ШУТИС-ийн уулзвараас 11 дүгээр хорооллын уулзвар хүртэлх авто зам огт өөр өнгө төрхтэй болох гэж байгаа. Хоёр урсгалдаа дөрвөн эгнээтэй байсан авто зам нийтдээ зургаан эгнээтэй болох гэж буй. Нэг талдаа гурван урсгалтай болно гэсэн үг. Хуучин Сансар руу арваннэгдүгээр хорооллоос өгсдөг байсан зам энэ удаа нуман хэлбэртэй гүүр болох юм. Энэ хэсгийн зам ийм хэлбэртэй гүүр болчихоор доогуурх замаар нь машинууд чөлөөтэй зорчино гэсэн үг. Нарны зам шиг замын түгжрээг зохих хэмжээнд шийдэж чадсан хэсэг нийслэлд нэмэгдэх нь ямар ч гэсэн тодорхой болчихож. Тэр хэрээр хотын түгжрээ тодорхой хувиар шийдэгдэнэ гэж албаныхан үзэж байна.
Бид энэ удаа өнгөө бүрэн шинэчлэх гэж байгаа Бээжингийн гудамж бүтээн байгуулалтын явцыг сурвалжиллаа. Зам, барилгын болон гүүрийн ажил одоогоор 65 хувийн явцтай явж байна. Биднийг очиход далангийн доод суурь үе, дээд үеийн ажлууд дуусчээ. Авто замын хоёр талын хашлагууд аль хэдийнэ тавигдсан харагдав. Өчигдрийн байдлаар гэхэд замын доод суурийн хучилтын ажил хийгдэж байлаа. Манайхны хэлж заншсанаар харлуулсан чулуу буюу том ширхэгтэй асфальт тавих ажил гараас гарсан гэсэн үг. Энэ хучилтан дээр суурийн болон өнгөт асьфалт тавих юм байна. Замын ажлыг “Бээжин констракшн инженеринг” групп гүйцэтгэж байгаа аж.
Хуучин гүүр 40 метр урттай байсан бол шинэ гүүр 74 метр урттай байх нь. Төмөр бетонон хийцтэй гэж албаныхан онцолж байна. Хэлбэрийн хувьд арк буюу хагас нуман хэлбэртэй байх талаар өмнө өгүүлсэн. Америк элчингээс уруудаж байгаа зам болон Арслантай гүүрнээс хойшоо Сэлбийн баруун эргээр тавигдсан шинэ замууд нуман гүүрний доод талаар огтлолцох аж. Өөрөөр хэлбэл хойноос уруудсан зам буюу урдаасаа ирж байгаа зам Бээжингийн гудамжтай огтлолцохгүйгээр шууд доогуур нь гараад явна гэсэн үг.
Ийм хэлбэрийн давхар гүүрнүүд манайд нэгээр тогтохгүй бий. Хуучнаар Энх тайвны гүүр байна. Доогуур нь машин сүлжилдэж л байдаг. Дамдинсүрэнгийн гудамжны гүүрийг бас дурдаж болно. Сүүлд гэхэд л япончуудын барьж өгсөн Нарны гүүр бий. Яг үүн шиг нийслэлийн түгжрэлийг шийдэх бас нэг гүүрний бүтээн байгуулалт Сансар хавьцаа өрнөж байна.
Зам барилгын ажил дээр гүйцэтгэл хийж буй өчнөөн Монгол компани бий аж. Жишээ нь, Аръяа компани гэхэд дотооддоо асфальт үйлдвэрлэж байгаа гэнэ. 2009 оноос хойш энэ чиглэлийн үйлдвэрлэл явуулжээ. Зам барилгын ажил хийхэд ашиглаж буй тоног төхөөрөмж гэхэд л Хятадаас ирээгүй юм байна. Зөвхөн дотоодын компаниудын тоног төхөөрөмжүүдийг түрээсэлжээ. Мөн барилгын түүхий эд болон бусад материалыг дотоодоосоо авч байгаа аж. Далд инженерийн шугам сүлжээнд хэрэглэгдэж байгаа труба яндан хоолой, борооны ус зайлуулах хоолой, замын хашлагууд нь ч урдаас иржээ. Бусад түүхий эд материалууд дотоодоос нийлүүлэгдэж байгаа гэнэ. Туслах ажилтнуудыг мөн дотоодоос авч ажиллуулж байгаа юм байна. Асфальтын ажил дээр дотоодын ажилчид тусалж байгаа аж.
Авто замын хувьд борооны ус зайлуулах иж бүрэн шугам сүлжээ тавьж байгаагаараа өмнө өрнөсөн замын ажлуудаас онцлог аж. Хуучин шугам сүлжээний ус зайлуулах шугам 50-70 метрийн зайтай байсан бол шинэ сүлжээ 25-30 метрийн хооронд борооны ус хүлээж аваад дамжуулах салбар шугамуудтайгаар хийгдэх юм байна.
Замын хоёр захаар явган хүний замтайгаас гадна гэрэлтүүлгийг нь иж бүрэн шийдэж өгч байгаа гэнэ. Ногоон байгууламжийг нь ч тусгайлан шийдэж өгч байгаа гэж Нийслэлийн авто замын газрын мэргэжилтэн тайлбарлав.
Бээжингийн гудамжны ажлын яриа хөөрөө бүр өмнө нь хийгдэж байжээ. Хоёр улсын Засгийн газрын гэрээгээр зураг төсөл, судалгааны ажлууд хийгдэж 2012 онд дуусчээ. Өнгөрсөн онд Хятадын тал сонгон шалгаруулалтаа явуулж “Бээжин канстракшн инженеринг” групп шалгарсан юм байна. Дулааны шугам сүлжээний хувьд нэг олзуурхам ажил энэ төслийн хүрээнд хийгджээ. Өмнө нь дулааны шугамыг газар сэндийчиж байж зассан бол одоо хонгил дундуур яваад л засч янзлаад байх болж. ШУТИС, МУИС хоёрын дундах хэсэгт хонгилоор яваад дулааны шугамыг засах боломж бүрджээ. Дулааны шугам сүлжээг хонгил маягийн тунельд шийдэж өгсөн. Энэхүү бүтээн байгуулалтын ажил дөрөвдүгээр сард эхлэх боломж байсан ч зарим нэг шалтгаанаар тавдугаар сар өнгөрөөж байж шийдлээ олжээ.
Энэ жилийн хувьд зам, гүүрийн ажил цаг агаарын нөхцөл байдлаас шалтгаалаад удсан тал бий гэж албаныхан онцолж байна. Гэхдээ аравдугаар сарын дунд гэхэд Бээжингийн гудамжны ажил дуусна гэсэн баталгааг тэд өгч байгаа юм. Гэрэлтүүлэг чимэглэлийн ажил хойшлогдож магадгүй ч замын ажил иж бүрнээрээ дуусах гэнэ. Биднийг очиход замын ажилд гэхэд хорь гаруй техник оролцож байв. Гүүрний ажил ид дундаа байлаа. Гүүрний онцлог нь дөрвөн алгасалтай юм байна.
Гэрэлтүүлгийн шугам нь сувагчлалаар явагдаж байгаа аж. Өмнө нь замынхаа хоёр талаар газар доогуур булах маягаар шугам сүлжээг нь шийдэж байсан бол энэ удаа хоолой маягийн труба дундуур утсыг нь гүйлгэж өгч байгаагаараа онцлог аж. Ямар нэг асуудал гарлаа гэхэд сугалж аваад гэмтлийг нь засчих юм байна. Биднийг очиход гэрлийн шонгууд нь аль хэдийнэ ирсэн байлаа. Удахгүй суурилуулах гэж байгаа аж.
Тэр хавьд Лхагвасүрэн жанжны хөшөө байдаг. Жанжны хөшөөг одоо байгаа газраас нь 25-30 метрийн зайд шилжүүлэх нийслэлийн удирдах байгууллагын тогтоол гарчээ. Хэрвээ ингэж шилжүүлэхгүй гэвэл жанжны хөшөө яг гүүрэн дундуур орох гээд байгаа аж. Албаны хүмүүсийн өгч байгаа мэдээллээр Бээжингийн гудамж арваннэгдүгээр сарын сүүлээр ашиглалтад орно гэж байгаа ч Нийслэлийн авто замын газрынхны хэлснээр зорчих хэсэг нь аравдугаар сарын дунд гэхэд нээгдчих юм байна. Нийслэлийн авто замын газрын авто замын хяналтын мэргэжилтэн С.Түмэндэмбэрэл өдөр бүр энд ирдэг гэнэ. Технологи талын хяналтыг өдөр бүр тавьдаг аж. Замын ажлыг гүйцэтгэж буй “Бээжин инженеринг констракшн”-ний хувьд манай улсад хэрэгжиж буй долдугаар хороолол гэх мэт том төслүүдэд гүйцэтгэгчээр ажилладаг компани юм байна.
Ц.БААСАНСҮРЭН