Month: May 2019

УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн хуралдаанаар, Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2020 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийг батлах тухай тогтоолын төслийг зарчмын зөрүүтэй санал хураан үргэлжлүүлж, эцсийн хэлэлцүүлэгт шилжүүлэв.

Төсөлд 20 зорилтын хүрээнд, 118 ажил өрнүүлэхээр тусгажээ. Эдгээр ажилд 10 их наяд 216.3 тэрбум төгрөг шаардлагатай байгаагаас улсын төсвийн хөрөнгөөр 1 их наяд 325.5 тэрбум төгрөг, гадаад эх үүсвэрээс 2 их наяд 111.9 тэрбум төгрөг, төр, хувийн хэвшлийн түншлэл болон хувийн хөрөнгө оруулалтаар 6 их наяд 174.2 тэрбум төгрөг, бусад эх үүсвэрээс 604.7 тэрбум төгрөгийг санхүүжүүлэхээр төлөвлөсөн байна. Үндсэн чиглэлийг амжилттай хэрэгжүүлснээр эдийн засгийн бодит өсөлт 6 хувь байхаар тооцжээ. Мөн инфляцийн түвшин 8 хувиас ихгүй, төсвийн алдагдлын ДНБ-д эзлэх хэмжээ 5.1 хувиас ихгүй, ажилгүйдлийн түвшин 6.5 хувиас бага байх аж.

Үргэлжлүүлэн Татварын багц хуульд тавьсан Ерөнхийлөгчийн хоригийг хэлэлцэж байна.

УИХ-ын Төсвийн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаан (2019.05.24) 09 цаг 22 минутад гишүүдийн 52.6 хувийн ирцтэй эхэлж, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс Татварын ерөнхий хууль, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хууль, Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хууль болон эдгээрийг дагалдаж батлагдсан хуулиудад бүхэлд нь тавьсан хоригийгхэлэлцлээ. Энэ талаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга З.Энхболд танилцуулав.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс ирүүлсэн уг албан бичигт, Монгол Улсын Их Хурлаас 2019 оны 03 дугаар сарын 22-ны өдөр баталсан Татварын ерөнхий хууль, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хууль, Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуулийг дагалдах хуулиудын хамт 2019 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдөр Ерөнхийлөгчийн Тамгын газарт ёсчилон ирүүлсэнтэй танилцлаа.

Авлигаас ангижрах, төрийн албаны хүнд суртлыг халах, баялгаа тэгш, хүртээмжтэй ашиглах, гадаадын хөрөнгө оруулагчидтай харилцан ашигтай шударга нөхцөлөөр хамтран ажиллах, үндэсний үйлдвэрлэлээ хөгжүүлэх, дундаж давхарга, жижиг дунд бизнес эрхлэгчдийг дэмжих, иргэдийнхээ эрх, эрх чөлөөг хамгаалах, хөдөлмөр эрхлэх таатай орчин бүрдүүлэх зэрэг асуудал нь улс орны эдийн засгийн хөгжилд нэн чухал нөлөөтэй тул төрийн аливаа бодлогод бүрэн тусгалаа олж, өөр хоорондоо уялдан, үр дүнтэй хэрэгжвэл зохино.

Үндэстэн дамнасан корпорациудад бага татвар төлөх, хуулийн хүрээнд татвараас зайлсхийх арга зам, боломжуудийг хуульчлан олгох нь зүйд нийцэхгүй

Монгол Улсын Үндсэн хуульд “хуулиар ногдуулсан албан татварыг төлөх нь иргэн бүрийн ёсчилон биелүүлэх үндсэн үүрэг” гэж заасан тул татварын багц хуулийн шинэчлэлийг нийт иргэн, аж ахуйн нэгжид хамаатай, тэдгээрийн хууль ёсны ашиг сонирхлыг зүй ёсоор хөндөх нийгмийн томоохон өөрчлөлт гэж үзэж байгаагаа дурдсан байлаа.

Олон улсын санхүүгийн бүлэглэлүүдийн улс дамнан үйлдэж байгаа татвар, санхүү, эдийн засгийн гэмт хэргүүдийн эсрэг тэмцэх олон улсын хамтын ажиллагаанд Монгол Улс 2018 онд нэгдэн орж, олон улсын татварын байгууллагуудын хэтийн чиг хандлагад нийцүүлэн татварын эрх зүйн орчноо сайжруулах шаардлагыг хүлээж авсантай холбогдуулан татварын багц хуульд туссан зарим өөрчлөлт, шинэчлэлтийг ололттой, оновчтой гэж үзэхийг үгүйсгэхгүй боловч үүгээр халхавчлан мөнгө угаах, хүү хүүлэх, татвараас зайлсхийх бусармаг үйл ажиллагааг өөгшүүлж, үндэстэн дамнасан корпорациудад бага татвар төлөх, хуулийн хүрээнд татвараас зайлсхийх арга зам, боломжуудийг хуульчлан олгох нь зүйд нийцэхгүй.

Түүнчлэн татварын багц хуульд хуулийг хоёрдмол утгагүй товч, тодорхой, ойлгоход хялбараар бичих Хууль тогтоомжийн тухай хуульд заасан шаардлагыг хангаагүй, олон улсын татвартай холбоотой зохицуулалтууд нь ашгийг гадагш шилжүүлж татварын суурийг гажуудуулах явдал /БЭПС/-ын эсрэг арга хэмжээнүүдийн утга агуулгыг дордуулсан, олон улсын татварын эрх зүйн актуудад заасан хэм хэмжээнд бүрэн нийцээгүй, дотоодын татварын орлогын суурийг бодитойгоор бэхжүүлэн нэмэгдүүлэх үр дүнд хүрэхээргүй шинэ нэр томъёолол төдий, улмаар хууль үл хэрэгжих нөхцөлд хүргэхүйц сөрөг үр дагавартай, засаж сайжруулбал зохих олон асуудал тусгагдсан байгаагийн зэрэгцээ улс орны эрх ашигт хохиролтой, татварын хүрээн дэх авлигын нөхцөл байдлыг улам хүндрүүлэх, Монгол Улсын Үндсэн хууль болон холбогдох бусад хуультай зөрчилдсөн, хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй агуулга бүхий зохицуулалтууд тусгагдаад байна гэдгийг Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга танилцуулгадаа дурдлаа.

Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт асууж, хариулт авсны дараа Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс Татварын ерөнхий хууль, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хууль, Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хууль болон эдгээрийг дагалдаж батлагдсан хуулиудад бүхэлд нь тавьсан хоригийг хүлээн авах нь зүйтэй гэсэн саналын томьёоллоор санал хураахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 16.7 хувь нь дэмжлээ. Энэ талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар тогтов.

Дараа нь Онцгой албан татвараас чөлөөлөх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон “Улаанбаатар төмөр зам хувь нийлүүлсэн нийгэмлэгийн талаар авах арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийсэн.

Хууль, тогтоолын төсөлтэй холбогдуулан асуулт асуух гишүүн байгаагүй учир Улсын Их Хурлын гишүүн Ө.Энхтүвшин болон ажлын хэсгээс гаргасан зарчмын зөрүүтэй таван саналын томьёоллоор санал хураалт явуулав. Тухайлбал, тогтоолын төсөлд “төслийн тэмдэглэх хэсгээс “Бүгд Найрамдах Монгол Улсын Засгийн газар ба Зөвлөлийн Засагт Нийгэм Журамт Бүгд Найрамдах Холбоот Улсын Засгийн газар хооронд байгуулсан “Монгол-Зөвлөлтийн хувь нийлүүлсэн нийгэмлэгийг үүсгэн байгуулах тухай” хэлэлцээрийн наймдугаар зүйлийн “ ж” гэснийг хасах”, “төслийн 1.1 дэх дэд заалтыг төслөөс хасч, энэ дэд заалтаар зохицуулагдахаар тусгагдсан асуудлыг УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.6 дахь хэсгийг үндэслэн Онцгой албан татвараас чөлөөлөх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулиар зохицуулах” гэж санал гаргасныг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 81.8 хувь нь дэмжив.

Мөн тогтоолын “төслийн 1 дэх заалт болон 1.2 дахь дэд заалтыг нэгтгэн “Онцгой албан татвараас чөлөөлөх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хууль батлагдсантай холбогдуулан Монгол-Оросын хувь нийлүүлсэн Улаанбаатар төмөр зам хувь нийлүүлсэн нийгэмлэгийн 1998 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс өөрийн хэрэгцээнд зориулан импортоор оруулсан дизель түлшний онцгой албан татварт төлсөн 73.8 тэрбум төгрөгийг Японы Олон улсын хамтын ажиллагааны банкнаас төмөр замын тээврийг сэргээн сайжруулахад зориулж олгосон “МОН-П1”, “МОН-П2” хөнгөлөлттэй зээлийн гэрээний дагуу тооцсон алданги, зээлийн үндсэн болон хүүгийн төлбөрөс суутгах тооцсугай” гэж, хуулийн төслийн 2 дугаар зүйлийн “2019” гэснийг “2020” гэж өөрчлөхийг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх тус тус дэмжив. Энэ талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн О.Батнасан чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар болов гэж УИХ-Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2020 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийг тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг үргэлжлүүлэн хийлээ. Уг тогтоолын төслийн зарчмын зөрүүтэй санал хураалтыг үргэлжлүүлэн хийв.

Хуульзүйн байнгын хороо хуралдаж, Ерөнхийлөгчийн Татварын хуулийг хэлэлцэж байгаа юм. Энэ нь чуулганы хуралдааны ирц, санал хураалтад нөлөөлж байгааг УИХ-ын дарга онцоллоо. Ингээд Хуульзүйн байнгын хорооны хуралдааны дараагаар чуулганы хуралдааныг үргэлжлүүлэхээр түр завсарлуулав.

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан эхэллээ. Хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын дарааллыг УИХ-ын дарга танилцуулав. Хэлэлцэх асуудалтай холбогдуулан гишүүд горимын санал гаргалаа.

УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан “Улс орны нийгэм, цаг үеийн асуудалтай холбоотой асуудлыг хэлэлцэх хэрэгтэй байна. М.Энхболдыг огцруулвал бүх зүйл сайхан болно гэж байсан. Гэтэл Г.Занданшатар дарга болоод УИХ-ын үйл ажиллагаа сайжирсангүй. Бид М.Энхболд гэдэг хүнийг боорлосоор байгаад огцруулсан. Өчигдөр Ерөнхийлөгч биднийг дуудаад “Та нар архидалтаа болиоч ээ. Архидалтаас болж хүний аминд хүрч байна. Бүгдээрээ асуудлаа хэлэлцье. Олон түмэн УИХ-аас эрс өөрчлөлтийг шаардаж байна” гэлээ.

УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү “Баасан гаригийн үдээс хойшхид хуралдаан Ерөнхий сайдыг байлцуулъя. Хаана явна. Дэгийн хуулийг хэлэлцэхийг хойшлуулмаар байна. УИХ-ын даргын тухайд ирц бүрдүүлэх дээрээ анхаараач ээ. Парламент руу дайрч давшлаад байгаагаа зогсоо хэмээв.

УИХ-ын дарга Г.Занданшатар:

-Нийгэм улс төрийн асуудал УИХ-аас хамаарна. Ж.Батзандан гишүүний асуултын хаяг буруу байна. Хууль тогтоох байгууллага өдөр тутмын амьдралд тулгамдаж хуулийг өөрчлөх, үүрэгтэй. Улс орондоо үйлчлэхээс өөр зорилго бидэнд байхгүй. Үр дүнгүй маргалдаж цаг хугацаа арсалдах нь УИХ-д хортой. Танин мэдэхгүйн асуултаар мэтгэлцэх нь олны доог тохуу болж байна. Парламент дахь бүлэг оюун ухаандаа найдах хэрэгтэй. Төрийн ажилд хандахдаа хувийн араншинтайгаа хутгаж болохгүй. УИХ дээр үг хэлж байгаа гишүүн ард түмэндээ өдөр тутам шалгалт өгч байна гэж бод. Хуралдаандаа ирэхгүй байгаа гишүүдийг зарлах болно. УИХ өөрөө тарах асуудлыг тавьж болно хэмээн тайлбар хийв.

УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн хуралдаан эхэллээ. Хуралдаан эхэнд УИХ-ын дарга Г.Занданшатар хэлэлцэх асуудлыг танилцууллаа.

Хэлэлцэх асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан “УИХ-ын дарга хэлэлцэх асуудал танилцууллаа. Гэхдээ иргэд, олон нийтийн санаа бодлыг зовоож байгаа асуудлуудыг УИХ, байнгын хорооны хуралдаанаар зайлшгүй ярилцах саналтай байна. Хэдхэн сарын өмнө сарын М.Энхболдыг огцруулбал энэ төр сайхан болно гэж олон хүн итгэсэн байх. Гэтэл Г.Занданшатар дарга аа, УИХ-ын үйл ажиллагаа нэг л явахгүй байна. Их хүлээлт байна. Том тэсрэлтгүй гарахгүй, өөрчлөлтийн салхи мэдрэгдэхгүй байна. Өчигдөр Ерөнхийлөгч биднийг дуудаж уулзаад “архидалтаа боль, наад архидалт чинь хүний аминд хүрээд байна” гэсэн. Өнгөрсөн долоо хоногийн баасан гарагт УИХ-ын гишүүд архи уугаад яваад байна гэсэн мэдээлэл Ерөнхийлөгчид хүрчээ. Зүгээр орж ирсэн иргэдийг архиар шахаж байгаад амь насанд хүрсэн гэх мэдээлэл олон нийтэд хүрсэн байна. Нийгэмд тулгамдаад байгаа асуудлуудыг ярьмаар байна. Засгийн газрын холбогдох гишүүдийг ямар шийдэл гаргаж байгааг асууя. МАНАН зайлуулбал сайхан болно гэсэн. Сайжраад байгаа юм алга. Төрийн гурван өндөрлөгт хууль хяналтын байгууллагын шинэчлэл хийх эрхийг өгсөн. Хийж байгаа юм харагдахгүй байна. Г.Занданшатар дарга аа, УИХ-ыг удирдсан шиг удирд” гэлээ.

УИХ-ын чуулганы баасан гаригийн хуралдаан эхэллээ. Чуулганаар дараах асуудлуудыг хэлэлцэхээр төлөвлөжээ.

1.Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2020 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл батлах тухай УИХ-ын тогтоолын төсөл /анхны хэлэлцүүлэг, үргэлжилнэ/;

2.Татварын ерөнхий хууль, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хууль, Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хууль болон эдгээрийг дагалдаж батлагдсан хуулиудад бүхэлд нь тавьсан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хориг;

3.Онцгой албан татвараас чөлөөлөх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн “Улаанбаатар төмөр зам” хувь нийлүүлсэн нийгэмлэгийн талаар авах арга хэмжээний тухай УИХ-ын тогтоолын төсөл /анхны хэлэлцүүлэг/;

4.УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /УИХ-ын гишүүн Я.Содбаатар, Н.Амарзаяа нар өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

5.УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /УИХ-ын гишүүн Х.Нямбаатар нарын таван гишүүн өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

6.Онцгой албан татвараас чөлөөлөх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн “Улаанбаатар төмөр зам” хувь нийлүүлсэн нийгэмлэгийн талаар авах арга хэмжээний тухай УИХ-ын тогтоолын төсөл /эцсийн хэлэлцүүлэг/;

7.Онцгой албан татвараас чөлөөлөх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн төсөл /Онцгой албан татвараас чөлөөлөх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлтэй холбогдуулан боловсруулсан, анхны хэлэлцүүлэг/;

8.Ерөнхий боловсролын сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн “Хууль хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” УИХ-ын тогтоолын төсөл /эцсийн хэлэлцүүлэг/;

9.Бага, дунд боловсролын тухай хуулийн заалт хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төсөл /Ерөнхий боловсролын сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тухай хуулийн төсөлтэй холбогдуулан боловсруулсан, анхны хэлэлцүүлэг/;

10.Нотариатын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /эцсийн хэлэлцүүлэг/;

11.Гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /анхны хэлэлцүүлэг/;

12.Жижиг, дунд үйлдвэр, үйлчилгээг дэмжих тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /анхны хэлэлцүүлэг, үргэлжилнэ/;

13.Автотээврийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

14.Төрийн аудитын байгууллагын албан хаагчийн албан тушаалын цалингийн хэмжээг тогтоох тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл;

15.Зарим албан тушаалтны цалингийн хэмжээ тогтоох тухай УИХ-ын тогтоолын төсөл /эцсийн хэлэлцүүлэг/;

16.Цалингийн хэмжээг тогтоох итгэлцүүр батлах тухай УИХ-ын тогтоолын төсөл /анхны хэлэлцүүлэг/;

17.УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт, Н.Амарзаяа, Б.Баттөмөр, Д.Оюунхорол, Д.Эрдэнэбат нараас Монгол Улсын Ерөнхий сайдад хандан “Тогтвортой хөгжлийн зорилт-2030” урт хугацааны хөгжлийн бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилтийн явц, цаашид авах арга хэмжээний талаар тавьсан асуулгын хариуг сонсоно.