Month: May 2020

Хамгийн олон мал сүрэгтэй хоёр аймгийн нэг болох Хөвсгөлд “Чинээлэг малчин” хөтөлбөр хэрэгжиж байна. Говьсүмбэр аймагт амжилттай туршигдаж, үр өгөөж нь тод томруун гарч байгаа тул тус хөтөлбөрийг Хөвсгөл аймагт салбарлуулан хэрэгжүүлэх ажлыг Х.Эрдэнэбаатар удирдан авч явж байгаа аж. Түүнтэй уулзаж, “Чинээлэг малчин” хөтөлбөрийн талаар сурвалжлахаар хоймор нутгийг зорилоо. Хөдөөд коронавирусийн халдвараас сэргийлэх арга хэмжээ нягт нямбай байна. Хот хоорондын автобусанд зорчиж байгаа бүх хүн маск зүүж, аймаг руу ороход халуунаа хэмжүүлэв. Мөн гараа ариутгах зэргээр халдвар хамгаалалтын дэглэмийг сайтар мөрдөж явлаа.

Мөрөн хотод найртай сайхан хавар болж байна. Биднийг тосон авсан Х.Эрдэнэбаатар Мөрөнгийн унаган хүү аж. Тэрбээр “Чинээлэг малчин” хөтөлбөрийн Хөвсгөл аймаг дахь салбарын захирлаас гадна Ардчилсан намын ҮБХны гишүүн болохыг энд дурдах нь зүйтэй болов уу. Бидний гол зорилго дээрх хөтөлбөрийг Хөвсгөл аймагт хэрэгжүүлэх шаардлага, шалтгааны тухай тодруулахыг зорьсон юм. Үүнээс гадна цаг үеийн сэдвээ ч сурвалжлав. Аян замын тоосноос салж, хэсэг тухлаад Мөрөнгийн хүнс, барааны захыг зорьлоо. Өмнөх жилүүдтэй харьцуулахад зах нам гүм байна. Үүнд коронавирусийн дуулиан нөлөөлсөн гэхээс илүү ноолууртай холбоотой болохыг худалдаачид хэлж байв. Өөрөөр хэлбэл, салбарын сайд ноолуурыг 100 мянган төгрөгөөр л борлуулаарай хэмээн хэлсэн тул малчдын дунд хүлээлт үүсч, ноолуураа борлуулахаа харзнажээ. Түүнээс биш өдийд ноолуураа тушаасан малчид банкны зээлээ дарж, худалдан авалт хийх зэргээр аймгийн төв рүү орж ирээд зах дээр түм бужигнаж байдаг гэнэ. Зах дээр бичиг хэргийн худалдаа эрхэлдэг Н.Гэрэлчулуун сард 60 мянган төгрөгийн татвар төлдөг байна. Хичээл амарсан тул борлуулалт эрс буурч, өдөрт 1520 мянган төгрөгийн орлоготой байгааг хэлэв. Түүнчлэн, сард 160 мянган төгрөгийн түрээс төлж цайны газар ажиллуулдаг хоёр бүсгүй өдөрт 30 хүрэхгүй мянган төгрөгийн хоол борлуулж байгааг ярилаа. Ер нь хөвсгөлчүүд, тэр дундаа Мөрөн хотын иргэдийн өмнө тулгамдсан хамгийн том бэрхшээл бол ажилгүйдэл аж. Иймээс ихэнх залуус гэр бүлээ орхиод урагш явж нүүрс тээвэр хийх, эсвэл хот хүрээ орж барилга болон бусад ажилд орох, цаашлаад Солонгосыг зорихыг илүүд үздэг аж. Үүнээс болж гэр бүл салалт нэмэгдэж, хамгийн олон өрх толгойлсон эхтэй аймгаар Хөвсгөл тодроод байна.

Аялал жуулчлалын бүс нутаг тул үйлчилгээний салбарт ихээхэн ажлын байр шингээдэг болов уу гэтэл үгүй юм. Мөн аймгийн төвд сарын 350 мянган төгрөгийн цалин боломжийн хэмээн үнэлэгддэг юм билээ. Ийм цалингаар гэр бүлийнхээ хүнсний хэрэгцээг ч бүрэн хангаж хүрэхгүй. Тиймээс Монголоос Солонгос руу хошуурдагийн адил Хөвсгөлөөс нийслэл, бусад орон нутаг руу ажил хийхээр гэр бүл, үр хүүхдээ үлдээгээд явж байгаа нь арга ч үгүй юм хэмээн бодогдов.Хөвсгөл аймгийн хамгийн том ажил олгогч нь төр. Энэ ам бүлд багтаж ажил, орлоготой байхыг ихэнх хүн хүсч, мөрөөдөж байна.

Х.Эрдэнэбаатарын хамт зарим сумын хэд хэдэн малчин өрхөөр орлоо. Хөвсгөл аргагүй Монголын Швейцарь юм. Хөвч ой, уудам хөндий, цөн түрэх гол горхи, алсад хөхрөх уулсыг хараад өөрийн эрхгүй сэтгэл сэргэж, тунгалаг агаар нь цээж дүүргэх аж. Зам зуур Х.Эрдэнэбаатар хэмээх хувь хүний талаар сонирхсоноо товч сийрүүлье. Тэрбээр анх Чех улсад ажиллахаар очиж, автомашины эд ангийн үйлдвэрт шөнийн ээлжинд томилогдон, гагнуур хийх зэргээр таван “цаас” хураахын сацуу хэл сурч, тус улсын хууль эрх зүйн орчинг судалж эхэлсэн байна. Хэл сураагүй, хууль эрх зүйг нь мэдэхгүй монголчууд ажлаасаа чөлөө авах, визээ сунгуулах зэрэг олон зүйл дээр гар мухарддаг байжээ. Харин Х.Эрдэнэбаатар энэ тухай сүрхий мэдлэгтэй болж, хэл ус ч сайжирснаар олон монгол хүний аврал болох нь тэр. Байнгын хичээл зүтгэлийн үрээр Чех улсад бизнес эрхлэх боломжийг олж харж, мөнгөн гуйвуулгын компаниа байгуулж дэлхийн олон оронд салбарлуулан өргөжүүлж чаджээ. “Мониполо” хэмээх нэрийг Европт ажиллаж амьдарч байгаа монгол хүн болгон дуулсан биз ээ. Хамгийн гол нь бизнес эрхлэхэд төрийн чөдөр тушаа, хүнд суртал байхгүй нь залуу хүний хүсэл зоригоор компаниа өсөн дэвжүүлэхэд чухал нөлөө үзүүлсэн тухай хэлэв. Тийм ч учраас Х.Эрдэнэбаатар бизнесийн салбар дахь төрийн оролцоог хазаарлаж, улстөрчдийн төсвийн мөнгөөр дамжуулж хулгай хийдэг байдлыг таслан зогсоох хүсэлтэй явдаг юм билээ. Энэ бол эр зориг шаардсан мөрөөдөл юм. Төсөв хуваарилах нэрийдлээр татвар төлөгчдийн мөнгөнөөс хулгай хийгээд байна, бизнесийг хянах нэрийдлээр авлига аваад байна хэмээн босч ирсэн нэгэнд өнөөгийн эрх баригчид таатай хандахгүй нь лавтай.

“Чинээлэг малчин” руу эргэн оръё. Уг хөтөлбөрийг нутагтаа хэрэгжүүлэх болсон гол санаа нь хөдөөд мөнгө үлдэж байж хөгжил ирнэ гэсэн итгэл үнэмшил дээр нь суурилжээ. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр малчдын орлого эрс өсөөд зогсохгүй бэлчээрийн даацыг зохистой түвшинд аваачихад чухал нөлөөтэйг хэлж байв. Баянзүрх сумын малчин С.Мянганбаяр “Миний мал маллаж байсан 1970, 1980-аад оны үед ургамал, ус унд өөр байлаа. Малын тоо толгой ч цөөн байсан юм. Баянзүрх сум гэхэд 90 гаруй мянган толгой малтай байлаа. Одоо хэдэн зуун мянган толгой малтай болсон. Түүний дотор хонь, ямаа ихэнх хувийг эзэлж байна. Сүүлийн 10-аад жил бэлчээрийн талхлалт, цөлжилт маш эрчимтэй явагдаж байна. Гардаг ус булаг нь алга болж байна. Нарийн, тэжээл авдаг өвс нь муудлаа. Мал идэхгүй хогийн ургамал их ургах болжээ” хэмээн ярив. “Чинээлэг малчин” хөтөлбөрийн хүрээнд “Хонь” дэд хөтөлбөрийг эхэлж хэрэгжүүлнэ. Хөвсгөл аймаг 6 сая 40 мянган толгой малтайгаас 3 сая орчим нь хонь, тэр дотор 1.7 сая нь эр суваа мал аж. Өөрөөр хэлбэл, 1.7 сая эр хонь үрждэггүй, үнэ цэнэ нь өсөхгүй бэлчээр талхлаад явж байна гэсэн үг. Тэгвэл Х.Эрдэнэбаатарын бизнес загвар буюу шийдлийг тодруулъя. Үүний тулд 300 хонь дээр жишээ татъя.

Хөвсгөлийн малчин айлуудын мал сүргийн тоог дунджаар аваад үзэхэд нэг айл 300 орчим тоо толгой хоньтой байгаа аж. Үүний тал нь эр, тал нь төллөх мал байгаа юм. Төллөх мал ойлгомжтой. Өсөж үржинэ, өгөөжөө өгнө. Харин үлдсэн 150 эр мал тав хүртэл жил бэлчээр талхлаад бэлчиж байдаг. Өнөөдөр 150 мянган төгрөгийн үнэтэй төлөг ирэх жил, дараагийн 23 жилд ч үнэ нь өсдөггүй. Харин малчин хүнээс хөлс хүч, цаг зав, бензин тос, бусад зардал гарсаар байдаг. Иймд 4-5 жил хариулж, цаг зав, зардал мөнгөө зориулсан ч үнэ нь өсдөггүй эр малаа цөөлье гэж байгаа аж. Харин сүргийн бүтцээ төллөх эм малаар бүрдүүлье. Ингээд хавар малаа эрт төллүүлж, гарсан хургыг эхний 23 сард тусгай тэжээлээр тэжээх, битүү хөнгөлгөөний аргаар орой засах, үүлдэр угсааг сайжруулах зэрэг 4-5 аргачлалыг хэрэгжүүлснээр намар хурга дунджаар 25 кг татахад борлуулна. Ингээд богино эдийн засгийн эргэлтэд оруулснаар малчдын хонин сүргээс авах орлого 45 дахин өсөх боломжтой юм байна. Бүр тодруулбал, одоо уламжлалт сүргийн бүтэцтэй 300 хоньтой айлын хувьд жилд сайндаа л 80 хонь заазалдаг. Нэг бүрийг нь 100 мянган төгрөгөөр борлуулдаг гэвэл жилд 8 сая төгрөгийн орлого олж байна. Харин сүргийн бүтцээ өөрчилж (мэдээж Цагаан сарын ууцны хонь гэх зэргээр 5-10 эр мал үлдээнэ), 300 эм хониос бүрдүүлснээр хавар 300 төл авч, зохих аргачлалын дагуу бойжуулснаар намар 25 кг татсан хургыг нэг бүрийг нь 150 мянган төгрөгөөр борлуулахад 45 сая төгрөгийн орлого орж байна. Ингэснээр хавар төллөсөн малаа өвөл онд оруулах гэж зовохгүй, чанар сайжирснаар малын тоо толгой буурч бэлчээрийн даац тэнцвэртэй болох зэрэг олон талын ач холбогдолтой аж.

Өвсний гарц, шим тэжээл буурч зуд турхан нэмэгдэхийн хэрээр малын тоо бус чанарт анхаарах шаардлагатай болсныг малчид хэлж байна. Тухайлбал, ШинэИдэр суманд 1000т малчин цол авсан ч тэр өвлөө 600 гаруй малаа зудад алдаж, 300хан малтай үлдсэн өрх ч байв. Тиймээс төр мянгат малчин хэмээн өргөмжилж малчдыг тооны араас хөөцөлдүүлдэг байдлаа болих хэрэгтэй гэсэн юм. Үүний оронд махаа борлуулах зах зээлийг нь нээгээд өгчих, тэр цагт цөөн малаар элбэг сайхан амьдрах боломжтой хэмээж байв. Хөвсгөлийн урд гурван суманд өвөлжилт хүнд байжээ. Х.Эрдэнэбаатар Жаргалант суманд 50 гаруй мянган мал хорогдсон тухай хэлсэн. Мөн Галт сум 40 мянга гэх зэргээр асар их мал хорогдсон байна. Тэгвэл 50 мянган малыг дунджилж 150 мянган төгрөгөөр тооцоход 7-8 тэрбум төгрөгийн хохирол малчид амссан байна. Хэрэв энэ тооны малаа эдийн засгийн эргэлтэд оруулсан бол мөн тооны ашиг малчдын халаасанд орох байв. Иймээс малчдад гадаад зах зээлийг нээж өгөх ёстой, нийслэлийн 1.5 сая хүнд хямд мах идүүлэхийн тулд малчдыг золиосолдог байдлыг арилгах хэрэгтэй хэмээн Х.Эрдэнэбаатар ярьж байлаа.

Уг сурвалжлагаар ноолууртай холбоотой асуудлыг хөндөхгүй өнгөрч болохгүй нь. Уулзсан хүн болгон төвөөс ирсэн сэтгүүлч хэмээн ноолуурын талаар асууж сурах. Бүгд л хүлээлтийн байдалд орж, 105 мянган төгрөгөөр хэзээ ирж авахыг харуулдаж сууна. Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сум эрчим үүлдэрийн хар ямаагаар алдартай. Тус сум нийт 350 гаруй мянган малтайгаас 60-аад хувь нь ямаа аж. Энэ ямааны ноолуур чанарын үзүүлэлтээрээ Монгол Улсад хоёрт эрэмбэлэгддэг. Тус сумын нэгдүгээр багийн малчин Д.Хүрэлбаатар ямаагаа самнаж шуудайлан хадгалж байгаа тухайгаа ярив.Ч.Улаан сайд 100 мянган төгрөгөөс доош оруулж өгч болохгүй хэмээн хэлэхээс өмнө ченж нар энэ жил ноолуурын ханш 70 гаруй мянган төгрөгт тогтоно хэмээн ханш хэлж байжээ. Харин одоо сумын төв дээр 4050 мянган төгрөгийн ханштай байгаа гэсэн сураг гарсан ч яг авч байгаа ченжгүй болжээ. Д.Хүрэлбаатар гуай ч 100 мянган төгрөгөөр өгнө гэсэн итгэлтэй байна лээ. Гол нь хурдхан авчихвал банкны зээлээ төлж, бусад зардлаа хаах хэрэгтэй байгааг хэлж, холбогдох дарга нарт нь уламжилж өгөхийг хүсэв.

Сурвалжлагын туршид Х.Эрдэнэбаатар хэд хэдэн удаа манай нутаг сайхан байгаа биз хэмээн асууж, малчин түмэн, хүн зон нь өндөр орлоготой, ажил төрөлтэй болчихвол байгаль эхийнхээ энэ их үзэсгэлэн дунд жаргаж суухаас яахав хэмээж байсан юм.

Г.БАТЗОРИГ

Монголын хөлбөмбөгийн шигшээ багийн тоглогч Ц.Мөнх-Эрдэнэ 2018 онд “ФС Улаанбаатар” клубтэй гурван жилийн гэрээ байгуулсан байдаг.Тэрээр “ФС Улаанбаатар” клубт тоглохоор Эрдэнэт дэх байраа зарж, эхнэрийнхээ хувийн бизнесийг нь заруулан гэр бүлээрээ хот руу ирсэн аж. Гэвч өнөөг хүртэлх хугацаанд“ФС Улаанбаатар” клуб нь гэрээний үүргээ биелүүлээгүй зөрчлийг удаа дараа гаргасан байна. Энэ талаар түүнтэй ярилцлаа.

---

-Танд “ФС Улаанбаатар” клубийн удирдлагууд хэрхэн хандсан юм бэ?

-Би 2018 оны дөрөвдүгээр сарын 7-ны өдөр “ФС Улаанбаатар” клубтэй гурван жилийн гэрээ байгуулсан. Гэрээнд “Тамирчны хүсэлтээр клуб нь өөрийн спонсор, ивээн тэтгэгч байгууллагад зуучилан тамирчныг ажлын байраар хангахаар тохиролцов” гэж заасан байдаг. Клубийн эзэн маань том корпорацийн өв залгамжлагч хүн байсан учраас анх амлалтад нь итгээд л ирж байсан. Гэхдээ ер нь бол намайг хулхидсан. Клубийн эзэд хөлбөмбөгийн төлөө үнэхээр сайн зүтгэж байгаа. Хэн ч ашиг олохгүй зүйлд мөнгөө зараад байхыг хүсэхгүй. Гэхдээ “ФС Улаанбаатар” клубын удирдлагууд чадахгүй юмаа амлаад миний амьдралаар тоглосон. Би Эрдэнэтэд байхдаа хангалттай сайхан амьдарч байлаа. 2018 оны дөрөвдүгээр сард Эрдэнэтэд хийж байсан ажлаасаа гарчихсан. Намайг хотод ирэнгүүт шууд мэргэжлээр чинь ажилд оруулна гэж амласан юм. Би санхүүгийн мэргэжилтэй. Анх “ФС Улаанбаатар” клубийн менежер С.Нямдаваа хотоос Эрдэнэт рүү зорьж очоод надаар гэрээнд гарын үсэг зуруулсан юм. Би тэр хүний сэтгэлийг нь тухайн үед маш их хүндэлж байсан. “Яасан гоё юм бэ, энэ баг үнэхээр л намайг авахыг хүсч байгаа юм байна” л гэж бодсон.С. Нямдаваа “Чамайг хотод ирэхээр чинь Төрийн банкинд хүний нөөцийн албанд юм уу эдийн засагчаар ажилд оруулчихна. Чи санаа зоволтгүй. Эхнэрийг чинь бас чамтай дүйцэхүйц ажилд оруулчихна. Б.Гантигийн аав нь “Шунхлай” группийн ТУЗ-ийн дарга П.Батсайхан. Бүр болохгүй бол чамайг “Шунхлай” юмуу “АПУ” компанид ажилд оруулчихна аа” гэж надад хэлсэн юм. Би итгээд л ирсэн. Гэтэл амласан ажлын байрандаа намайг оруулаагүй, эхнэрийг маань ч ажилд оруулаагүй. 2018 оны арваннэгдүгээр сарын 28-нд “Шунхлай” группийн охин компани “GSB Capital” Банк бус санхүүгийн байгууллагад эдийн засагчаар намайг ажилд оруулсан. Бараг найман сарын дараа. Гэвч төдийлөн болж өгөхгүй л байлаа.“Намайг яагаад Банк бус санхүүгийн байгууллагад оруулчихав аа. Та нар амласнаа биелүүлээч ээ” гэхэд “Чи эндээ түр ажиллаж бай. Зургаан сарын дараа гэхэд “Шунхлай” групп рүү татчихна шүү дээ” гэж хэлсэн. Би хүлээсэн. Тэгээд долоон сарын дараа “За больё, та нар угаасаа худлаа хэлсэн юм байна” гэж хэлээд тэр ажлаасаа гарсан. Улмаар өөрөө ажил хайгаад одоогийн ажиллаж буй “Хаан Банк”-ндаа орсон доо.

-Та Эрдэнэтэд байхдаа “Эрдэнэт үйлдвэр”-т ажиллаж байсан гэл үү?

-Уулын баяжуулах “Эрдэнэт үйлдвэр”-т ажилд орох маш хэцүү. Би мэргэжлийн хүн биш учраас сургалтад хамрагдаад засварчинаар ажилд орсон. “Эрдэнэт үйлдвэр”-т жил таван сар ажилласан. Ер нь бол сайн ажиллаж байсан л даа. Манай хуучин багийнхан “Өө Мөнх-Эрдэнэ байраар тоглож байгаа шүү дээ бас мэргэжлээр нь ажилд оруулж байгаа” гээд хамт ажиллаж байсан найзуудад маань хэлчихсэн байдаг. Гэвч би ажилд ч ороогүй, байр ч байхгүй. Танилуудтайгаа тааралдахаараа ичээд хэлэх үг олддоггүй байлаа. “Эрдэнэт үйлдвэр”-ээс гараад ББСБ-д орно гэдэг чинь ичмээр зүйл шүү дээ.

-Та “Эрдэнэт үйлдвэр”-ээс гарснаасаа хойш “GSB Capital” ББСБ-д ажилд орох хүртэлх найм орчим сарын хугацаанд ямар нэгэн ажил хийж байв уу?

-Огт ажил хийгээгүй. “ФС Улаанбаатар” клуб надад сарын цалин болох нэг сая төгрөгөө өгч байсан. Гэвч тухайн үед би ажилгүй, сар болгон 600 мянган төгрөгний зээл төлдөг байлаа. Тиймээс цалингаараа зээлээ л төлдөг байсан даа. Уг нь хотод ирээд л эхнэртэйгээ хоёулаа ажилд орчихно, тэгээд бүх юм сайхан болно гэж бодсон юм. Амьдрал хэцүүдээд, нэг л болж өгөхгүй байсан. Тиймээс 2018 оны есдүгээр сарын 4-ний өдөр “ФС Улаанбаатар” клубийн ерөнхийлөгч Б.Гантигт “гэрээгээ цуцалъя” гэх утга бүхий өргөдөл бичиж байсан. Гэвч надад ямар ч хариу өгөөгүй. Ажилд оруулна гэж амласан яасан бэ гэхэд клубийн удирдлагууд “Чи битгий санаа зов” гэх байдлаар надад ханддаг байлаа. Клубийн менежерт “Би Эрдэнэт дэх байраа зараад, эхнэрийнхээ хувийн бизнесийг заруулаад бүх юмаа золиослоод ирсэн шүү дээ, миний асуудлыг хэзээ шийдэж өгөх юм бэ” гэж зөндөө л хэлж байсан. Тэгэх болгонд надтай “за, бусад тамирчид ч бас чамтай адилхан л асуудалтай байна шүү дээ” гэх байдлаар ханддаг байлаа.Би Эрдэнэтэд суурин амьдралтай байсан учраас “ФС Улаанбаатар” клубт ирэхдээ байраа зараад, ажлаасаа гараад, хүүхдээ цэцэрлэгээс нь гаргаад, эхнэрийнхээ хувийн бизнесийг нь заруулаад бүх зүйлээ золиосолж ирсэн.Тиймээс миний амьдрал орвонгоороо эргэсэн юм. Ноднин “ФС Улаанбаатар” клубийн захирлаар В.Чинбаатарыг томилсон. Би түүнд “Гэрээнийхээ дагуу өгнө гэсэн юмаа өгөөч ээ, эхнэрийг маань ажилд оруулна гэсэн амлалтаа биелүүлээч ээ” гэж хэлсэн. Гэтэл өөдөөс “Одоо Гантиг гэж хүн байхгүй. Гантиг чамд амлалт өгөөд түүнийгээ биелүүлээгүй явчихсан. Одооноос би энэ клубийн захирлаар томилогдсон учраас бүх юм шинээр эхэлж байгаа. Би чамд юу ч өгч чадахгүй ээ” гэсэн.

-Та яагаад “Хангарьд” клуб рүү буцаад зээлээр явах болчихов?

-Гуравдугаар сарын 16-нд солилцоо наймааны цонх хаагдах байсан ч гуравдугаар 13-нд клубийн удирдлагууд надтай уулзсан. Тэгээд надад “Чи “Хангарьд” клубээс ирсэн юм чинь “Хангарьд” руугаа л яв” гэсэн шаардлагыг тулгасан. Би уг нь Д.Төрбат, Н.Наранболд нартай хамт “Атлетик 220” клубт тоглох хүсэлтэй байсан юм. Тэгээд клубынхээ удирдлагуудад “Би найзуудтайгаа хамт тогломоор байна. “Атлетик 220” клуб надад санал тавьсан” гэж хэлсэн. Гэтэл урдаас “Чамайг өөр клуб руу явуулахгүй. Чамайг зарна” гэх маягаар надтай ярьсан. Монголд хөлбөмбөгийн тамирчин үнэтэй зарагдана гэдэг маш хэцүү шүү дээ. Харин “Хангарьд” руу үнэгүй явуулна гэхээр нь “За тэгвэл би гэрээгээ цуцлаад “Хангарьд” руугаа явъя” гэсэн чинь “Үгүй ээ, зээлээр явуулна” гэсэн. Жил бүрийн гуравдугаар сарын 16-нд солилцоо наймааны цонх хаагддаг. Ирэх жилийн дөрөвдүгээр сарын 6-нд миний гэрээ дуусна. Тэгэхээр 20 хоногоороо барьцаалаад намайг клубтээ үлдээх сонирхолтой байх шиг байгаа юм. Би энэ улиралд багтааж албан ёсоор Монголын хөлбөмбөгийн холбоонд гомдол гаргана.

-Та түрүүн байрны тухай цухас дурдсан. Энэ талаар дэлгэрэнгүй яриач?

-“Шилдэг нэг тамирчнаа нэг өрөө байраар шагнана” гэж намайг ирэхийн өмнөх жил амласан юм билээ. Тэр үед итали дасгалжуулагч ирчихсэн ажиллаж байсан, клуб маань ч сайн амжилттай тоглож байлаа. Үндэсний дээд лигийн дундуур клубийн менежер“Ер нь Бэрэн группээс хоёр ч байр өгөх боломжтой гэж яригдаж байна шүү” гэж хэлсэн. Хүн л юм хойно, Эрдэнэт дэх байраа зараад бүх зүйлээ золиослоод ирсэн учраас хамаг чадлаараа хичээгээд байр авахыг л хүснэ биз дээ. Гэвч улирал дуусахад байрны талаар дурсах ч үгүй алга болсон. Дараа нь “Байр яасан бэ” гэхэд урдаас “мэдэхгүй ээ” гэж хариулсан. Уг нь би тэр шилдэг нэг тамирчин нь байж чадна гэж итгээд “ФС Улаанбаатар” клубт ирсэн юм. Гэвч бидний хэнд нь ч байр өгөөгүй.

-Гэрээний биелэлтэд сэтгэл дундуур байх өөр ямар шалтгаан байв?

-“Клуб нь тамирчинд гэрээ байгуулсаны нэг удаагийн урамшуулал болох дөрвөн сая төгрөгийг ажлын 2-3 өдөр буюу 2018 оны дөрөвдүгээр сарын 10-ны дотор бэлнээр, эсвэл дансаар өгөхөөр тохиролцов. Клуб нь тус үүргийг хугацаандаа биелүүлээгүй тохиолдолд, уг гэрээг нийтэд нь хүчингүйд тооцно” гэж гэрээнд заасан байдаг. Гэвч уг урамшууллаа гэрээнд заасан хугацаанд өгөөгүй. Клубийн зүгээс уг урамшууллаа дөрөвдүгээр сарын 17-нд олгосон байдаг. Тэгээд гэрээн дээр заасан хугацааг “дөрөвдүгээр сарын 18-ны дотор“ болгоод гараараа засчихсан байсан. Ер нь клуб гэрээнийхээ нөхцөлийг анхнаасаа л биелүүлээгүй.

-Таныг “ФС Улаанбаатар” клубт ирсэн эхний улиралд танай баг Үндэсний дээд лигт хоёрдугаар байрт орсон. Тухайн улирлын төгсгөлд ямар нэгэн нэмэлт урамшууллыг тамирчдадаа олгосон уу?

-Хэрвээ “ФС Улаанбаатар” клуб Үндэсний дээд лигт түрүүлбэл дөрвөн сая төгрөг, хоёрдугаар байрт орвол гурван сая төгрөг, гуравдугаар байрт орвол хоёр сая төгрөгийн урамшуулал олгоно гэж аман байдлаар ярьсан байдаг. Гэтэл үүнийг гэрээндээ тусгаагүй. 2018 онд баг маань Үндэсний дээд лигт хоёрдугаар байранд орсон хэдий ч урамшуулал гэж нэг төгрөг ч аваагүй.

-Эдгээр асуудлууд таны сэтгэл зүйд хэрхэн нөлөөлсөн бэ?

-Би маш их сэтгэлээр унасан. Иймэрхүү асуудлууд нь гэр бүлийн харилцаанд хүртэл сэв суулгадаг юм билээ. Ноднин эхнэр бид хоёр таван сар тусдаа амьдарсан. Эхнэрийн маань ах Д.Түвшинбаатар гэдэг хүн бий. Д.Түвшинбаатар ах бид хоёрыг байрандаа амьдруулдаг. Бид хоёроос нэг ч удаа байрны түрээс авч байгаагүй. Хэрвээ тэр ах маань байгаагүй бол хэцүү л байх байсан болов уу.

-Та түрүүн “ФС Улаанбаатар” клубтэй гэрээ байгуулахад “эхнэрийг чинь бас чамтай дүйцэхүйц ажилд оруулчихна” гэж клубийн менежер С.Нямдаваа хэлсэн гэлээ. Энэ талаар гэрээнд тусгасан байдаг уу?

-Би гэрээ байгуулахдаа эхнэртэй минь хамт ажилд оруулна гэсэн биз дээ “эхнэр” гэдэг үгийг гэрээнд тусгахгүй юм уу гэхэд “Ээ Мөнх-Эрдэнэ ээ, чи юу яриад байгаа юм бэ, “Шунхлай” групп шүү дээ” гэсэн. Тэгэхээр нь би итгээд л гэрээнд гарын үсгээ зурсан юм. Гэтэл эхнэрийг маань бас л “GSB Capital” ББСБ-д теллерээр ажиллуулах гээд байсан. Бид хоёрыг амласан ажилдаа оруулаад өгчих өө, сайн ажиллана гэхэд ажиллуулаагүй. Эхнэр маань Эрдэнэтэд байхдаа гоо сайхны бүтээгдэхүүн борлуулдаг лангуутай байсан. Тиймээс Д.Түвшинбаатар ахаас нэлээд хэдэн сая төгрөг зээлж аваад дахиад л бүхнийг шинээр эхлүүлсэн. Клубийн удирдлагууд тамирчныхаа асуудлыг ерөөсөө ойлгохгүй юм билээ. Хэлээд л байдаг, сүүлдээ олон ярихаар улиг болчихдог. “Энэ нөхөр ингэж л байдаг юм“ гэсэн янзтай ханддаг болсон. “ФС Улаанбаатар” клуб надтай гэрээгээ хийсэн учир өөрсдийн зорилгоо биелүүлсэн гэсэн үг. Харин миний хотод ирээд яаж амьдрах нь тэдэнд огт хамаагүй асуудал байсан. Мөн өөрсдөө гэрээгээ биелүүлээгүй байж намайг “чи гэрээтэй хүн, аливаа зүйл албан ёсны байх ёстой” гэх утгаар ярьдаг байлаа. Дахиж ийм зүйл битгий давтагдаасай. Залуу тамирчдад миний алдаа сургамж болоосой гэх үүднээс энэ бүгдийг би ярилаа.

У.ЧИНЗОРИГ