Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Халтмаагийн Баттулга өнөөдөр Тулгар төрийн 2228 жил, Их Монгол Улс байгуулагдсаны 813 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 108 жил, Ардын хувьсгалын 98 жил, Ардчилсан хувьсгалын 30 жил, Үндэсний их баяр наадмыг нээж үг хэллээ.
МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙЛӨГЧ Х.БАТТУЛГА ҮНДЭСНИЙ ИХ БАЯР НААДМЫГ НЭЭЖ:
Монголчууд аа,
Дэлхий даяар тархан суурьшсан монгол туургатнууд аа,
Та бүхэнд Монгол түмний их цэнгэл – Үндэсний баяр наадмын дэлгэр мэндийг өргөн дэвшүүлье.
Өнөө жил Монголын Тулгар төрийн 2228, Их Монгол Улс байгуулагдсаны 813, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 108, Ардын хувьсгалын 98 жил, наашлаад Ардчилсан хувьсгалын 30 жилийн ой тохиож байна.
Түүхийн эдгээр тод тооллыг хэрэглэж хэвшсэн явдал нь бид энэ түүхээрээ бахархаж, тусгаар Монгол Улсынхаа уг үндсийг мандуулан сэргээхийн зэрэгцээ сургамж захиасыг авахын тулд юм шүү гэдгийг сануулъя. Түүх соёлоо танин мэдэхийн хэрээр хүнд эх оронч сэтгэл, үндэсний үзэл, ирээдүйн өмнө хүлээх үүрэг хариуцлага, ухаарал төлөвшил сууж байдаг. Тэр тусмаа Монголын түүх бол дэлхийн түүхийг бүтээж, энх амгаланг тогтноож явсан өвөг дээдсийн маань бидэнд үлдээсэн хамгийн том өв бахархал юм.
Наадам бол монгол бидний өвөг дээдэс, түүхт эх нутагтаа үзүүлж буй өргөн их хүндлэл, дээдсийн сүр сүлд, ивээл хүчийг хурайлсан бэлгэдлийн цогцолбор зан үйл хийгээд өнө эртнээс уламжлан авч яваа өв их соёл, хүн бүрийн чин сэтгэл, хөөр баясал илэрдэг бахархалт ёслол билээ.
Төрт ёсны их баяр цэнгэл наадмаараа түүх соёлынхоо их улбааг тодотгон дэвжээж, хүчит бөхчүүд маань уран мэхийг уралдуулан, үнэн хүчийг үзэн барилдаж, эрдэмт уяачид маань ажнай монгол морьдоо уяж хурдлуулж, мэргэн харваачид маань эрхийн эрч, хараан цэцийг сорин, түмэн олноо баясган цэнгүүлсээр байх учиртай.
“Эрийн гурван наадам” гэх нэршлээсээ эхлээд, хүчит бөхийн барилдаан, хурдан морины уралдаан, сурын мэргэн харваа бол монгол эр хүний эрдэм чадал, үнэлэмж шалгуурыг тодорхойлж ирсэн эртний түүхт уламжлал ёсон. Монголчууд эр хүний энэ гурван эрдэмд түшиглэн их түүхээ бүтээж, өв соёлоо цогцлоож, гүрэн улсаа байгуулж явсан.
Монгол төрийн их наадам нь Та биднийг бие сэтгэлээрээ жинхэнэ монгол хүн хэмээн ойлгуулж, ижилсүүлдэг баяр мөн. Түүнчлэн монгол хэмээх давтагдашгүй өвөрмөц соёлтой, ялгамжтай үндэстэн болохыг илтгэдэг үйл явдал юм. Энэ баяраараа бид эртний түүхт Монголынхоо бахархлыг бадрааж, үндэсний соёлыг мандуулдаг.
Тийм ч учраас гайхамшигт Монгол наадмыг ЮНЕСКО-гийн өвд бүртгэж, “Дэлхийн соёлын өв” хэмээн тодорхойлсон юм.
Дэлхийн өнцөг булан бүрээс зорин ирсэн хүндэт зочид, жуулчид, анд нөхдөдөө тусгайлан талархал илэрхийлье. Монгол оронд тавтай морилж, монгол наадмыг таалан болгооно уу.
Эрхэм соёлт наадамчид аа,
Монгол орон, дэлхий даяар тархан суурьшсан монгол хүн бүр монгол наадмаа сэтгэл тэнүүн, бахархал дүүрэн, өлзий төгс, хувь тэгш тэмдэглэхийг ерөөе. Сайхан наадаарай.
Наадмын дараанаас 1992 онд тунхагласан Ардчилсан Үндсэн хуулийнхаа амжилт ололтыг ахиулж, алдаа дутагдлыг засах түүхэн хариуцлагатай цаг үе тохионо. Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлын баталгаа, оршин тогтнохуйн эх үндэс болсон Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах ажилд иргэн бүр ирээдүйнхээ төлөө анхаарал хариуцлагатай хандаж, идэвх оролцоогоо хангах нь юу юунаас чухал болохыг нийт ард иргэддээ зарлан сонордуулъя.
Өнөөгийн Та бидэнд тусгаар тогтнол, түүх соёлоо ямагт зүрхэн толт, нүдний цэцгий мэт эрхэмлэн хайрлаж явах түүхэн үүрэг буйг Монгол наадам маань сануулж байна. Бүрэн эрхт, тусгаар Монгол Улс байгаа цагт үндэсний их баяр наадам маань мөнх орших болно.
Их эзэн, эцэг дээдэс Чингис хаан минь ээ. Хүлэг морьд чинь хурдан байна, хүчит бөхчүүд чинь мэхтэй байна, харваачид чинь мэргэн байна. Эх нутаг, элгэн садан монголчуудаа үеийн үед дээд тэнгэрээс ивээгээрэй.
Мөнх тэнгэрийн ивээл дор Монгол наадам эхэллээ” гэв.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Үндэсний их баяр наадмын нээлтийн ёслолыг үзэж сонирхож байна.
Жил жилийн наадмаар унаач хүүхдүүд мориноос унаж бэртэх, эрүүл мэндээрээ хохирох асуудал гардаг. Үндэсний их баяр наадмын хурдан морины уралдаан өчигдөр Хязаалан, шүдлэн насны хурдан хүлгийн уралдаанаар эхэлж таван хүүхэд мориноос унасан. Золоор хүнд бэртэл авч, эрүүл мэндээрээ хохирох, амь насаа алдах зэрэг аюулаас холуур өнгөрсөн юм. Өнөө өглөө /2019.07.11/ хурдан морины Азарганы уралдаанаар үргэлжилж, хоёр хүүхэд мориноос унажээ. Хурдан морины салбар хорооны комиссын мэдээлснээр эндсэн азарга байхгүй. Тодруулбал, азарганы уралдаанаар нэг хүүхэд мориноос унасан, азарга нь хадуурсан нэг хүүхдийг тооцвол хоёр хүүхэд мориноос унасан байна. Хурдан морь уралдаж буй унаач хүүхдүүдийн аюулгүй байдлыг цагдаагийн байгууллагаас Нийслэлийн гэр бүл хүүхэд залуучуудын газраас хамтран хяналт тавьж, зөвлөмж, тусламж үйлчилгээ өгч ажиллаж байгаа юм..jpg)
Өнөөдөр баруун аймгуудын нутгаар,12-14-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгаар, 15-нд ихэнх нутгаар үргэлжилсэн бороо орж, 11-нд нутгийн төв хэсгээр, 12-нд нутгийн зүүн хагаст аагим халуун байх тул наршилт, үер ус, мөндөр, нөөлөг салхины аюулаас сэрэмжтэй байхыг онцгойлон анхааруулж байна. Ихэнх нутгаар үүлэрхэг. Баруун аймгуудын ихэнх нутгаар үргэлжилсэн бороо, төвийн аймгуудын нутгийн хойд хэсэг, зүүн аймгуудын нутгийн баруун хойд хэсгээр бороо орно. Дуу цахилгаантай. Салхи баруун болон зүүн аймгуудын нутгаар баруун хойноос, бусад нутгаар зүүн өмнөөс секундэд 6-11 метр, борооны өмнө түр зуур секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ. Алтайн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэн бэлчир орчмоор 16-21 градус, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтэйн уулархаг нутаг, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр 22-27 градус, говийн бүс нутгаар 31-36 градус, бусад нутгаар 28-33 градус дулаан байна.
100 монгол хүүхдийн зүрхний өвчлөлийг анагааж буй Хятад эмч нар амрах завгүй ажиллаж байгаа гэнэ. Өнгөрсөн долоо хоногоос эхлэн төрөлхийн зүрхний өвчлөлтэй (CHD), нэр яаралтай эмчлэх шаардлагатай100 монгол хүүхдийг шинжлэх, цаашдаа БНХАУ-д үнэ төлбөргүй эмчлэх эмч нарын баг Улаанбаатарт ажиллаж байна. Энэ нь Хятадын Бүс ба Замын дагуу Хятадын Улаан загалмай нийгэмлэгээс зохион байгуулж буй хүмүүнлэгийн тусламжийн үйл ажиллагааны нэг хэсэг юм. Сүүлийн үед энэ төрлийн эмгэгтэй хүүхдийн төрөлт эрс нэмэгдсэн бөгөөд энэ нь агаарын бохирдолтттой холбоотой гэнэ. Агаар бохирдуулах эх үүсвэрүүд сүүлийн жилүүдэд эрчимтэй явагдаж байгаа хүн амын механик хөдөлгөөн ихэссэнээс гэр хороолол тэлж, хотын нягтрал нэмэгдсэнээс үүдэлтэй. Хот дотор шинээр баригдаж байгаа байшин барилгын хоорондын зай багасч, агаарын урсгалыг сааруулж, бохирдлын сарнилтыг саатуулж байгааг эрүүл мэндийн байгуулллага онцолж байна.
Тулгар төр байгуулагдсаны 2228 жил, Ардын хувьсгалын 98 жилийн ой, Үндэсний их баяр наадмын нээлтийн үйл ажиллагаа болоход бэлэн болжээ. Төрийн ордонд байрлуулдаг Есөн хөлт цагаан тугийг Төв цэнгэлдэх хүрээлэн буюу наадмын зүлэг ногоон дэвжээнээ хүндэтгэн залж Үндэсний их баяр эхэлж буйг зарлан Монгол улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга нээлтийн үг хэлж байна. 
Тулгар төрийн 2228, Их Монгол Улсын 813, Ардын хувьсгалын 98 жилийн ой, Үндэсний их баяр наадмын өдрүүд долоодугаар сарын 11, 12-нд 21:00 цагт Улаанбаатарын үдэш “Эх орноо хамтдаа дуулъя” цэнгүүн Сүхбаатарын талбайд болно. Жил бүрийн улсын баяр наадмын 11-ний орой нийслэлчүүдийг цуглуулдаг арга хэмжээ бол “Улаанбаатарын үдэш” цэнгүүн билээ. Цэнгүүнд Монголын урлаг соёлынхон ая дуугаа өргөх юм. Эх орноо хамтдаа дуулъя цэнгүүн Сүхбаатарын талбайд өнөө орой 21:00-23:00 цагийн хороонд болох бөгөөд төгсгөлд нь ёслолын буудлага буудуулна. 
.jpg)