.
Гаргасан алдаа дутагдлыг арилгуулах албан тоот Нийслэлийн ерөнхий төлөвлөгөөний газарт очсоноос хойш хууль бус барилгын ажил улам эрчтэй хийгдээд байдаг. Харин хууль дүрмийг биелүүлэх үүрэгтэй төрийн албаны ажил албан тоотын ард таг гацсан хэвээрээ. Нэг асуухад “хариуцсан мэргэжилтэн нь солигдсон” л гэнэ. Дараа нь “Дарга асуудалтай чинь танилцаж байгаа” л гэнэ. Ингэсээр дөрвөн сар өнгөрөхөд Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналт ямар ч шийдвэр гаргасангүй. Хууль бус барилгын ажил одоо ч үргэлжлэн хийгдсээр байгаа.
Тэд саяхан дахиад нэг тамгатай цаас үйлдэв. Нийслэлийн ерөнхий төлөвлөгөөний газрын орлогч дарга Ш.Уртнасан энэ сарын 12-ны өдөр Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газарт албан тоотод хариу илгээв. Тэрээр “Астра буйлдинг” барилгын захиалагч Л.Зундуй гүйцэтгэгч “Тэлмэн констракшн” бидний өгсөн зөвшөөрлийг дур мэдэн өөрчилж хууль бусаар барилгын ажлыг явуулж байгааг тогтоолоо” хэмээгээд асуудлыг засахыг Мэргэжлийн хяналтаас хүсчээ. Тэдний үйлдсэн албан бичгийг уншвал бүгдээрээ хууль бус зүйлийг илрүүлээд, нэгэндээ арга хэмжээ авах үүргийг өгөөд байгаа мэт.
Бүх зүйл тодорхой, Астра буйлдинг компани хууль зөрчиж барилга барьсан нь, “Өдрийн сонин”-ы сэтгүүлч, хамт олны эрүүл аюулгүй орчинд ажиллах эрх ноцтойгоор зөрчигдсөн нь ил тодорхой байхад асуудал улам л удааширсаар байна. Дөрвөн сарын хугацаанд хүчинтэй эсэх нь эргэлзээтэй албан бичиг нэгэндээ илгээсээр ямар ч асуудал шийдэгдсэнгүй. Одоо аль газарт албан бичиг илгээж хэдэн сарыг авах нь тодорхойгүй байна. Бид төрийн албан хаагч, мэргэжилтнүүдийн хойноос хөөцөлдөөд асар их хүнд суртал, өөр юу ч олж долоосонгүй. Тэдний нэгэндээ өгч байгаа бичгийн найруулга зүйгээс эхлээд ойлгож авах зүйл огт алга. Нэмж хэлэхэд инээд хүрэм нэг зүйл байсан нь энэ дэлхийн цаг тоололд арваннэгдүгээр сарын 31 гэдэг өдөр хэзээ ч байдаггүй. Тэгэхэд “арваннэгдүгээр сарын 31-ний өдөр хариуг ирүүлнэ үү” гээд бичиж байгааг юу гэж ойлгох вэ. Төрийн албан хаагчдын дүр төрх ийм байна. Тэд ажилдаа ингэж хүйтэн хөндий цэвдэг сэтгэлээр хандаж байна. Иргэдийг ингэж даапаалж, шоглож болохгүй.
Энэ бүхний талаар Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж өчигдөр ярилаа. Ерөнхийлөгчийн хэлснээр одоо л “Бөхийсөн ард түмэн гэдийж, гэдийсэн авлигачид бөхийх” бололтой. Хууль хэрэгжиж эхэлснээр буюу нэгдүгээр сарын 1-нээс манай энэ асуудал ч шийдэгдэх дүр зураг харагдаж байна. Ер нь төрийн албан хаагчдын дунд иргэдээс ирсэн гомдол, санал, асуудлыг ингэж удааж унтраах арга байдгийг сонслоо. Төрийн албан хаагчид асуудал хөөцөлдөгч иргэнийг хий дэмий албан байгууллагууд руу илгээж, албан тушаалтны хаалгыг нь сахиулж залхаадаг ажээ. Эцэстээ иргэн туйлдаж хөөцөлдөж байгаа асуудлаа орхидог гэнэ. Гэхдээ манай сонин хэзээ ч залхахгүй, орхихгүй. Бид нийгмийн шударга ёсны төлөө, хүнд суртлын эсрэг цаг ямагт тэмцэж байдаг. Энэ асуудлыг төрийн байгууллагуудын суганд халууны шил мэт хавчуулах болно. Тэгээд төрийн байгууллагуудын хүнд суртал, түшмэдийн ялзрал ямар байгааг өдөр бүр эл асуудлаар шалгаж мэдэж байх болно.
Цаашид манай сонин төрийн хүнд суртлын тухай Шилэн дансны хуулийн булан нээн ажиллуулах зорилготой байгаа. Хүнд суртлыг арилгахад хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл амин чухал үүргийг гүйцэтгэдэг. Түүн дотроо сонин нэн чухал нь юм. Яагаад гэвэл сонины хуудаснаа тэр бүхэн баримт болон үлддэг.
Л.МӨНХТӨР