Month: August 2019

Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатарын урилгаар НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын орлогч бөгөөд Ази, Номхон далайн эдийн засаг, нийгмийн комисс (АНДЭЗНК)-ын Гүйцэтгэх нарийн бичгийн дарга хатагтай Армида Алисжабана Монгол Улсад энэ сарын 19-20-нд албан ёсны айлчлал хийнэ.

НҮБ-ын Ази, Номхон далайн эдийн засаг, нийгмийн комиссын Гүйцэтгэх нарийн бичгийн дарга 9 жилийн дараа манай улсад айлчлах гэж байгаа бөгөөд тэрээр Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхэд бараалхаж, Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Н.Цэрэнбат, Эрчим хүчний сайд Ц.Даваасүрэн, Зам тээврийн дэд сайд Л.Халтар, Үндэсний хөгжлийн газрын дарга Б.Баярсайхан нартай тус тус уулзалт хийж, хамтын ажиллагааны асуудлаар санал солилцох аж. Мөн хатагтай А.Алисжабана Азийн төлөөх Боао форумын Улаанбаатарын бага хуралд тусгай зочноор оролцож, үг хэлнэ. Хатагтай А.Алисжабана өнгөрсөн оны есдүгээр сард АНДЭЗНК-ын Гүйцэтгэх нарийн бичгийн даргаар томилогдсон, Индонези Улсын иргэн юм.

“Рерих нар ба Монгол” Олон улсын эрдэм шинжилгээний II их хурал Улаанбаатар хотноо Г.Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музейн Монгол Зургийн танхимд өнөөдөр эхэллээ. Монгол Улсын Шадар сайд Ө.Энхтүвшин тус хуралд оролцож, нээж үг хэлэв. Энэхүү эрдэм шинжилгээний их хурал энэ сарын 16-18-ны өдрүүдэд “Тэнгэрийн үзэл ба Космизмын онол” сэдвийн дор болж өндөрлөх юм. Тус хурлыг Шамбала музейгээс Г.Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музейтэй хамтран Монгол Улсын Засгийн газар, БСШУЯ, ГХЯ, ОХУ-ын Монгол Улс дахь Элчин сайдын яамны дэмжлэгтэйгээр зохион байгуулж байна. Эрдэм шинжилгээний хуралд орос, итали зэрэг хорь гаруй улс орны эрдэмтэн судлаачид оролцож, судалгааныхаа илтгэлийг тавьж, хэлэлцүүлэх юм.

Хурлын үеэр Дүрслэх урлагийн музейн судлаачид өөрийн сан хөмрөгт хадгалагдаж, олонд танилцуулж байдаг Н.К.Рерихийн зурж бүтээн 1927 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайд Цэрэндоржид бэлэглэж байсан “Улаан хөлөгт баатар” уран зургийн талаарх химийн шинжилгээний танилцуулга илтгэлийг тавих юм байна. Н.К. Рерих нь Монгол орноор тойрон аялсныхаа дараа энэхүү бүтээлээ туурвисан бөгөөд “Шамбалын хаан Рэгдэндагва ирж байна, монгол эх оронд шамбалын эрин үе ирж, ард иргэд нь олноор жарган суух сайн цаг болно” хэмээн бэлгэдэн зурсан гэж үздэг байна. Улмаар уг зургийн нэрээр нийслэл хотоо Улаанбаатар хэмээн өгсөн ч гэж зарим эрдэмтэд нотлон тайлбарладаг байна. Мөн энэ үеэр Шадар сайд Ө.Энхтүвшин Монгол Улсын Засгийн газраас Н.К.Рерихийн гэр музейн үйл ажиллагааг дэмжиж санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэхээр шийдвэрлэснийг мэдэгдэж, “Улаан хөлөгт баатар” зургийн эх хуулбарыг “Шамбала” музейн удирдлагад гардуулан өглөө.

“Рерих нар ба Монгол” Олон улсын эрдэм шинжилгээний II их хурлыг нээж Монгол Улсын Шадар сайд Ө.Энхтүвшингийн хэлсэн үгийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.

Эрхэм хүндэт судлаачид аа,

Эрхэм хүндэт зочид төлөөлөгчид, хатагтай ноёд оо!

“Рерих нар ба Монгол” олон улсын эрдэм шинжилгээний II хуралд оролцож байгаа Та бүхний амгаланг айлтгахын сацуу хурлын үйл ажиллагаанд амжилт хүсье.

Монголчууд бид эртний түүхтэй, бүтээсэн соёлтой ард түмэн бөгөөд тэдгээрийг судалж илрүүлэх нь монголыг судлагч эрдэмтдийн өмнөө тавьсан гол зорилго байдаг юм. Монголын түүх, соёлыг судалсан ажлынхаа үр дүнг нийтийн хүртээл болгох нь манай Монгол эх орныг танин мэдэх нийтийн оюуны эрэлт хэрэгцээг хангаад зогсохгүй бидний түүх, соёлыг хилийн чанадад сурталчилдаг чухал арга мөн учир Монгол Улсын Засгийн газар ямагт дэмждэг.

Монголыг тал бүрээр судалж бүтээл туурвисан гадаад, дотоодын ялангуяа Оросын судлаач, уран бүтээлчид олон бөгөөд Оросын эрдэмтдийн Монгол судлалын хөгжилд гүйцэтгэсэн, одоо гүйцэтгэж байгаа үүрэг их юм. Тухайлбал, Монголчуудын түүхийг дэлгэрэнгүй өгүүлсэн содон бүтээл “Монголын нууц товчоо” зохиолыг оросын нэрт судлаач Питер Иванович Кафаров (Архимандарит Палладий) шинжлэх ухааны судалгааны эргэлтэнд анх оруулж “Чингис хааны тухай эртний монгол түүх”нэрээр орос хэлнээ орчуулсан нь тус алдарт зохиолыг анх удаа европод төдийгүй дэлхий дахинд танилцуулж нээсэн ажил болсон юм. Энэ ажлыг манай баатарлаг өвөг дээдсийн түүхэнд холбогдох ховор нандин эх сурвалжийг дэлхий нийтэд монголчуудынх гэж нотолсон судалгаа болсон гэж бид үнэлдэг.

Өнөөдрийн эрдэм шинжилгээний хурлын гол сэдэв болсон Рерих бол монгол судлаачдын дундаас монгол орны түүх, байгалийн дүслэлийг бүтээлийнхээ нэгэн чухал сэдэв болгодог онцлогтойг монголчууд сайн мэддэг.

Монголчууд бэлгэдэгч сэтгэлгээтэй дорно дахины ард түмэн болох хувьдаа Н.К. Рерихийн “Улаан хөлөгт баатар” бүтээлийн агуулгыг сайшаан хүндэтгэдэг. Тус бүтээл Монгол орон, Монголчуудын ирээдүйг өөдрөгөөр дүрсэлсэн хамгийн сайхан бүтээлүүдийн тоонд зүй ёсоор орно. Монгол орноо энхжин, жаргалангийн орон болгон хөгжүүлэх нь монгол хүний чин эрмэлзэл мөн бөгөөд түүнийг монголчуудын соёлын амьдралын 2000 жилийн түүхтэй холбоотой Буддын соёлын агуулгаар баяжуулан бүтээсэн энэ бүтээл манай монгол музейн сан хөмрөгт байгаа хосгүй үнэт соёлын өвийн тоонд ордог м. Манай нийслэл “Улаанбаатар” хотын нэрийг энэ бүтээлтэй холбох нь бий. Ингэж үзвэл Рерих авгайг монголчууд, манай нийслэлчүүд хүндэтгэхгүй байхын аргагүй бөгөөд агуу судлаачийг, зураачийг мэддэг байх нь зүй ёсны хэрэг болно.

Монгол эх орныг маань судалж, уран бүтээлийнхээ гол сэдэв болгож байсан дэлхийн нэрт уран зураач, монгол судлаач Н.К.Рерихийн бүтээлийн судалгааг идэвхижуулэх зорилгоор эрдэм шинжилгээний хурлыг тогтмолжуулахад анхаарч ажиллаж байгаа Санктпетербург хотын Рерихийн гэр бүлийн музей институт, мөн хотын Гүнзэчойнэй дацан, Улаанбаатар хот дахь Рерих Шамбала музей болон Дүрслэх урлагийн музей зэрэг ОХУ болон Монгол Улсын соёлын байгууллагуудад, мөн хурлыг дэмжин оролцож байгаа Монгол Улсын Гадаад харилцааны яам, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яаманд тус тус гүн талархал илэрхийлье.

Та бүхнийг эрдэм шинжилгээний ажлын үр дүнгээ тавтай хэлэлцэж шинэ санаа, судалгааны шинэ сэдвийг энэ удаагийн хурлаас олж авна гэдэгт итгэлтэй байна.

Хурлын үйл ажиллагаанд амжилт хүсье гэв.

Улсын Их Хурлын гишүүн, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын сайд Ё.Баатарбилэг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэн дэмжсэн Соёлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг өнөөдөр /2019.08.16/ Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатарт өргөн барилаа.

Соёлын тухай хуулийг 1996 онд баталснаас хойш нийт 14 удаа нэмэлт, өөрчлөлт оруулжээ. Одоо хүчин төгөлдөр мөрдөж буй хууль нь Монгол Улсад соёлын үйл ажиллагаа эрхлэх эрх зүйн үндэслэл, соёлын удирдлагын тогтолцоо, соёлын үйл ажиллагаанд оролцогчдын эрх, үүрэг, тэдгээрийн хооронд үүсэх харилцааг түлхүү зохицуулж байгаа аж. Улсын Их Хурлын 2016 оны 45 дугаар тогтоол, 2017 оны 11 дүгээр тогтоолд “Соёлын тухай хууль 1996 онд батлагдсанаас хойш шинэчлэгдээгүй бөгөөд уг хуулийн зохицуулалт нь соёл, урлагийн өнөөгийн харилцааг зохицуулах, цаг үеийн шаардлагыг хангахгүй болсон тул хуулийн зохицуулалтыг шинэчилж боловсронгуй болгох”-оор төсөл санаачлагчид зорьжээ.

Соёлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл 6 бүлэг 25 зүйлтэй бөгөөд хуулийн төсөлд дараахь зохицуулалтыг тусгасан байна. Тухайлбал, хуулийн нийтлэг үндэслэл болох хэсэгт хуулийн зорилтыг тодорхойлж, соёлын тухай хууль тогтоомж, соёлын үйл ажиллагаанд баримтлах зарчмыг тогтоож, зарим нэр томъёог жигдэлжээ. Соёлын үйл ажиллагаа эрхлэх, соёлын байгууллагын чиг үүрэг, удирдлага, үндэсний соёлын байгууллага, соёлынбайгууллага, соёлын ажилтны эрх, үүргийг зааж, соёл, судлал, соёлын боловсрол олгох зохицуулалтыг тусгасан байна. Соёлын салбарын удирдлага, зохион байгуулалт, төрийн болон нутгийн өөрөө удирдах ёсны байгууллага, үндэсний зөвлөлийн эрх, үүргийг тодорхойлжээ. Мөн соёлын байгууллагуудын өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэхэд анхаарч соёлын эдийн засаг, соёлын үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, мэргэжлийн урлагийн байгууллагуудыг уран бүтээл туурвих, түүнээс олсон нийт орлого нь санхүүжилтийн гол эх үүсвэр болгох нөхцөлийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн. Соёлын үнэт зүйлийн загвараар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхтэй холбоотойгоор мерчандайзын гэрээний зохицуулалтыг тусгаж өгсөн байна. Соёлын агентын үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл, соёлын үйл ажиллагаан дахь хязгаарлалт, соёлын тухай хууль тогтоомжийн биелэлтэд тавих хяналт, хариуцлагын асуудлыгтус тус тусгажээ.

Соёлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл батлагдсанаар иргэдийн соёл, урлагийн боловсрол дээшлэх, үндэсний соёл уламжлалаа дээдлэх, хөгжүүлэх дархлаа бий болж, соёлын үйл ажиллагаан дахь төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдийн оролцоо нэмэгдэнэ. Соёлын үйлчилгээ, хүртээмж сайжирч, уран бүтээл хийх сэдэл бий болгох, соёл, урлагийн үйл ажиллагааны санхүүжилт нэмэгдэх, үндэснийсоёлыг хадгалах, хамгаалах, судлах, соёлын олон улсын хамтын ажиллагааг дэмжих, соёл урлагийн салбар дахь мэргэжлийн болон шинжлэх ухааны судалгааг нэвтрүүлэх, шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх нөхцөл бүрдэнэ. Түүнчлэн иргэдэд үзүүлэх соёлын үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, орон нутгийн театр, чуулгын урын санг үндэстэн, ястны онцлогтой уялдуулан хөгжүүлэх, материаллаг баазыг бэхжүүлэхэд чухал нөлөө үзүүлнэ. Уран бүтээлийг бодитойгоор урт хугацаанд дэмжих, соёлын харилцаанд оролцогчдын хөдөлмөрийг зүй зохистой үнэлж, хөгжүүлэх нөхцөл бүрдэнэ гэж төсөл санаачлагчид үзжээ.

УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан Л.Болд нар цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл хийлээ.

УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан “МАН Үндсэн хуулийг хэлэлцүүлгийг хийж байна. Тав дахь хоног дээрээ гацаанд орчихлоо. Б.Хурцын шүүх хурал тав дахь хоног дээрээ гацаж байна. Монголын төр, Монголын парламент, эрх баригч хүчин энэ долоо хоногийн турш гацаанд орчхоод зогсож байна. Улстөрийн нөхцөл байдал үнэлэлт дүгнэлт өгөх ёстой.
Яагаад эрх баригч хүчин гацаанд оров, Б.Хурцын шүүх хурал яагаад гацаан оров гэдгийг харьцуулж бодох ёстой гэж харж байна. Б.Хурцын шүүх хурал дээр шүүгдэж байгаа 9 этгээдийг 21.12 дугаар зүйл, 21.13 дугаар зүйлээр яллагдагчаар татагдсан байна.

Эрүүгийн шинэ хуулийн 21.12 дугаар зүйл.Эрүү шүүлт тулгах заалт

1.Төрийн албан хаагч тайлбар, мэдүүлэг авах, хэрэг хүлээлгэх, ял, шийтгэл оногдуулах, ялгаварлах зорилгоор өөрөө, эсхүл бусад этгээдийг хатгаж, зөвшөөрөл олгож, эсхүл бусад байдлаар тухайн үйлдлийг хийхийг зөвшөөрч байгаагаа илэрхийлж бусдын бие махбод, сэтгэл санааг шаналган зовоосон бол таван мянга дөрвөн зуун нэгжээс хорин долоон мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл нэг жилээс таван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.

Б.Хурц гэдэг этгээд бусдыг хатгаж, бусдад зөвшөөрөл олгож Амгаланбаатар, Итгэл гэдэг ялтнуудыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын ажилтнуудыг Содномдаржаа Чимгээ нарын өрөөнд оруулж яаж яргалж тамласныг монголын ард түмэн харсан. Одоо Б.Хурц гэдэг этгээд Эрүүгийн хуулийн 21.12 дугаар зүйл заалтаар Эрүүгийн хариуцлагад татагдах ёстой байгаа. Б.Хурцын зүгээс 2017 онд батлагдсан хуульд нэлээд тодорхой заачихсан учраас хуучин хуулийг хэрэглье гэдэг заль гаргаж байгаа. Хуучин 2002 оны Эрүүгийн хуульд хэрэг бүртгэгч мөрдөн байцаагч хүч хэрэглэсэн бол бусыдг тохуурхан даажигнаж хуурч мэхлэх замаар мэдүүлэг өгөхийг албадан шахсан бол эрүү шүүлт тулгасан бол ял хүлээлгэхээр байгаа.

Шинэ эрүүгийн хуульд Төрийн албан хаагч гэж өргөн бүрэлдэхүүнээр оруулж өгсөн байгаа. Төрийн албан хаагч бусдыг хатгаж, зөвшөөрөл олгож гэж шинэ зүйлчлэлийг оруулж өгсөн. Энэ шинэ зүйлчлэлээр Б.Хурц, Г.Эрдэнэбат гэдэг хоёр хүн хуулийг хариуцлага хүлээх ёстой.
Шүүх хурал тэнцвэргүй болж байна, чөлөөтэй мэтгэлцэх зарчим алдагдаж байна гэсэн мэдээлэл мэдээлэл бидэнд ирж байна. Тухайлбал, Содномдаржаа, Чимгээ нар дээр хоёр, гуравхан өмгөөлөгч, бусад 9 хүнд 17 өмгөөлөгч ажиллаж байна. Гурвын эсрэг 17. Б.Хурцын шүүх хурлыг даргалж байгаа хүн нь Ц.Элбэгдоржийн хамаатан шахуу хүн. Төв аймгийн шүүх МАНАН мафийн талд үйлчлэх нь үү, Монголын ард түмний шударга ёсны талд үйлчлэх үү

Хоёр дахь зүйл анги нь 21.13 дугаар зүйл.Гүйцэтгэх ажлын тухай хууль зөрчихтэй холбоотой заалт

1.Гүйцэтгэх ажил явуулах эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан нь гүйцэтгэх ажлын тухай хуулиар хориглосон үйл ажиллагаа явуулсан бол таван мянга дөрвөн зуун нэгжээс хорин долоон мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл нэг жилээс таван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.

Нэг хэргийн хоёр холбогдогч этгээдийг нэг өрөөнд оруулдаггүй. Үүнийг Гүйцэтгэх ажлын болоод Эрүүгийн хууль, Хүний эрхийн конвенц, Шүүхийн эсрэг конвенц ч хүлээн зөвшөөрдөггүй.

УИХ-ын гишүүн Л.Болд “Өнөөдрөөс эхлээд ШИНЭ нам Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийг хэлэлцэх процесст оролцох бололцоогүй болж байна.

1 дүгээрт: Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлт барьцаанд орсон. Үндсэн хуулийг сайжруулах, улс оронд тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх биш Монголын төрийг гацааг барьцалдуулж, Монголын төрийг хууль тогтоох хамгийн тулгамдсан асуудлаас нь холдуулж, Засгийн газрыг ажиллах нөхцөл бололцоог нь хумьсан хэлэлцүүлэг байсан гэдэг нь тодорхой болж байна.

2 дугаарт: Үндсэн хууль наймааны хэрэгсэл боллоо. Гэмт хэргээ нуун дарагдуулах, өршөөгдөх наймаа явагдаж байна. Мөн баялагтай холбоотой заалтыг Ерөнхийлөгчийн өргөн барьсан “Монголын ард түмэн стратегийн ордынхоо 51 дээш хувийн үр ашгийг шууд хүртдэг байх” гэх энэ заалтаас ухралт хийж байгаа хийж байгаа нь тодорхой боллоо. Иймээс ШИНЭ нам ийм гэмт хэргийн Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөд оролцож болохгүй.