Categories
мэдээ нийгэм

А92 шатахууны үнийг дахин 100 төгрөгөөр буулгалаа

АТГТГ-аас шатахууны үнийн асуудлаар мэдээлэл хийлээ.

АТГТГ-ын дэд дарга Ц.Эрдэнэбаяр: Засгийн газрын тогтоолд гадаад зах зээл дээрх газрын тосны үнэ буурсантай холбоогоор бүх төрлийн шатахууны үнийг 300-400 төгрөгөөр буулгах, цаашид үнийг урт хугацаанд тогтвортой байлгахаар заасан. Уг тогтоолын хүрээнд АИ-92 авто бензинийг найман сарын хугацаанд тогтвортой байлгах ажлыг хийж байгаа. Улаанбаатар хотод 1320-1400 төгрөгийн хооронд АИ-92 авто бензин борлуулагдана. Өчигдрөөс эхлэн авто бензин, дизелийн түлшний жижиглэнгийн үнэ бууж эхэлсэн. Өнөөдрөөс жигдэрнэ.

Дэлхийн зах зээлд газрын тосны үнэ сүүлийн гурван сарын хугацаанд буурч байна. Гэхдээ сүүлийн долоо хоногт түүхий тосны үнэ эргээд өсөж байна. Харин манайд шатахууны үнэ буурч байна. Олон улсын зах зээлийн үнэ сарын дараа манай улсын шатахууны үнэд нөлөөлж эхэлдэг.

  • А-80 50 төгрөгөөр,
  • А-92 80-100 төгрөгөөр,
  • А-95 200 төгрөгөөр,
  • Дизель түлшний үнэ литр тутамд 180 төгрөгөөр тус тус буурчээ.

Ингэснээр нийслэлд,

  • А-80 авто бензин 1350,
  • А-92 авто бензин 1360,
  • А-95 авто бензин 1800
  • Дизель түлшний дундаж үнэ 1990 төгрөг болсон гэв.
Categories
мэдээ нийгэм

ШУУД: ЭМЯ-наас мэдээлэл хийж байна

Эрүүл мэндийн яамнаас COVID-19 халдварын цаг үеийн нөхцөл байдлын тухай ээлжит мэдээллийг /2020.05.26/ хийж байна. Хэвлэлийн хуралд ХӨСҮТ-ийн захирал Д.Нямхүү, Эрүүл мэндийн яамны Тандалт, шуурхай удирдлагын хэлтсийн дарга Д.Нарангэрэл, ЭМЯ-ны Гадаад харилцааны хэлтсийн дарга Б.Янжмаа, ДЭМБ-ын мэргэжилтэн О.Ариунтуяа нарын албаны хүмүүс оролцож байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Коронавируст халдварын үед эцэг, эх, асран хамгаалагчдад өгөх зөвлөгөө

Эрүүл мэндийн яамнаас цар тахлын үед эцэг, эх, асран хамгаалагчид өгөх зөвлөгөөг боловсруулсныг хүргэж байна.

  • Хүүхэдтэйгээ хамт цагийг идэвхтэй өнгөрүүлэх
  • Хүүхдэдээ COVID-19-ийн талаар тайлбарлаж өгөх, гар угаах, амны хаалт зүүх, зайнаас харилцахын ач холбогдлын талаар таниулах
  • Зөв ханиах, найтаах талаар зааж өгөх
  • Хүүхдээ дуртай зүйлээ хийхэд нь туслах
  • Энэ цаг үеийг боломж болгон өөрийгөө хөгжүүлэх талаар зөвлөх
  • Найз нөхөдтэйгөө цахимаар харилцах боломж олгох
  • Хүүхдийн цахим хэрэглээнд хяналт тавих
  • Амьсгалын дасгал хийх, ном унших, хөгжим сонсох, дуу сурах, бүжиглэх зэрэг стрессээс сэргийлэх, даван туулах аргыг зааж өгөх
  • Хүүхдэд хэт их ачаалал, даалгавар өгөхгүй байх
  • Хүүхдэд шим тэжээлтэй хоол хүнс өгөх, дасгал хөдөлгөөн хийлгэх, эрт унтуулах хэрэгтэй.
Categories
мэдээ нийгэм

Гурвалжингийн гүүрний доор байрлах авто замын хөдөлгөөнийг нээлээ

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч С.Амарсайхан тэргүүтэй албаныхан өнөөдөр “Явуулын оффис”-тоо ажиллалаа. Энэ үеэр Улаанбаатар хотын Ерөнхий менежер Т.Гантөмөр, Хотын стандарт, орчны аюулгүй байдал хяналт зохицуулалтын газрын дарга С.Төмөрдулам нар иргэдийн амьдрах орчны аюулгүй байдлыг хангуулахтай холбоотой авч хэрэгжүүлж буй зарим арга хэмжээний талаар мэдээлэл өглөө.

Нийслэлийн хэмжээнд стандартын шаардлага хангахгүй, хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд хохирол учруулахуйц, хотын өнгө үзэмжид сөргөөр нөлөөлж буй хашаануудад хяналт тавьж, засаж сайжруулах ажлууд хийгдэж байна. Өнөөдрийг хүртэлх хугацаанд 9 дүүргийн хэмжээнд стандартын шаардлага хангаагүй 369 хашаанаас 59 хашааг буулгаж шинэчилсэн, барилга угсралтын талбайн 77 түр хашааг стандартад нийцүүлэн шинэчилж, 16 түр хашааг албадан буулгажээ. Мөн орчны аюулгүй байдал, стандартын шаардлага хангаагүй хотын өнгө үзэмжид нийцээгүй гэх шалтгаантай аж ахуйн нэгж байгууллагуудад болон иргэдэд хашаагаа шинэчлэх талаар албан мэдэгдэл хүргүүлсэн бөгөөд Хотын стандарт, орчны аюулгүй байдал хяналт зохицуулалтын газар, Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албанаас хяналт тавьж ажиллаж байгаа талаар албаныхан хэллээ. Ирэх сарын 01-н гэхэд хотын стандартыг мөрдүүлж орчны аюулгүй байдлыг хангуулах ажлыг хийж дуусгах юм.

Хотын Захирагч С.Амарсайхан “Хуулийн дагуу үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгжүүдэд хугацаатай үүрэг өгч стандартын дагуу хотын өнгө үзэмжид нийцсэн хашаатай болгох, зөвшөөрөлгүй, зориулалтын дагуу ашигладаггүй хашаануудыг албадан буулгах, ачих, үүнтэй холбоотой гарсан зардлыг тухайн иргэн, аж ахуйн нэгжээс гаргуулж, нийтийн эзэмшлийн зориулалтаар тохижуулах ёстой. Хотын стандартыг мөрдүүлж хэвшүүлэх, иргэд аж ахуйн нэгжүүд ойр орчныхоо 50 метр газрыг тохижуулж иргэдийн зорчих зам талбай тухтай, орчны аюулгүй байдлыг хангахын тулд эдгээр ажлуудыг зохион байгуулж байгаа гэдгийг иргэд аж ахуйн нэгжүүдэд ойлгуулах ёстой” гэдгийг онцолсон юм.

Гурвалжингийн гүүрний доогуур байрлах авто замын хөдөлгөөнийг нээлээ

Баянгол дүүргийн 20 дугаар хороо Гурвалжингийн гүүрний доогуур байрлах “U” хэлбэрийн 0.8 км урттай авто замын хөдөлгөөнийг өнөөдөр нээлээ. Тус зам нь хоёр эгнээтэй, 2 метрийн өргөнтэй явган хүний замтай, бөгөөд замын тэмдэг тэмдэглэгээ бүрэн хийгдэж дуусчээ. Уг авто зам баригдсанаар Ажилчны гудамж, Гурвалжингийн гүүр болон Энхтайваны өргөн чөлөө, Саппорогийн уулзварын тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний ачааллыг бууруулах өндөр ач холбогдолтой гэдгийг нийслэлийн Автозамын хөгжлийн газрын даргын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Б.Индра тайлбарлав. Хотын Захирагч С.Амарсайхан зам дагуух цэвэрлэгээг бүрэн хийж дуусгаад сул шороо ихтэй газруудад ногоон байгууламж хийх үүргийг Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албанд өглөө. Мөн иргэдийн ая тухтай зорчих, орчны аюулгүй байдлыг хангах үүднээс зам дагуух зарим үйлчилгээний байгууллагуудад шаардлага тавьж гаднах орчныг тохижуулахыг холбогдох албаныханд үүрэг болголоо.

Энэ үеэр иргэдийн төлөөлөл хотын Захирагчтай уулзсан юм. Тэд хэлэхдээ Гурвалжингийн гүүрний ойролцоох барилгын материал жижиглэнгээр худалдаалдаг иргэд хүнд нөхцөлд ажиллаж байгаа тайлбарласан юм.Хотын Захирагч энэ асуудалд онцгой анхаарч Зам тээврийн асуудал хариуцсан төслүүдийн удирдагч Б.Отгонсүхэд иргэдийн ажиллаж амьдрах нөхцлийг сайжруулах үүргийг өгсөн юм.

Зориулалтын дагуу газраа ашиглаагүй аж ахуйн нэгжийн газрын эрхийг цуцаллаа

Баянгол дүүргийн 5 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Авзага трейд” компанийн нэр дээр газар эзэмшлийн гэрчилгээтэй боловч 15 жилийн турш ашиглаагүй, нийтийн эзэмшлийн гудамж талбайд дур мэдэн хашаагаа өргөтгөсөн нөхцөл байдал дээр хотын Захирагч С.Амарсайхан, Баянгол дүүргийн Засаг дарга С.Одонтуяа тэргүүтэй албаныхан ажиллалаа.

Нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албаны дарга А.Энхманлай “ 2005 онд орон сууц барих зориулалтаар газар эзэмших эрхийг тус компани авч байсан боловч өнөөдрийг хүртэл зориулалтын дагуу ашиглаагүй. Газар эзэмших гэрчилгээтэй боловч 15 жилийн турш ашиглаагүй. Одоогийн байдлаар барилгын суурь ухаад орхигдсон байдалтай. Нийтийн эзэмшлийн гудамж талбай руу халдаж зөвшөөрөлгүй хашаагаа сунгасан учраас нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албанаас удаа дараалан шаардлага тавьж байгаа” гэв.

Газар чөлөөлтийн ажлыг даруй хийгдсэн тохиолдолд хороолол дундах орц гарц нээх ажлуудыг эхлүүлэх талаар нийслэлийн Автозамын хөгжлийн газрын даргын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Б.Индра тайлбарлав.

Хотын Захирагч С.Амарсайхан “Хотын төвд овоолсон хог шороотой хотын өнгө үзэмжид сөргөөр нөлөөлсөн зөвшөөрөлгүй хашаа хороогоо тэлж нийтийн эзэмшлийн гудамж талбайд халдсан аж ахуйн нэгжийн газрын эрхийг даруй цуцал. Маргаашнаас эхэлж хашааг буулгах, хог шороог цэвэрлэх арга хэмжээг авч холбогдох бүх зардлыг аж ахуйн нэгжээс гаргаж авах хэрэгтэй. Хороолол дундах орц гарцыг гаргаж, ногоон байгууламж тохижилтын ажлыг яаралтай эхлүүл” хэмээн холбогдох албаныханд даалгав.

Нийгмийн идэвхтэй, гаднах орчноо тохижуулсан аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэдийг урамшуулж үлгэр жишээ байдлыг нь олон нийтэд сурталчлан таниулах ажлыг мөн хийх үүргийг холбогдох албаныханд өглөө.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Ш.Батсамбуу: Бидний хамгийн том зорилго 30 жил төрд бугшсан МАНАН-гийн хулгайчдаас салах

“ШИНЭ” намын дэд дарга Ш.Батсамбуутай ярилцлаа.


-Таныг хүмүүс УИХ-ын гишүүн асан Ш.Сайхансамбуугийн дүү гэдгээр мэддэг. Улс төрд хэзээнээс хөл тавьсан талаар ярилцлагаа эхэлье?

-Миний хувьд энэ удаа анх улс төрд хөл тавьж байгаа зүйл биш л дээ. Улс төрийн гараа гэвэл 1999 онд Л.Лантуу даргын хүү Л.Дамдинсүрэн, УИХ-ын гишүүн асан Т.Гандигийн нөхөр Я.Нямжаргалтай хамтарч Шинэ социал демократ намыг байгуулж байлаа. Тухайн үед МАХН-ын дарга Н.Энхбаярыг дэмжиж сонгуульд оролцоход Шинэ социал демократ намаас Төрийн соёрхолт, зохиолч Зундуйн Дорж гуай, Л.Дамдинсүрэн, Я.Нямжаргал нар нэр дэвшсэн. Харин би 2000 оноос бизнесээ хөөсөн.

Магадгүй тухайн үед МАХН-д элсэж улс төрд зүтгэсэн бол өдийд улс төрийн тогоонд олон жил чанагдсан нэгэн байх байсан болов уу.

-Та тэр бүр хэвлэлд дуугараад байдаггүй. Ямар мэргэжилтэй вэ. Хаана, хаана боловсрол эзэмшиж байв?

-Зах зээлд шилжсэнээс хойш манайд үйлдвэрүүд хаагдаж эдийн засаг зогсох зах зээлийн эдийн засаг гэх ойлголт бараг байхгүй болж байсан. Ингээд би ганзагын наймаанд явахын зэрэгцээ МУИС-ийг нягтлан, эдийн засагч мэргэжлээр төгссөн. Мөн ШУТИС-ийн геологийн ангийг дүүргэсэн. Магистр зэрэгтэй. 2000 оны дундуур ШУА-ийн Геологийн хүрээлэнгийн эрдэм шинжилгээний ахлах ажилтан доктор, профессор П.Хосбаяр гэдэг хүнтэй танилцсан юм. Энэ хүн бол миний төслийн шинжлэх ухааны анхны багш.

Газрын тосны ордууд болох хамгийн ойрхон шатах ашигт малтмал занар гэдэг ойлголтыг надад зааж сургасан. Монгол Улс занарын асар их нөөцтэй. Тиймээс үүнийг судалж, бизнесийн нэг гол зарчим болгох хэрэгтэй гэж тухайн үед хэлж байлаа. Ингээд занарын судалгааны ажлыг 2000 оны аравдугаар сараас ажлын баг байгуулж, өөрөө санхүүжүүлж ажиллаж байлаа.

-Тэгэхээр таны бизнес уул уурхайтай холбогдоод явчихсан юм байна. Тийм үү?

-Уул уурхайн компани дотроо олон янз. Миний үүсгэн байгуулсан компаниуд дандаа геологийн судалгаа чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг. Одоо бол надад энэ чиглэлийн компани байхгүй. Монгол Улсад эрдэс баялгийг олж илрүүлэхээс гадна эрдэс баялгийн санг өсгөх зорилготой судалгааны компаниуд гэсэн үг. Би нэг ч ашиглалт явуулж байгаагүй. Тандалт судалгаа, нөөц илрүүлэх зорилготой л ажилладаг байсан.

-Тухайлбал ямар тандалт судалгаа явуулж байв. Геологи хайгуул чиглэлээр түлхүү ажиллаж дээ…

-Тийм. 2000 оноос дэлхий дахинд занар, нүүрсний гүн боловсруулалтын судалгааны ажлуудыг дэс дараатай судалж, гадны хэд хэдэн улстай холбоо тогтоож ажиллаж эхэлж байлаа. 2000 он МАХН сонгуульд ялж Н.Энхбаяр Ерөнхий сайд болж байсан үе. Ингээд 2001 онд Японд айлчлах үеэр түүнийг дагалдан явж Токиогийн занар нүүрсний судалгааны багтай хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулж байсан. 1998 онд Монгол Улсад мөрдөгдөж байсан Ашигт малтмалын хуулийн дагуу Төв аймгийн Баян сумын нутаг дэвсгэрт орших Бөөрөлжүүтэд геологийн эрэлийн судалгаагаар тогтоогдсон талбайд хайгуул хийж Монгол Улсын эрдэс баялгийн санд Австралийн Жорк стандартаар 6.5 тэрбум нөөцтэй хүрэн нүүрсний ордыг тогтоосон зэргийг дурдаж болно.

-Та 2016 оны сонгуульд ахтайгаа нэг тойрогт өрсөлдсөн байх аа. Энэ тухай дэлгэрүүлж ярихгүй юу?

-2014 онд би нам бус байсан. Завхан аймгийн Морин уяачдын холбооны тэргүүлэгчээр сонгогдон ажиллаж байсан. Тухайн үед УИХ-ын гишүүн Д.Оюунхорол, Ж.Мөнхбат хоёр надтай уулзсан юм. Танай ах Ш.Сайхансамбуу МАН-аас нэр дэвшихгүй. Тэгэхээр чи нэр дэвшээч гэх санал тавьсан. Ингээд 2015 оны зургадугаар сард УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбатаас МАН-ын үнэмлэхээ гардаж, сонгуульд бэлдсэн. Тухайн үед ах маань улс төрөөс ангид болчихсон, нэр дэвшихгүй гэж байсан үе. Гэтэл 2016 оны тавдугаар сард нэр дэвшигч тодорхой болох үед ах нэр дэвшихээр болсон. Яагаад нэг тойрогт таарсан гэхээр тухайн үед одоогийн УИХ-ын гишүүн М.Энхболдоос намайг аль тойрогт явах гэж байгаа талаар ах асуусан юм билээ. Тэгээд намайг Завханд 17 тойрогт явна гэж хэлсэн юм шиг байгаа юм. Тэгэхээр нь ах 18 дугаарт тойрогт Г.Уянгын Тусгаар Тогтнол Эв Нэгдлийн Намаас дэвшсэн. Угтаа ах надаас тойргоо зөрүүлсэн гэж ойлгоод ирсэн юм билээ. Сонгууль эхлэх үед би ахтайгаа ярьсан л даа. Би нэрээ татах уу, та нэрээ татах уу гэж. Гэтэл ах нэгэнт ингээд таарчихсан юм чинь нэрээ татсан ч, татаагүй ч хүмүүс янз бүрээр дүгнэнэ. Тиймээс чи ахтайгаа өрсөлд. Чи намайг ялаад гараад ирвэл сайн улстөрч болно гэсэн нь намайг ирлэж өгсөн. Ингээд сонгууль болсон доо. 2016 оны сонгуульд би хол тасархай ялалт байгуулсан байсан.

-Тэгээд юу болсон юм. Та хол тасархай ялалт байгуулсан гэлээ. Гэтэл гишүүн болсонгүй…

-Тэр үед УИХ-ын гишүүн З.Нарантуяагийн нөхөр Сонгуулийн төв хорооны ажлын албаны даргаар ажиллаж байсан. Эхнэр нь УИХ-д нэр дэвших нь ашиг сонирхлын зөрчилтэй гэж үздэг юм билээ. Үүнийг тухайн үед манай хуульчид бичгээр явуулж байсан боловч авч хэлэлцээгүй. Сонгуулийн санал хураалтыг тоолох үед 502 ширхэг тамгагүй хуудас гарч ирсэн байгаа юм. Манай сонгуулийн ажиглагч үүнийг хэлэхэд өглөө 8 цагт тоолъё гээд хаалгаа түгжээд явчихсан. Гэтэл өглөө 8 цагт нь ирэхэд нь аль хэдийнэ тоолчихсон байсан гэсэн. Нийт 2500 хуудас тамгагүй гарсан байдаг. Энэ зүйлийг манай хуульчид шүүх, цагдаад үнэнээр шийдүүлэх гэж гомдол гаргаж байсан.

-Та хоёрын саналын зөрүү хэр байсан юм бэ. Та хэдэн хүний санал авсан байсан юм?

-З.Нарантуяа гишүүн 300 гаруй саналаар илүү байсан. Гэхдээ 2500 гаруй тамгагүй З.Нарантуяа гэх нэрийг дугуйлсан саналын хуудас гарч ирсэн. Би саналын тоогоор нэгт явж байгаад гүйцээд ороод ирсэн. Энэ бүхэн цэвэр сонгуулийн луйвар. Энэ бүхний ард УИХ-ын гишүүн М.Энхболд гардаж оролцсон байгаа юм. Ерөнхийлөгчийн сонгуульд хэрэглэх хар хайрцагны тохиргоогоо Их хурлын сонгуульд хэрэгжүүлсэн. Тэр тусмаа ах дүү хоёрыг нэг тойрогт тааруулж, хар хайрцагны тохиргоогоо бид хоёр дээр хэрэгжүүлсэн гэж үздэг.

-Энэ тухай намынхан чинь мэдэж байсан уу. Ингээд намаасаа гарсан юм уу?

-Би сонгуулийн дараа сонгуулийн луйврын талаар УИХ-ын гишүүн М.Энхболдтой уулзсан юм. Гэтэл урдаас “Энэ зүйлийг хүлээн зөвшөөрсөн мөртлөө манайх хэт олонх болчихсон. Нэг эмэгтэй хүнтэй заргалдаад хэрэггүй” гэх хариулт өгсөн. Би МАН-аас гараад жил гаруй болж байна. Харин У.Хүрэлсүх даргын хувьд бид хоёр харилцаа сайтай. Ерөнхий сайдын хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээг ч би дэмждэг. Би У.Хүрэлсүхэд хэлэлгүй намаасаа гарсан. МАН-д байсан бол Завханд нэр дэвших эрх өгөх л байсан байх.

-Одоо та Шинэ намын дэд даргаар ажиллаж байгаа. Яагаад Шинэ намыг сонгох болов?

-Эргээд харахад МАН-д бүтэхгүй хүмүүс их байдаг юм байна. 30 жил энэ төрд бугшсан хулгайчдаас салахын тулд Шинэ нам үүсгэн байгуулагдаж байгааг сонсоод УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Л.Болдтой уулзсан. МАНАН-гийн эсрэг шударга таван гишүүн жагсаал цуглаан зохион байгуулсан даа. Шударга таван гишүүн нам харгалзахгүй тэмцэж болдгийг Монголын ард түмэн харсан. Тэрхүү жагсаал цуглаанд би санал нэгдэж оролцсон юм. Ингээд Шинэ намыг үүсгэн байгуулалцаж, бодлогын түвшинд дэд даргаар нь ажиллаж байна.

-Шинэ эвслээс таны ах Завханд, та Баянзүрхэд нэр дэвшиж байна. Та яагаад Завхандаа нэр дэвшсэнгүй вэ?

-Завханы хөгжлийг би нэг л зүйлээр хардаг. Завхан аймаг баруун таван аймгийн төв нь байсан. Одоо хөгжлөөрөө таван аймгаасаа хоцорчихлоо. 2016 онд би Завхан аймгийг дулааны цахилгаан станцтай болох нь зүйтэй гэж үзэн намын мөрийн хөтөлбөрт тусгуулсан. Энэ дулааны цахилгаан станцыг би өөрийн гадаад дахь бизнесийн түншүүдтэйгээ хамтран хөрөнгө, технологийг нь шийдчихсэн байсан. Хоёр жилийн дотор ашиглалтад оруулахаар төлөвлөсөн байлаа. Авто зам тэртэй тэргүй улсын төсөвт суучихаар ороод ирнэ. Хамгийн гол нь дулааны цахилгаан станц барьж барилгажилт, орон сууц, сургууль, цэцэрлэг барих эх үүсвэртэй болно биз дээ. Үүнийг дагалдаад барилгын материалын үйлдвэрлэл хөгжинө. Түүнчлэн дулаанаа түшиглэн малын түүхий эд боловсруулах бололцоо ч бүрдэх байсан юм. Мөн нүүрсний уурхайтай болох ёстой гэж үзэн өөрийн зардлаар Завханд гурван жил тандалт судалгаа хийж нүүрсний таван илэрц олсон. Учир нь манай аймаг Хөвсгөлөөс нүүрс худалдаж авдаг нь төсвийн ихэнх хөрөнгийг тийш нь урсгаж, алдагдал хүлээдэг юм. Энэ бүхнийг шийдэхгүйгээр Завхан аймаг хөгжихгүй ээ. Нүүрсний үүсвэр болоод дулааны цахилгаан станцтай болчихвол хөгжлийн гарц нээгдэнэ. Тэрнээс нэг гишүүн гараад сургууль, цэцэрлэг барихын тулд уурын зуух барих болдог. Уурын зуухнаас шалтгаалж аймаг маань утаатай болж байгаад харамсдаг. 2020 оны сонгуульд Завханд миний ах нэр дэвшинэ. Ах маань миний энэ хүсэл эрмэлзлийг дэмждэг. Тиймээс би Баянзүрх дүүргийн 23 тойргоос нэр дэвшихээр болсон.

-2016 онд та мэдээж Завханы тойргоо нэлээд усалсан байх. Та БЗД-т хэр танил юм бэ?

-Би БЗД-т амьдардаг. БЗД-ийн 23 дугаар тойрогт ихэнх нь гэр хороолол байдаг. Миний хувьд тойргийнхоо тулгамдсан асуудлыг мэддэг учраас БЗД-т нэр дэвшиж байгаа. Гэр хорооллыг орон сууцжуулах бодлого манай Шинэ эвслийн мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан. Шинэ эвслийн хувьд баялгийн санг хөгжүүлэх, баялагтай эзэн монгол гэсэн том хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхээр зорино. Хамгийн том зорилго бол 30 жил төрд бугшсан МАНАН-гийн хулгайчдаас салах юм. Сонгуулийн хувьсгал хийж байж МАНАН дэглэмээс сална. Энэ хоёр нам дахиад гарвал томоохон өөрчлөлт хийж чадахгүй.

-Сүүлийн жилүүдэд ах дүү, ураг төрлийн хүмүүс улс төрд орох нь түлхүү анзаарагдах боллоо. Энэ тухайд та юу хэлэх вэ?

-Улс төрийн хувьд ах бид хоёр нэг л зорилготой. Улс орны хөгжил дэвшилд томоохон бодлогыг хэрэгжүүлэх юм. Ах маань 2008 онд Их хурлын гишүүнээр ажиллаж байхдаа Оюу толгойн гэрээнд шүүмжлэлтэй хандаж байсан хүний нэг гэдгийг мэдэх байх. Тухайн үеийн МАН-ын дарга Сү.Батболд 2012 онд миний ахыг нэр дэвших эрхийг нь хасч, сонгуульд оролцуулаагүй. Харин энэ удаагийн сонгуульд Шинэ эвслээс нэр дэвшиж байгаад миний хувьд дэмжиж байгаа.

-Дэлхий дахинд үүсээд байгаа цар тахлаас шалтгаалж сонгуулиар иргэд сонгогчидтойгоо уулзах кампанит ажил явуулах боломж хумигдах байх. Нөгөө талаас мажоритар тогтолцоо шинэ нам, шинэ хүн гарч ирэх боломж тун хомс. Учир нь сонгогчид танил хүнээ дугуйлаад байдаг тал бий…

-Харин тийм. Өнгөрсөн долоон удаагийн сонгуульд МАН, АН ээлжилж төр барьсны үр дүнд Монголын ард түмний баялаг 30 гэр бүлийн гарт орсон байна. Монгол Улсыг 32 тэрбум ам.долларын өрөнд оруулж, иргэдийг ядуу амьдруулж байна. Сонгогчид танил хүнээ дугуйлдаг жишиг байсан. Гэхдээ энэ удаагийн сонгуульд сонгогчид зөв сонголт хийх байх. Сонгуулийн хувьсгал хийж иргэн бүр идэвхтэй оролцож, энэ хоёр намд дүн тавина гэдэгт итгэл төгс байна.

-Тантай уулзсаных бүр дээр үеийн зүйл асууя. Нарантуул захын хувьцаанаас шалтгаалсан ах дүү хоёрын маргаан нэг хэсэг шуугьсан. Энэ юу болсон юм. Та үүнд нэг тодорхой хариулт өгөөч…

-Нарантуул зах 1995 онд хувьчлагдсан. Би тухайн үед гүйцэтгэх захирлаар нь ажиллаж байсан юм. Ах бид хоёрын хувьд өмч булаацалдаж, түнжин хагарсан зүйл байхгүй. Миний талын гуравдагч хүн гомдол мэдүүлж, шүүхэд хандсан тохиолдол бий.

Б.НОМИН-ЭРДЭНЭ

Categories
мэдээ нийгэм

ОХУ-аас 171 иргэн эх орондоо ирлээ

Москва -Улаанбаатар чиглэлийн тусгай үүргийн онгоц өнөөдөр 06:30 цагт “Чингис хаан” олон улсын нисэх буудалд газардлаа.

Тус онгоцоор 171 иргэн эх орондоо ирж байгаа бөгөөд үүнээс 159 оюутан /дийлэнх нь 1 дүгээр дамжаанд сурдаг эмэгтэй/, өндөр настан 4, эрүүл мэндийн шалтгаантай 4, жирэмсэн 1, бага насны хүүхэдтэй 3 хүн байгаа аж.

Иргэдийг ХӨСҮТ, “Альфа”, “Дрийм” “Зүчи” зочид буудлуудад 21 хоног тусгаарлах.

Categories
мэдээ нийгэм

Тавдугаар сарын 26-нд болох үйл явдлын тойм

10.00 цагт АМГТГ-аас шатахууны үнийн асуудлаар мэдээлнэ. Ашигт малтмал газрын тосны газрын 1 дүгээр байранд / Чингэлтэй дүүргийн зүүн талд/ Утас 99160069

10.00 цагт НИТХ-ын ээлжит хуралдаан болно.

11.00 цагт Эрүүл мэндийн яамнаас коронавирусний асуудлаар цахимаар мэдээлнэ.

11.00 цагт Монгол Улсын Шадар сайд, Эрүүл мэндийн сайд болон албаныхан Төв цэвэрлэх байгууламжийн ажилтай танилцана.

12.30 цагт Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн газрын байранд цаг үеийн асуудлаар мэдээлнэ. Утас 98116663

Categories
мэдээ цаг-үе

Шинэ-Идэр сумын“12А” ангийнхан

Энэ удаагийн “Нэг ангийнхан” буланд Хөвсгөл аймгийн Шинэ- Идэр сумын ЕБС-ийг 2018 онд төгссөн “12А” ангийнхан оролцлоо. 2007 онд Шинэ-Идэр сумын ЕБС-ийн алтан босгоор алхан орохуйд Б.Дэлгэрмаа багш нь угтан авч “А” үсэг, анхны тоог нь нүдлүүлжээ. Тэд гучин тавуулаа сургуулийнхаа “1А” бүлэгт хуваарилагдан, бие биедээ дасаж, хүүхдийн инээд, шуугиан цалгисан их өргөөнөө 12 жилийн туршид сурах их үйлд шамджээ. 2018 оны хавар Д.Цогзолмаа багшаараа үдүүлэн 23-уулаа сургуулиа төгссөн байна. “Манай ангийнхан сургуульдаа нэр хүндтэй, сурлага, урлаг, спортоороо манлайлан, зан чанар, хандлагаараа багш ажилчдын хүндэтгэлийг хүлээсэн хүүхдүүд байлаа. Арван жилээ төгсөөд ЭЕШ-аа амжилттай өгч Улсын сургуульд 13, Хувийн болон коллежид тав, мөн ОХУ-д нэг хүүхэд суралцаж байгаа” хэмээн анги удирдсан багш Д.Цогзолмаа ярилаа. “Анх оюутан болоход саад бэрхшээлтэй зүйлс нэлээд тохиолдож, сэтгэл санаа тогтворгүй байх үе олон. Тэр үед арван жил хамт сурсан найзуудаа санахын гунигт байн байн автах, мөн гэрээсээ анх удаа хол явсныг ч хэлэх үү удаж тэсэлгүй л уулзацгаадаг байж дээ. Гэр бүл, нутаг усаа санахад арван жилийн найзуудтайгаа уулзаж нэг л дотно мэдрэмжийг хүртдэг байсан сан” хэмээн ангийн охид хууч дэлгэв. “12А” ангийнхан ЭЕШ-аа амжилттай өгснөөр сумдын сургуулиудаасаа нэгдүгээр байрт, харин аймгийн хэмжээнд хоёрдугаар байрт жагсжээ. Тухайлбал, М.Энхзул монгол хэл, бичгээр 800 оноо авч шалгалтын даалгавруудыг 100 хувь гүйцэтгэсэн байна. “Одоо бол оюутны амьдралд дасчихсан. Амралт дөхөхөөр л гэр орон, нутаг ус руугаа яарч догдолдгоо хэдийнэ больсон. Хоол унд, хувцас, сургалтын төлбөр гэхчлэн оюутан байхад мөнгө нэлээд хэрэг болдог. Тиймээс амралтаараа ажил хийж “том” болцгоосон” хэмээн З.Дашням хууч хөөрлөө. “12А” ангиас Д.Энхжаргал ОХУ-д суралцаж байгаа гэнэ. Тэрээр “Ангийнхаа хүүхдүүдийг их санана. Санахдаа цээжин дотроо битүүхэн гуниг тээж, ганцаарддаг” хэмээн гунигтай өгүүлээд “Гэхдээ л эх орондоо ихийг хийж бүтээх ур чадвартай залуу боловсон хүчин болж хөгжихийн тулд ямар ч саад бэрхшээлийг даван суралцах болно” гэв. Тэд ангийнхаа З.Батнямыг ноён нуруутай, амгалан дөлгөөн болсныг гайхах аж. Арван жилд байхдаа их үймүүлдэг, ааштай хүүхэд байсан хэмээн ангийнхан нь ярилаа. Ц.Баттулгын тухайд, тавдугаар ангидаа Шинэ-Идэр суманд шилжиж ирсэн байна. Тухайн үед ангийнхаа хамгийн жижигхэн нь бөгөөд ёстой л “шагай шиг” хүүхэд байжээ. Энэ ангиас хамгийн хурдан хүүхэд нь Г.Гэрэлтуяа байсан аж. Харин З.Дашнямын хувьд, бага байхаасаа л мяраалаг, том биетэй охин байсан бөгөөд ангийнхан нь түүнийг “Лунтик” гэж хочилдог байжээ. “Шинэ-Идэр ЕБС бол бидний бахархал юм” гэсээр яриа дэлгэсэн хөвгүүнийг Н.Дэмбэрэлцэрэн гэдэг. Тэрээр бага ангид байхдаа ангийнхаа онц сурлагатан байжээ. Багаасаа л ном их уншдаг байсан Н.Дэмбэрэлцэрэн өдгөө математикийн багш мэргэжлээр суралцаж байна. Ангийн өөр нэгэн онц сурлагатан нь А.Оюумаа юм. Охид нь Л.Сүхбатыгаа өхөөрдөн “Бага байхдаа намхан мяраалаг ёстой эгдүүтэй хүү байж билээ” хэмээн инээлдлээ. Харин Ү.Дашмягмар арван жилд байхдаа дуугүй, ноомой хүүхэд байжээ. Өдгөө тэрээр цэргийн ангид ахлагчаар ажиллаж байна. Бага ангид байхдаа намхан охин байсан Э.Должинсүрэнг өдгөө өөрсдөөс нь ч өндөр охин болно гэж хэн ч төсөөлөөгүй гэцгээв. Харин С.Дэлгэрмөрөн бага байхын л том биетэй хөвгүүн байсан аж. Биднийг уулзалдсанаас хойш чимээгүй байсан хүүг гайхан асуувал ангийнхан нь “Бага байхын л чимээгүй хүүхэд байсан юм” хэмээн хариулав. Түүнийг Б.Мягмарсүрэн гэдэг. Ангийнхан нь “Найнаа” хэмээн авгайлах Г.Налжирмаа тун ч алиа хошин зантай. Биднийг ярилцан суутал охид хамгийн намхнаа тодруулахаар шийдэж, Д.Энхжаргалыг зарлалаа. Тэр бол ангийнхных нь тодотгосноор спортод сонирхолтой, сэргэлэн цовоо охин. Энэ ангид хоёр Энхзул бий. Эхнийх нь “Унхаа” хочит Х.Энхзул. Харин нөгөөх нь М.Энхзул. Тэрээр төрсөн эгчтэйгээ нэг ангид хамт суралцдаг байсан бөгөөд түүний эгчийг М.Энхцэцэг гэдэг. Тэд хоорондоо ганцхан насны зөрүүтэй. Энэ ангиас Э.Отгонням спортод дуртай, идэвх, санаачилга сайн, өөртөө итгэх итгэлээр халгиж цалгисан хүүхэд. Б.Түвшинбилэг, У.Шаравнямбуу, М.Мөнхбат, Л.Хишигбат, Э.Чанцалдулам нар эх орондоо ихийг хийж бүтээх ирмүүн хүсэл тэмүүлэлтэй гэгээлэг залуучууд. Тэд цээжиндээ алс хэтийн мөрөөдлөө тээж, гэгэлгэн догдолж яваа. Сурч, бүтээхээр амьдралын өрнөлд алхаж яваа энэ залуус Монголын ирээдүй. Мөрөөдөл, хүсэл тэмүүлэл, гэгээн, гэгэлгэн бодлуудаа дотроо тээн алхаж яваа өнгөлөг залуус.

У.ЧИНЗОРИГ

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Татан авах хүмүүсээ тал, гэр хоёртоо байрлуулъя

Дэлхийн ная гаруй оронд 190 мянган монгол хүн ажиллаж, амьдарч сурч байгаа гэсэн албан мэдээлэл бий. “Ковид-19”-ийн цар тахалтай холбогдуулж дэлхийн орнуудаас Монгол Улс өөрийн иргэдээ татан авч байна. Одоогийн байдлаар 46 улсаас 10761 иргэн эх орондоо ирэх хүсэлт ирүүлээд байгаа. Гэхдээ уг тоо өдөр бүрээр нэмэгдэж буйг хүн бүр мэдэж байгаа. Улсын онцгой комиссоос сүүлд өгсөн мэдээллээр манай улс 15 удаагийн агаарын зам буюу нислэгээр 3315 хүн, төмөр зам, авто зам, явганаар 5007 иргэнээ хилээр нэвтрүүлж, мөн сүүлийн долоо хоногт 1070 хүнийг татан аваад байна. Эх орондоо ирсэн иргэдийг нийслэл хот болон орон нутаг дахь 27 цэгт тусгаарлаад байгаа. Ингэж монголчууд бид дэлхий нийтийг сөхрүүлсэн цар тахалтай тэмцэж байна. Коронавирусийн халдвар авсан иргэдийн тоо 140-д хүрээд байгаа. Энэ бол зөөвөрлөгдөж ирсэн хүмүүсээс илэрсэн тоо. Монгол Улс дотроосоо коронавирусийг алдчихаагүй байна. Дотроосоо гаралгүй энэ олон сарын нүүр үзэж байгаа нь сайшаалтай.

Хилээ хаасан, цагаан сар болон бүх баярыг хорьсон, сургууль цэцэрлэг, баар ресторан, буудал, амралт зугаалга гээд бүгдийг хорьж хаалга үүдийг нь янгинатал түгжсэний үр нөлөөнд дотроосоо вирус алдчихаагүй байгаа. Харин нийгэмд бүхнийг хориглосны нөлөөгөөр эдийн засаг эрчимтэйгээр хумигдсан. Ер нь цар тахлын улмаас дэлхий нийтээр эдийн засгийн айхавтар уналтад орж албан газрууд дампуурлаа зарлан хаалгаа барьж байна. Энэ байдал манайд ч нөлөөлж ихэнх компани аж ахуйн нэгжүүд тэг зогсолт хийж буйг Монголын худалдаа аж үйлдвэрийн танхимаас зогсоо зайгүй мэдээлж байсан. Гэхдээ “Амьд явбал алтан аяганаас ус ууна” гэж үг бий. Эдийн засаг элгээрээ харуулдаж, албан газрууд үүд хаалгаа барьсан ч улс орны хамгийн үнэт баялаг болсон ард иргэд маань эрүүл байхад цаг хугацааны дараа бүх зүйл болоод явчихна. “Юунд ч битгий санаа зов, гагцхүү эрүүл байхаа л бод” гэж учир мэдэх хүмүүс хэлээд байдаг нь зүгээр ч нэг сануулга төдий зүйл биш байх аа.

Коронавирусийн голомт болох Ухань хотоос өнгөрөгч хоёрдугаар сарын нэгэнд Монгол Улс тэнд суралцаж байсан 31 оюутнаа авчирч, Ухань хотоос иргэдээ авсан гадны тав дахь орон болж байсан. Тэр цагаас хойш иргэдээ гадаадаас авчирах ажиллагаа эхэлснийг хэн хүнгүй мэдэж байгаа. Гадаадад байдаг монголчууд маань өвчин зовлон дэлхий нийтээрээ газар авсан энэ үед үнэндээ хэцүү байдаг бололтой. Хаа сайгүй биднийгээ аваач, авраач гэж аврал эрсэн хүмүүс Монголын төр засагт цөхөрсөн, гомдсон гомдлоо хэлэх гэж дэлхийн өнцөг булан бүрээс орилолдоцгоож байна. Эх орондоо ирсэн хүмүүс нь “Бид чинь эх оронтой юм байна. Буянт-Ухаад буухад хичнээн сайхан байв” гээд л баярлалдаж байгаа бол хүний нутагт тусгай үүргийн нислэг хүлээж горьдлого тасарсан нэг нь аргаа барахдаа “Тэвчээр барагдлаа” хэмээн Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, Онцгой комисст хандсан мэдэгдэл, захидал бичиж, амь тэмцэж байна. Бүр сүүлдээ жагсаал цуглаан зохион байгуулж эсэргүүцлээ илэрхийлж байгаа. Саяхан Солонгост байгаа иргэд БНСУ дахь Монголын Элчин сайдын яамны гадаа “Монгол Улсын Засгийн газар, Улсын онцгой комисс иргэдээ яаралтай татаж ав” гэсэн лоозон барьж жагссан. Тэдний Монголд байгаа ах дүү, амраг садан нь Онгой байдлын ерөнхий газар, шуурхай штабт мөн шаардлага хүргүүлсэн. Солонгосоос 1900 гаруй, Автралиас 1143, АНУ-аас 1518, Туркээс 624, Их Британиас 365, Казахстанаас 560, Энэтхэгээс 487, Японоос 300 гаруй монгол иргэн нутаг буцах хүсэлтээ гаргасан байна. Мэдээж Солонгос болоод Америкаас ирэх монголчуудын тоо харьцангуй олон байгаа. Мөн ОХУ-аас эх орондоо ирэх хүсэлтэй 2000 оюутан байгаагаас 570 гаруй оюутан өргөдлөө өгөөд байгаа юм билээ. Дэлхийд байгаа энэ бүх монголчуудаа бид татаж авах учиртай. Америкт ажиллаж амьдарч байгаад “Ковид”-ын халдвар авсан монгол иргэн “Эх орондоо очих л миний сүүлчийн найдвар” гэж бүр нэг чин зүрхнээсээ хэлсэн нь үндэсний телевизээр гарсан. Монголчууд аа, бид л монгол хүмүүсээ хаа байгаа газраас нь очиж авч эмчилж эдгэрүүлэхгүй бол монгол хүнийг Монгол Улсаас өөр хэн тоохов дээ. Гаднаас иргэдээ авч байгаа манай төр засгийн ажил арай дэндүү удаан байна. Олноор нь авчираад, эндээ олнооор нь тусгаарлаж дараа дараагийн арга хэмжээг шуурхай авахгүй бол байдал хурцдах төлөвтэй боллоо. Нэгэнт дотооддоо вирус илрээгүй байгаа юм чинь гаднаас бөөн бөөнөөр нь нарийн чанд зохион байгуулалт, дэг журамтай авчирч тусгаарлаж карантилаад байх бүрэн боломжтой.

Улсын онцгой комисс иргэдээ гадаадаас татан авчирахад хоёр шалтаг тоочоод олигтой хөдөлж өгөхгүй байна. Тэр хоёр шалтгийг нь аваад үзэхээр хүний нутагт өвчин авчих вий гэж санаа зовж, шаналж бэтгэрч суугаа иргэд, мөн өвчин аваад хэзээ үхэх бол гэж санаа сэтгэлээр унаад дор орчихсон хүмүүстэй харьцуулахад үнэн инээдтэй. Байр савны хүрэлцээ муу, хувийн хэвшлийнхэн байр сав гаргаж өгөхгүй байна, улсын мэдэлтэй байр сав дүүрчихлээ гэсэн зүйл яриад байгаа. Нөгөөх нь сонгуулийн үеэр тусгаарлах байранд иргэдийг байлгахгүй тухай албан мэдэгдлүүд, ийм хоёр шалтаг. Монгол хүний амь настай холбоотой асуудал яригдаж байхад байр сав байхгүй гээд сууж байгааг юу гэх вэ. Монголд юу л байна эзэнгүй ээрэм тал нутаг байна. Тэр тал нутагт монгол гэрээ зуу зуугаар нь, мянга мянгаар нь эгнүүлж бариад амьдрахад бүрэн бололцоотой. Энэ гэртээ л хүмүүсээ татан авчирч байрлуулъя л даа. Монгол гэрийн эд хэрэглэлийг бид ямар гаднаас авдаг биш. Дотоодоосоо бүрэн хангадаг. Тэгэхээр гэр хүрэлцэхгүй гэх ойлголт манайд байхгүй. Мэдээж тал нутгийн хувьд дэлхийтэй жиших аргагүй. Хааш хаашаагаа зуу зуун км эзэнгүй талууд униартаж байдаг учир өвчин тахал тархана гэсэн ойлголт алга. Цаг дулаан болж байна. Энэ үед нь амжуулахгүй бол намар яагаа ч билээ. Хүйтэрнэ, өвчин зовлон дахиад л эхлэнэ, эдгээх эм, вакцин гарах яагаач үгүй байгаа л гэх юм. Дэлхий нийтээрээ цагаачдын хуаран гээд манай гэрийн хажууд зүйрлэх ч арга үгүй тав тух муутай саримгар майханд хэдэн саяараа амьдраад болоод байна. Цагаачдын тэр майхны хажууд манай монгол гэр гэдэг чинь бараг л тансаг орон сууц. Орчин цагт гэрийн бүтэц бүр ч өөр болсон, шалнаасаа халдаг, хана туурга нь жигтэйхэн дулаан, дотроо ОО-той дээд зэрэглэлийн ресторан шиг болсон.

Богд уулын амуудаар байх амралтын газруудын гэрийг бид мэднэ. Мөн захын нэг компани 00-ын асуудлыг цогцоор нь шийдээд худаг ус гаргачихдаг. Компани гээд сүржигнээд байх ч юмгүй хувь хүн ч 00-ыг боловсон хэмжээнд шийдэж, худаг өрөмдөж байгаа. Ийнхүү 00, ус, ариутгалаа шийдчихсэн байхад эрүүл ахуйн дэглэм алдагдана гэж айж сандраад байхын хэрэггүй. Эмч нарын тал дээр ч санаа зовох зүйлгүй. 10 мянган хүнд оногдох эмчийнхээ тоогоор манайх дэлхийд дээгүүрт ордог. Тэгэхээр жаахан сэтгэл зүтгэл гаргаад ажиллавал байр савны тал дээр айх аюулгүй. Байр савны хүрэлцээ муу байна гэж хэлж байгаа Улсын онцгой комисс өөрөө инээдтэй, ичгэвтэр харагдаж байгаа юм. Яахав, гэр муухай гэж байгаа бол тэр сайхан байшинтай газраа л үлдэнэ биз. Нутагтаа ирье, өвчин зовлонгоос холдъё гэж байгаа хүмүүст бол гэр байтугайг тэсээд гарах сэтгэлийн хат суучихсан байгаа.

Мөн Онцгой комиссын дарга, Шадар сайд Ө.Энхтүвшин “УИХ-ын сонгуулийн санал авах өдөр тусгаарлах байранд Монгол Улсын иргэн байлгахгүй байхаар төлөвлөж байгаа. Тусгаарлах байранд нийслэлээс гадна 21 аймгийн иргэн бий. Санал өгөх тойрог нэр дэвшигч бүр нь өөр. Тиймээс нэг саналын хайрцаг оруулаад авах боломжгүй” гэсэн тайлбар хэлээд, гаднаас иргэдийг олноор нь авчирахгүй сонгуулийн үеэр лай болно гээд байгаа. Яг үнэндээ сонгуулийг монголчууд бид 100 хувийн бүрэн бүтэн ирцтэй өгдөг билүү. Залуучуудын ирц муу байна, идэвх муу байна гээд л сонгууль бүрээр яригддаг. Өнөө жилийн хувьд гадаадад байгаа иргэдийнхээ саналыг авахгүй гэсэн. Аюулт цар тахлын улмаас хүний нутагт ясаа тавих дээрээ тулаад байгаа иргэдээ “Сонгуулиар санал авах гэж бужигнаад өвчин тархчих эрсдэлтэй” гээд авчирахгүй байж болохгүй байх аа. Тэднээс заавал санал авах хэрэг юу байгаа юм бэ. Санал авахгүй л өнгөрөөчих хэрэгтэй. Тэдний саналаар л дутав гэж. Гадаадад байгаа иргэд одоо Монголдоо санаа амар ирэхийг, Монголынхоо салхи савирыг цээж дүүртэл амьсгалахыг, сэтгэл санааны жаргалыг эдлэн, эдгэрч, ижий аав, үр хүүхэд, элгэн садантайгаа уулзахыг тэсч ядан хүсч байгаа болохоос сонгууль өгөх гэж улайран тэмцээд байгаа юм биш л дээ. Ер нь ч тэгээд авах ёстой хүмүүсээ авч дууссан, одоо боллоо, үлдсэн нөхдүүд өөрсдөө учраа олог гэж байгаа юм шиг ялих шалихгүй шалтаг тоочоод байх нь эвгүй харагдах юм. Тэгэхээр Монголын төр юуны өмнө хүнээ бодмоор байна. Дэлхийн өнцөг булан бүрээс горьдлого тээн, амь тэмцэн харуулдаж суугаа иргэдээ бүгдийг нь авмаар байна. Хүний нутагт нэгнээ тэгж тамлаад яахав дээ, бид адилхан монголчууд.

Categories
мэдээ цаг-үе

Монгол залуус амны хаалтны автомат машин зохион бүтээжээ

Нэг удаагийн амны хаалтны (маск) автомат машин бүтээсэн “Ухаалаг систем” компанийн захирал П.Энхмандах, 20К клубийн үүсгэн байгуулагч Г.Энхболд нартай ярилцлаа.


-Энэхүү автомат машиныг зохион бүтээхэд ямар хүмүүс оролцсон бэ?

-Инженер, программ, механик, дизайны багууд мөн судалгааны баг ажилласан.

Программ, техникийн шийдэл, механик хийц гээд бүхий л шийдлийг монгол залуус гаргасан.

-Хэзээнээс хэрэглээнд нэвтрүүлэх вэ?

-Хэрэглээнд нэвтрүүлэхэд бэлэн болчихоод байна. Энэ бол эхний модел нь. Дараа дараагийн модел захиалагчдын захиалгын дагуу хэлбэр, дүрс, хэмжээ нь өөрчлөгдөж болох юм. Үндсэн зарчим нь гарчихсан, ажиллагаа нь жигдэрчихсэн. Автомат машин ажиллаж байгаа гэсэн үг.

-Уг АТМ-д хэдэн үйлдэл хийж маскаа гаргаж авах вэ?

-Дэлгэцэн дээр маскны тухай санамж, мэдээлэл явж байна. Худалдан авахдаа хоёр төрлөөр гүйлгээ хийнэ. Бэлэн мөнгөөр шууд худалдан авч болно. Бас бэлэн бусаар QR кодоор гүйлгээ хийж болно. Худалдаж авах гэдэг товчийг дарахад сонголт гарч ирнэ. QR кодоор авахаар бол “Хэдийг худалдаж авах вэ” гэдэг сонголт гарч ирнэ. Тэгэнгүүт интернэт банкныхаа аппликэйшнээрээ кодоо уншуулангуут төлбөр хийгдээд маск автоматаар гараад ирнэ.

-Одоогоор хэдэн төрлийн маск байгаа вэ?

-Нэг удаагийн маск байгаа. Нэг нэг ширхгээр гарч ирнэ. Тухайн хүн хэдийг бол хэдийг ч авч болно.

-Маск тус бүртээ гялгар ууттай юу?

-Тус тусдаа гялгар ууттай.

-Энэ автомат машиныг бүтээхээс өмнө хэрэглэгчдийн дунд судалгаа явуулсан л байх?

-Автомат машиныг хийх санаа анх явж байхад ч тэр, хийж байхад ч тэр, одоо хийчихээд хэрэглээнд нэвтрүүлэхэд бэлэн болчихсон байгаа энэ үед хүмүүс 100 хувь дэмжиж, “Ямар гоё бүтээл вэ” гэцгээж байна.

-Коронавирусийн дэгдэлттэй энэ үед амны хаалтны АТМ гэдэг бол үнэхээр цаг үеэ олсон, мэдэрсэн ажил боллоо шүү дээ?

-Тэглээ. Ямар нэг супермаркет, үйлчилгээний газар руу орох гэтэл амны хаалтаа мартчихсан байдаг тохиолдол бий. Энэ тохиолдолд тухайн үйлчлүүлэгч болон үүдний жижүүрийн хооронд үл ойлголцол гарна. Яг энэ үед тэр газрын үүдэнд амны хаалтны автомат машин байвал “Та эндээс маскаа худалдаж аваад зүүж, дотогш нэвтэрнэ үү” гэвэл үнэхээр боловсон, хэн хэндээ асуудалгүй шийдэл болно. Хэрэглэгч рүүгээ хандсан маш сайхан үйлчилгээ болж харагдаж байгаа юм.

Төрийн ямар нэгэн байгууллага руу орох болтол маскаа мартсан байлаа гэхэд хамгийн ойрын эмийн сан хаана билээ гээд эрж хайж, цаг алдана. Хамгийн ойрын эмийн сан хаана байгааг бүү мэд.

-Автомат машиныг хаагуур хаагуур суурилуулах вэ?

-Бүх үйлчилгээний байгууллагууд, төрийн үйлчилгээний байгууллагууд, худалдааны төвүүд, галт тэрэг, нисэх онгоцны буудал, сургууль, цэцэрлэг гэх мэт. Маскийг худалдаалах боломжгүй иймэрхүү газруудад энэхүү машиныг суурилуулснаар тухайн иргэн дурын газраасаа маск худалдан авах боломжийг өгч байгаа ухаалаг хэрэглээ болж байгаа юм.

-Маскны автомат машин хаана хаана байрлаж байгааг гар утсаа ашиглан харж болох аппликэйшн дагаад хөгжих байлгүй?

-Хөгжүүлэлтийн явцад автомат машиндаа зориулсан аппликэйшн зохион бүтээхээр төлөвлөчихсөн байгаа. Боломжтой.

-Бусад орнуудад үүнтэй төстэй автомат машин байгаа болов уу?

-Хайрцагтай, хайрцагтаа 10, 20 ширхгээр багцаараа байдаг ч юм уу, тиймэрхүү шийдэлтэйг нь харсан л даа. Харин манайх шиг ийм ширхгээр гардаг, нэг удаагийн маскинд зориулагдсаныг нь хараагүй. Тэгэхээр байхгүй байж магад.

-Монгол залуус ийм автомат машин зохион бүтээснийг манай төр засгийнхан, эрүүл мэндийн салбарынхан мэдсэн үү. Хамтран ажиллах санал тавьсан уу?

-Шив шинэ бүтээгдэхүүн. Одоогоор бид хандаагүй. Ийм шинэ бүтээл гарлаа хэмээн “Өдрийн сонин”-оор ийнхүү зарлаж байгаа юм.

-Монголчууд амны хаалт зүүж хэвшлээ. Хүйтэн сэрүүний улирал эхлэхэд л маск зүүцгээнэ гэж одооноос ярьцгааж байна?

-Сая карантины үеэр хүүхдийн эмнэлгүүдийн ор хоосон, ямар ч ачаалалгүй, хүүхдүүд ханиад хүрээгүй шүү дээ. Тэгэхээр гол буруутнууд нь бид өөрсдөө л байжээ, тээгч болж байдаг. Цаашдаа ялангуяа олон нийттэй харилцдаг банкны теллерүүд, худалдагчид, эмч, багш нар нэг удаагийн амны хаалтыг байнга зүүж хэрэглэж байвал ханиад, томуу, уушгины сүрьеэ гэх мэт амьсгалын замаар халддаг бүх өвчин Монголд статистикаар багасна. Тэгэхээр монголчууд маск зүүж хэвшээсэй гэж бодож байна.

-Хүмүүс одоо маск худалдаж авахаараа аль болох олон ширхгээр, болвол боодлоор нь худалдаж авдаг сонирхолтой болжээ. Энэ нь цаанаа эрэлт үүсгэж, хомсдол үүсгэх шалтгаан болно шүү дээ. Амны хаалтны автомат машин олон байвал хомсдол үүсэхгүй юм даа харж байна?

-Нөгөө талдаа амны хаалт бөөнөөр нь худалдан авах боломжгүй хэсэг байж болно шүү дээ. Бас кармандаа бэлнээр 1000 төгрөгтэй явж байж ч болно. Тэрэндээ таарсан нэг бол нэг, хоёр бол хоёр ширхэг маскийг л худалдаад авчихна. Заавал хоёр ширхэг, боодлоор нь авмааргүй байж болно шүү дээ. Гэх мэтээр бүх асуудлыг маш ухаалгаар шийдсэн болохоор хэрэглэгчдэдээ ойр бүтээгдэхүүн юм.

-Танай автомат машиныг үзье, сонирхъё гэвэл хаана очих вэ?

-Одоогоор манай оффис дээр байгаа. Баянбүрдийн тойргийн зүүн талд Com­puter mall-ийн долдугаар давхар, 727 тоотод ирэх буюу 91916545 гэсэн дугаарын утсаар холбогдож тодруулж болно оо.

-Энэ автомат машиныг бүтээх санаачилгыг Твиттерийн 20К клубийнхэн гаргажээ?

-Манай 20К клубт янз бүрийн авьяастай, боловсрол, мэдлэгтэй салбар салбарын хүмүүс байдаг юм. Бүх салбарын хүмүүс байдаг л даа. Тэрэн дундаа 20К клубийн инженерүүд ярилцаад нийгэм рүү чиглэсэн, нийгмийн хариуцлагын хүрээнд юм бүтээцгээе гэж хоорондоо ярилцаад маскны машины зохион бүтээе гэж тохиролцсон юм. Жилийн өмнө энэ яриа болсон л доо. Яриа, санааны түвшинд л байсан. Тэгээд хагас жил хэртэй судалгаа хийж байтал коронавирус халдвар дэгдэнгүүт бид энэ ажлаа эрчимжүүлье, бодит ажил болгоё гэж шийдсэн. Судалгаа, бэлтгэл ажлаа хийгээд одоо л ингээд эхний бүтээгдэхүүн болох автомат машин маань гараад байна. 20К клубийнхэн нийгмийн хариуцлагын хүрээнд бүх салбарт янз бүрийн ажил хийж, өрнүүлдэг. 20 мянгаас дээш дагагчтай жиргээчдийн клуб юм. Сошиалын идэвхтэй, эерэг манлайлалд уриалсан ийм клуб байдаг юм. Энэхүү нэг удаагийн маскны автомат машиныг зохион бүтээх санаачилгыг тус клубийн залуус анх гаргасан. Харин “Ухаалаг систем” компани уг санаачилгыг хэрэгжүүлж, ажил хэрэг болгоод байна.