“Маск” продакшны жүжигчин Ц.Ганзоригтой ярилцлаа.
-Та жүжигчний мэргэжилтэй хэдий ч үндсэн мэргэжлээсээ гадна зургийн дарга, продюсероор олон уран бүтээлд ажилласан байдаг. Ажлын саналыг ямар найруулагчаас хүлээж авч байв?
-Би 2000 онд КУДС-ийг жүжигчний мэргэжлээр төгссөн. Хоёр ихэр найруулагч болох Г.Дарханбат, Г.Дарханбаяр нар намайг зургийн дарга, продюсерийн ажил руу оруулсан. Энэ хоёр найруулагч анх “Ганзориг оо, чи нэг кинонд өөрөө продюсерлоод, зургийн даргаар нь ажиллаад үзээч. Арай өөр мэдрэмж байдаг юм шүү дээ” гэсэн саналыг тавьсан. Би саналыг нь зөвшөөрөөд “Би ээж болмоор байна” кинонд зургийн дарга, продюсероор нь ажилласан. Тухайн үед надад, цаашид энэ чиглэлээр ажиллаж болмоор л санагдсан. Үүний дараа, Б.Чингүүн над руу залгаад эгч дүү хоёрын тухай кинон дээр продюсероор ажиллаач гэсэн саналыг тавьсан юм. Би ч саналыг нь зөвшөөрсөн. Түүнээс хойш олон уран бүтээлд зургийн дарга, продюсероор явлаа. Зургийн дарга, продюсерийн ажил хэцүү ч гэсэн надад сайхан байдаг. Өмнө нь би кинонд тоглож байхдаа арын албаны ажлыг ойлгодоггүй байсан. “Би жүжиглэх үүрэгтэй. Энэ хүмүүс намайг кинонд тоглуулж байгаа бол надад хэрэгтэй эд хэрэгслийг авчрах үүрэгтэй” гэх байдлаар хандаж байсан л даа. Арын албанд ажиллахад, объект олох, уран бүтээлчдийн хоол хүнс, аятай тухтай байдлыг хангах гэхчлэн маш олон хариуцлагууд тулгардаг. Яг ажиллаж байх үед эдгээр асуудал нь түвэгтэй мэт санагддаг ч ажил дууссаны дараа сэтгэлд сайхан байдаг юм.
-Таны ажиллаж байсан уран бүтээлүүдээс хамгийн их хөдөлмөр шаардсан нь ямар уран бүтээл байв?
-“37-р Точка”. Уг уран бүтээл маань ноён нуруу хугарахын алдад л дууслаа. “Фантастик” продакшны залуус маш их эрч хүчтэй байж, цаг хугацаатай уралдаж ажилладаг. Кинонд гарах он цагийн жижиг хэрэглэлүүд болон хуучны байрнуудын олдоц маш ховор байлаа. Хэдий хэцүү байсан боловч уг уран бүтээл үзэгчдийг байлдан дагуулчихсан, бямба гариг бүр үзэгчид киногоо хүлээдэг болчихсон байна. Үүнийг хараад надад бахдах, баярлах сэтгэл төрсөн. Харамсалтай нь, “37-р Точка” кинонд дүрээ мөнхөлж чадаагүй. Гэхдээ ийм олон хүний бүрэлдэхүүнтэй кино багийн зургийн даргаар ажилласандаа баярладаг.
-“37-р Точка” киноны зураг авалтын ажил эхэлж байх үед уг уран бүтээлд тоглох хүсэл тэмүүлэл танд байсан уу?
-Тийм ээ. Найруулагч нь намайг тоглуулахаар нэг дүр бодчихсон л байсан. Гэхдээ уг уран бүтээлд зургийн дарга гүйхгүй л бол ажил хэвийн явагдахад хүндрэлтэй байлаа.Магадгүй би өөрийн карьераа бодоод энэхүү кинонд тогловол зураг авалт цаашид үргэлжлэхэд хэцүү байхгүй юү. Түүний оронд би гагц зургийн даргынхаа ажлыг хийгээд л кино багийнхаа арын албанд сайн ажиллая гэсэн л зорилготой байсан.
-Та “37-р Точка” киногоо дэлгэцэнд гарсных нь дараа үзсэн үү?
-Би “37-р Точка” киног бямба гариг бүр хүлээж үзсэн. Анх ирж байсан зохиол их өөрчлөгдсөн байна лээ. Би “37-р Точка” кинонд дандаа арын албаны ажлыг хөөцөлддөг байсан болохоор кинонд тоглосон жүжигчдээ таньдаггүй байсан. Нээлтэн дээр нь л олон сайхан уран бүтээлчид уг кинонд оролцсоныг нь мэдсэн дээ.
-Кино багийн арын албанд ажиллахад шантрах үе гардаг уу?
-Уран бүтээлийнхээ продюсер, зургийн даргаар нь ажиллана гэдэг арын албаны ажлыг мэдэрч, уран бүтээлийн бүх л үйл явцад эд эсээрээ орно гэсэн үг. Тухайн үед хүндрэлтэй асуудлууд маш их байдаг. Шантрах үе гарна. “Жүжигчнийхээ мэргэжлээр л ажиллаад явж байхгүй, яах гэж продюсер, зургийн даргын ажил хийдэг байна аа” гэж заримдаа өөрийгөө загнах үе гардаг. Харин тухайн уран бүтээл маань дэлгэцэнд гарсны дараа “Тэрүүхэн хэсэг бэрхшээлийг давж чадахгүй байж өөрийгөө зүхээд л” гээд харамсдаг.
-Та сүүлийн үед “37-р Точка” киноноос өөр ямар нэгэн уран бүтээлд ажиллав уу?
-Саяхан “Фантастик” продакшны шинэ уран бүтээлд туслах дүр бүтээгээд давхар зургийн даргаар нь ажилласан. Уг кино маань хөл хорионоос шалтгаалаад хэзээ нээлтээ хийх нь тодорхойгүй байгаа. Одоогоор “дахиж зургийн даргын ажил хийхгүй” гээд амлачихсан л байгаа. Гэхдээ худлаа байдаг юм аа. Нэгэнт урлаг руугаа нэвт орчихсон болохоор больж чаддаггүй юм билээ. Би гагц жүжигчнээр ажилладаг байх үедээ кино зохиол уншихдаа жүжигчнийхээ өнцгөөс л уншдаг байсан. Харин сүүлийн үед кино зохиол уншихдаа объектоо давхар бодож уншдаг болчихсон байна лээ.
-Тайзны болон дэлгэцийн уран бүтээлд хоёуланд нь ажилладаг хүний хувьд ялгааг нь юу гэж боддог вэ?
-Миний жүжигчний гараа дэлгэцийн бүтээлээр эхэлсэн. Дараа нь хошин урлагийн “Шинэ-Үе” продакшны “300 сарнай”, “Үнэгүй юм гэж үгүй” гэхчлэн хоёр гурван шоу тоглолтод нь оролцож байлаа. “Мөрөөдлийн хөлөг онгоц” олон ангит киноны зураг авалтад орох гээд “Шинэ-Үе” продакшнаасаа уран бүтээлийн чөлөө авсан. Үүний дараа бие маань жаахан тааруу байсан учраас хэсэг хугацаанд уран бүтээлээсээ хөндийрсөн юм. Удалгүй бөөгийн онгодоо аваад тэр жилдээ, “Маск” продакшны “Морио гомдоосон Монгол” тоглолтод оролцож түүнээс хойш өдийг хүртэл 13 дахь жилдээ ажиллаж байна. Тайз бол дэлгэцээс ондоо. Тайзан дээр гаргасан алдаагаа жүжигчин дараагийн тоглолтодоо засах боломжтойгоос гадна үзэгчидтэйгээ амьд харилцаа үүсгэдэг. Кинонд бол тоглож байх агшиндаа л жүжигчин үнэн сэтгэлээсээ амьдарч чадахгүй бол алдаагаа дараа нь хэзээ ч засаж чадахгүй.
-Хошин урлагийн сэдэв их харьцангуй байдаг. Тэгэхээр танай продакшн тоглолтынхоо зохиолыг хэрхэн сонгодог вэ?
-Хүмүүс бидэнд төрөл бүрийн л зохиол ирүүлдэг. “Маск” продакшн амьдралд тохиолдсон явдлуудаас сэдэвлэж номеруудаа гаргадаг. Кино урлаг бол хамтын бүтээл. Би чамд нэг сонин зүйл ярья. Бэлтгэл дээр өөрсдөө инээгээд байсан номер маань үзэгчдэд хүрдэггүй. Харин “За энэ ч яах бол доо” гэж байсан номерыг маань үзэгчид илүү хүлээж авдаг тохиолдол байдаг. “Маск” продакшн тоглолтоо маш цөөхөн хийдэг. Жүжгүүд маань хэлэх санаатай, асуудал хөндсөн байдаг.
-Тайзан дээр тоглож байх үед тань “Үзэгчид инээхгүй бол яана аа” гэх айдас төрөх тохиолдол байдаг уу?
-Тийм мэдрэмж төрдөг. Өдөр өдрийн үзэгчид ондоо байдаг.Үзэгчдийн насны онцлог тоглолтын уур амьсгалд нөлөөлдөг тал бий. Хошин урлагийн тоглолт үзэж байгаа учраас инээхгүй гардаг хүн байхгүй л дээ.Яахав, зарим үед үзэгчдээсээ шалтгаалаад инээдмийн процесс багасдаг. Улаанбаатар хотын үзэгчид болон орон нутгийн үзэгчдийн түвшин ондоо байдаг. Гэхдээ үзэгчдийн оюун сэтгэлгээ жилээс жилд хурдацтай хөгжиж байгаа. Тиймээс уран бүтээлчид илүү сайн сэтгэж, үргэлж шинэчлэгдэж байхгүй л бол гологдоно.
-Сүүлийн үед хошин урлагийнхныг шүүмжилдэг хэсэг бүлэг хүмүүс бий болчихжээ. Та тэдний хандлагад эмзэглэдэг үү?
-Би хошин урлагийнхныг шүүмжилж, доош нь хийхэд нь эхэндээ эмзэглэдэг л байсан. Энэ бол миний мэргэжил. Хошин урлаг нийгмийн аль ч цаг үед оршсоор ирсэн. Биднийг үздэггүй хүн байлаа ч үздэг хүмүүс бас бий.
-Өөрийн тоглосон кинонуудаа дараа нь үзэхэд “энэ хэсэг дээр нь ингэчихгүй дээ” гэж харуусах тохиолдол байдаг уу?
-Дүрээ мөнхөлсөн дэлгэцийн бүтээл болгонд маань харуусал байдаг. Харин “Мөрөөдлийн хөлөг онгоц” киноны Ганболдын дүрдээ би сэтгэл хангалуун байдаг юм. Энэ кинонд тоглох гэж байхад найруулагч нь намайг голоод байсан байхгүй юү. Тэгээд бүр миний оронд өөр жүжигчинг тоглуулах гээд төлөвлөчихсөн байсан. Пробонд орсны дараа жүжигчидтэйгээ танилцах хүлээн авалт зохион байгуулсан юм. Тэр үеэр ивээн тэтгэгч байгууллага болон өөр нэг найруулагч нь намайг тоглуулъя гэж шийдсэн. Тийм учраас намайг голсон найруулагчид өөрийгөө харуулахын тулд, “дуртай зүйлдээ шатаж” тоглосон. Угаасаа “Мөрөөдлийн хөлөг онгоц” кинонд миний дүр чимэг болдог.
-Кинонд тоглож байх үедээ хэт дүрдээ ороод хяналтаа алдах үе танд тохиолдож байв уу?
-Надад одоогоор тийм айхавтар хүнд дүрүүд таараагүй байгаа. Дээхнэ үед, ТВ5 телевиз “Гялбаа” сэтгэхүйн олон ангит кино хийж байсан. Тэр кинонд галзуурч байгаа хэсэг гардаг. Харуй бүрий болж байхад Богд ууланд миний галзуурч байгаа хэсгийн зургийг авсан юм. Тэр үед би айсан. Тухайн үед хажууд хүн байгаа ч юм шиг сонин мэдрэмж төрж байсан. “Яана аа, би жинхнээсээ галзуурчих вий дээ” гэж боддог л байлаа. Ер нь хэт сэтгэлийн дотоод гүн рүүгээ тоглох хэцүү. Оюутан байхдаа би уйлдаг дүрд их тоглодог байсан. Тэрнээсээ гарч чадахгүй, байнгын зүрх салгалдаг байлаа.
-Жүжигчдэд ямар нэгэн драмын жүжигт дүр бүтээх хүсэл мөрөөдөл их байдаг. Танд өөрийгөө сорихыг хүсч явдаг драмын жүжиг бий юү?
-Б.Баатар найруулагчийн урилгаар УДЭТ-т ороод хэсэг хугацаанд ажиллаж байсан л даа. Би “Хүйтэн цуст” кинонд нь тоглосон юм. Гэтэл “чи сургуулиа төгсөөд ирээрэй, би чамайг драмын театрт авна” гэсэн. Тэгээд УДЭТ-т ороод сар туслах найруулагч хийж байтал “Цагаан нулимс” киногоо орон нутгаар гаргах болоод театраасаа чөлөө авсан юм. Тэгээд буцаж орж чадаагүй. Сүүлийн үед ганц хүний моно жүжиг сонирхож байгаа. Энэ төрлийн жүжигт өөрийгөө сорьё гэсэн бодол бий.
-Хүүхэд байхад хүндэлж биширдэг уран бүтээлчтэйгээ уулзах дурсамжтай байдаг. Та анх ямар уран бүтээлчтэй уулзаж байв?
-Би багаасаа л жүжигчин болох хүсэл мөрөөдөлтэй байсан. Багадаа хүмүүсийг уйлуулдаг кинонд тоглоно гэж боддог байлаа. Би 14 настайдаа КУДС-д элссэн.Нэг сонин зүйл ярья. Би хамтарч ажиллах хүмүүстэйгээ л уулзаад яваад байсан юм шиг байгаа юм. Тавдугаар ангид байхдаа жүжигчин П.Эрдэнэзаантай Хорооллын эцэст автобусанд таараад “Хараач Эрдэнэзаан байна шүү дээ” гээд найзуудтайгаа шивнэлдээд явж байлаа. Тэр үед П.Эрдэнэзаан ах “Чонон Борис” гэдэг дүрээрээ алдартай болчихсон байсан. Дараа нь Л.Чаминчулуун эгчтэй Соёлын төв өргөөний гадаа таараад “Япон яваад ирлээ шүү дээ” гээд шоолоод гүйж байлаа. Тухайн үед Л.Чаминчулуун эгч “Япон яваад ирлээ шүү дээ” гээд бохь зажилдаг дүрд тоглодог байсан. Миний мөрөөдөл болгон биелдэг. Хүн өөрийн гэсэн зорилготой байж, түүнийхээ төлөө үнэнч туйлбартай явах юм бол заавал нэг зүйлд хүрдэг гэдгийг би өөрийнхөө биеэр мэдэрч байна.
-Уран бүтээлийн арын албанд ажиллаж байх үед зураг авалтад шаардагддаг хамгийн олдоц ховортой эд материал юу байдаг вэ?
-Хуучны барилгууд. Монголд түүхэн хуучны барилгууд маш ховор болчихжээ. Үлдсэн хэдэн хуучин барилга нь хувийн эзэмшлийнх болчихсон байна. Тэдгээр барилгуудын эзэд нь уран бүтээлийн зураг авъя гэхээр зөвшөөрөл өгдөггүй. Зөвшөөрөл өгөхдөө давчуу хугацаа заадаг.
-“Маск” продакшн ойрд ямар уран бүтээл дээр ажилласан бэ?
-“Маск” продакшн маань гуравдугаар сард тоглолтоо хийх төлөвлөгөөтэй байсан ч хөл хорионоос шалтгаалаад хойшлогдсон байгаа. Гэхдээ бид IPTV-д “Цэргийн ээж” контентоо байршуулсан. Уг контентод би зарчимч дэд хурандаагийн дүрийг бүтээснээс гадна давхар зургийн даргаар нь ажилласан. Хуучны эд зүйлс ховор болжээ. Уншигчдадаа хэлэхэд, хуучны эд зүйлсээ хадгалж байх хэрэгтэй санагдсан. “Цэргийн ээж” уран бүтээлийнхээ зураг авалтад хэрэглэх гээд хуучны “Чацга ногоон” цэргийн хувцас хайтал олдохгүй болчихсон байна лээ.
-Танд тоглохыг хүсч явдаг дэлгэцийн уран бүтээлийн ямар нэгэн дүр байдаг уу?
-Би эмчийн дүрд тоглохыг хүсдэг. Хүний амь аварна гэдэг гоё зүйл санагддаг юм л даа. Урьд нь түүхэн кинонд тоглохыг хүсдэг байсан. Энэ хүсэл маань одоо ч бий. Гэхдээ баатрын дүр биш, харин түүхэн киноны эсрэг дүрд тоглохыг хүсдэг.
-Таны уран бүтээлийн карьер дахь хамгийн гайхамшигтай цаг үе хэзээ байв?
-Би Ж.Биндэр найруулагчтай учирсныгаа амьдралын том бэлэг гэж боддог. Ж.Биндэр найруулагч л намайг уран бүтээлдээ тоглуулж, олонд таниулж өгсөн. Анх намайг жүжигчин болж байх үе бол кино урлагийн хүнд хэцүү цаг үе. Кино үздэг хүн тэр үед ховор болчихсон байсан. Тийм үед л “Овжин охид” кино бүтээгдэж, кино театруудаар дүүрэн хүн үзэж байлаа. Би тэр үед билетээ зардаг, үзэгчдийг кино театр руу ороход нь билетээ тасалдаг байсан. Ж.Биндэр найруулагч “Чи сайн хүн, сайн уран бүтээлч болъё гэж бодож байвал өөрөө билетээ зар, танхимаа цэвэрлэ, өөрөө билетээ тасалж үзэгчдээ оруул” гэж хэлдэг байсан.Үнэндээ тэр үед ичдэг байлаа. Хүмүүс “Чи энэ кинонд тоглосон залуу мөн үү” гэхээр нь заримдаа мөн, заримдаа биш гэнэ. Кино дуусахаар дараагийн гарах цагаас нь өмнө амжиж хогийг нь шүүрдэж, танхимаа цэвэрлэдэг байсан. Ж.Биндэр найруулагч миний “од” занг дарсан. Тиймээс би олны танил болсон цагаасаа хойш хэзээ ч хамраа сөхөж байгаагүй. Би Ж.Биндэр найруулагчийн “Адтай дамшиг”, “Овжин охид-1, 2” гэсэн гурван уран бүтээлд нь тоглосон. Уг нь намайг таван кинондоо тоглуулна гэж байсан юм. “Сүүгээр ариусдаг хорвоо” кинонд тухайн цаг үедээ тоглож чадаагүй. Ж.Биндэр найруулагч маань Хотгойдын шадар ван Чингүнжавын тухай түүхэн кино хийх байсан ч амжилгүй хорвоог орхисон. Би тэр кинонд эзэндээ үнэнч цэргийн дүрд тоглох байсан юм.
-Та гэр бүлээ танилцуулаач?
-Би таван хүүхэдтэй. Манай эхнэрийг Ш.Сүйхцагаан гэдэг. Эхнэр маань сэтгүүлч мэргэжилтэй.
У.ЧИНЗОРИГ
