Month: September 2017

Монгол Улсын Биеийн тамир, спортын тухай хуулийн 10 дугаар зүйл, Засгийн газрын 2014 оны 34 дүгээр тогтоолыг үндэслэн Нийслэлийн Засаг даргын 2013 оны А\333 дугаар захирамжаар Нийслэлийн Иргэдийн спортын VI наадмыг спортын 8 төрлөөр, хэсэг, хороо, бүс, дүүрэг, нийслэл гэсэн 5 үе шаттайгаар 2017 оны дөрөвдүгээр сараас арваннэгдүгээр сарын 10-ны хооронд зохион байгуулж байна. Энэхүү наадам нь ”Биеийн тамир, спортыг айл өрх, иргэн бүрт хүргэх” уриатайгаар Нийслэлийн хүн амыг биеийн тамир, спортын уралдаан тэмцээнд өргөнөөр хамруулах, тэдний идэвхи сонирхлыг дэмжих, Нийслэлийн иргэдийг хөдөлгөөний хомсдлоос сэргийлэх, нийтийн биеийн тамирын хүртээмжийг нэмэгдүүлэх зорилготой юм.

Наадмын эхний төрөл болох Спорт явган аялалын тэмцээний V үе шат буюу Шигшээ тэмцээн 2017 оны есдүгээр сарын 9-10-ны өдрүүдэд “Улаанбаатар- Баянзүрхийн товчоо- Налайх дүүрэг дэх “Номин” дэлгүүр – Сонгинохайрхан Хайрхан уул – Налайх дүүргийн Төв талбай – Ургах гаран хороолол- Баянзүрх хайрхан – Хар усан тохой – Улаанбаатар” гэсэн чиглэлээр аялахдаа машинаар 90 км, явганаар 20 км замыг туулж амжилттай явагдлаа.

Налайх дүүргийн Төв талбайд болсон нээлтийн ажиллагаанд Налайх дүүргийн Засаг даргын Тамгын газрын Нийгмийн хөгжлийн хэлтсийн дарга Баттулга, дүүргийн Биеийн тамир, спортын хорооны дарга Д.Мөнхбаяр нар оролцов.

Нийслэлийн 9 дүүргээс шалгарсан 117 баг тамирчид /баг тус бүр 6 эрэгтэй, 6 эмэгтэй, 1 дасгалжуулагчийн бүрэлдэхүүнтэй/ спорт явган аялалын тэмцээнд оролцохын зэрэгцээ “Газрын зураг дээр зай чиглэл тодорхойлох”, “Байгальд нуувч илрүүлэх”, “Холимог буухиа” /техник тактик, хөгжилтэй буухиа хосолсон/ гэсэн 3 төрлийн тэмцээнээр хурд хүч, авхаалж самбаа, тэсвэр хатуужлаа сорин амжилттай өрсөлдсөн юм.

Аялалын тэмцээнд ирц, аялах явц, сахилга бат, зохион байгуулалт, багийн бэлтгэл, хувийн бэлтгэл, эмийн сан, аялалын тэмдэглэл, байгаль орчин, отгийн ариун цэвэр, галын наадам, урлагийн тоглолт, бэлэг солилцох гэсэн үзүүлэлтийг харгалзан дүгнэж байр эзлүүллээ.

1-р байрт Ю.Батсайхан дасгалжуулагчтай, Л.Уянга ахлагчтай Баянзүрх дүүргийн 5-р хороо 118 оноогоор тэргүүлж цомын эзэн боллоо.

2-р байрт Б.Пүрэвсүрэн дасгалжуулагчтай, Б.Баттөр ахлагчтай Баянгол дүүргийн 22-р хороо 116 оноогоор удаалав.

3-р байрт Г.Тэмүүлэн дасгалжуулагчтай, Т.Хүдэрчулуун ахлагчтай Багахангай дүүргийн 1-р хороо 115.5 оноогоор гутгаар байранд шалгарлаа.

4-р байранд Б.Хаштогтох дасгалжуулагчтай, Б.Энхбаяр ахлагчтай Сонгинохайрхан дүүргийн 3-р хороо 115 оноо,

5-р байранд П.Идэрхангай дасгалжуулагчтай, С.Батбилэг ахлагчтай Налайх дүүргийн 2-р хороо 115 оноогоор,

6-р байранд Ч.Болдсайхан дасгалжуулагчтай, Ж.Алтантуул ахлагчтай Чингэлтэй дүүргийн 19-р хороо 111.5 оноогоор,

7-р байранд Б.Угтахбаяр дасгалжуулагчтай, З.Түвшинжаргал ахлагчтай Хан-Уул дүүргийн 8-р хороо 109 оноогоор,

8-р байранд Ж.Болдбаатар дасгалжуулагчтай, Г.Батжаргал ахлагчтай Багануур дүүргийн 3-р хороо 104 оноогоор,

9-р байранд А.Хоролсүрэн дасгалжуулагчтай, Ц.Цогт-Од ахлагчтай Сүхбаатар дүүргийн 18-р хороо 99.5 оноогоор тус тус шалгарлаа.

Тэмцээний ерөнхий шүүгчээр аялалын спортын мастер Ж.Энхтайван, эмч шүүгчээр спортын мастер Р.Энхцэцэг, спортын мастер Д.Далантай зэрэг туршлагатай шүүгчид хамтран ажиллалаа гэж нийслэлийн Нийтийн биеийн тамир, спортын хорооноос мэдээллээ.

Их хотын завгүй амьдралд нийтийн тээврийн тухай мэдээллийг хялбархан авч хэрэглэхэд танд туслах “UB Smart Bus” аппликэйшны дараагийн хувилбарыг “Улаанбаатар смарт карт” компаниас гаргаад байна. Та тус аппликэйшнээс нийтийн тээврийн үйлчилгээний чиглэлүүдийн эхлэх, дуусах цаг, яг тухайн цагт автобус аль буудал дээр байгааг, автобусны буудлуудын мэдээлэл, тус автобусны буудалд ямар ямар чиглэл ирдэг, U money карт цэнэглэх борлуулах цэгүүдийн байршлын мэдээллийг авах боломжтой. Энэхүү аппликэйшн нь Android болон IOS систем дээр ашиглах боломжтой учир бүх смарт утсанд суулгаж болно. “UB Smart Bus” аппликэйшныг гар утасныхаа AppStore-оос татан авч нийтийн тээврээр зорчихдоо ашиглаарай гэж нийслэлийн Тээврийн газраас мэдээллээ.

Жил бүрийн дөрөвдүгээр сараас буюу тарвага ичээнээсээ гарснаар идэвхжиж найм, есдүгээр сард ид оргил үедээ хүрдэг байгалийн голомтот хурц халдварт тарваган тахал өвчнөөс хэрхэн сэргийлэх талаар нийслэлийн Эрүүл мэндийн газрын мэргэжилтэн Э.Навчаатай ярилцлаа.

-Тарваган тахал гэж юу вэ. Энэ өвчний талаарх ерөнхий ойлголтыг өгнө үү?

-Энэ өвчин нь мэрэгч амьтдаас хүнд халдварладаг байгалийн голомтот хурц, халдварт өвчин. Монгол орны хувьд 137 газарт тарваган тахлын идэвхжилтэй голомт байдаг. Мэргэжлийн байгууллагын судалгаагаар энэ жил 80 орчим голомт идэвхтэй, ялангуяа баруун аймгуудын тодорхой сумдад идэвхжилтэй байна.

-Өвчин хэрхэн хүнд халдварладаг юм бэ?

-Хэд хэдэн замаар дамжиж халдварлана. Үүнд тахлаар өвчилсөн тарваганы арьсыг өвчих, махыг нь эвдэх явцад арьс салстаа гэмтээх, мэрэгч амьтны бөөс, бүүрэгт хазуулах, тарваганы түүхий эд, эрхтэнг эмчилгээний зорилгоор хэрэглэх үед халдварлана.

-Хүнээс хүнд халдварлах уу. Урьдчилан сэргийлэх арга замууд нь юу вэ?

-Тарваган тахлаар өвчилсөн хүнээс хүнд дамжин халдварладаг. Мөн өвчтөнийг асарч сувилах, халдвартай эд зүйлстэй хамгаалалтгүй харьцах нь эрсдэл дагуулна. Түүнчлэн тахлаар өвчилсөн тарваганы арьсыг өвчих, махыг нь эвдэх явцад тухайн хүн арьс салстаа гэмтээхгүй, мэрэгч амьтны бөөс, бүүрэгт хазуулахгүй, тарваганы түүхий эд, эрхтэнг эмчилгээний зорилгоор хэрэглэхгүй, олноор үхсэн мэрэгч амьтны сэг зэмд хамгаалалтгүй хүрэхгүй, ан агнуурын хориотой үед тарвага агнахгүй, нохойд бариулсан болон хавх, урхинд орсон тарвагыг ямар нэгэн зорилгоор хэрэглэхгүй байх, тарваган тахал өвчний эсрэг сайн дурын дархлаажуулалтад хамрагдах нь урьдчилан сэргийлэх арга зам юм.

-Өвчний шинж тэмдэг яаж илэрдэг юм бэ?

-Халдварт өвчний нууц хугацаа гэж байдаг. Хүн эрсдэлтэй тохиолдолд өртсөний дараа ойролцоогоор 3-7 хоногийн дараа халдварт өвчний ерөнхий шинж болох халуурах, бүх биеийн булчин шархирч өвдөх, толгой өвдөх, дотор муухайрах, хэвлий гэдсээр өвдөх, бөөлжих, суулгахаас гадна булчирхайнууд томорч эмзэглэх, ханиалгах, цустай цэр гарах зэрэг шинж тэмдэг илэрдэг. Нэгэнт эрсдэлтэй тохиолдолд өртсөн, мөн дээрх шинж тэмдэг илэрсэн тохиолдолд эрүүл мэндийн байгууллага болон бусад холбогдох газарт яаралтай хандаж, халдварт өвчнийг цааш тархахаас зайлшгүй сэргийлэх шаардлагатай.

-Нийслэл хотод уг өвчний тохиолдол гарсан уу?

-Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар НОБГ, МХГ, ЦГ, НЭМГ, ЗӨСҮТ зэрэг төрийн байгууллагууд жил бүр хөдөө орон нутгаас нийслэл рүү ордог авто замын шалган нэвтрүүлэх цэгүүдэд байнгын хяналт, шалгалтыг хийдэг боловч иргэд тарваганы түүхий мах, тулам, эд эрхтэн, боловсруулаагүй арьсыг нууцаар оруулж ирэх, мөн хот руу орж ирдэг баталгаат бус замаар тарвага болон түүний эд, эрхтэнг зөөвөрлөх асуудал зогсохгүй байна. Мөн эрсдэлд өртсөн /тахлаар өвчилсөн тарвагыг өвчих, махыг нь эвдэх үедээ арьс салстаа гэмтээсэн, түүхий мах, эрхтэнг эмчилгээний зорилгоор хэрэглэсэн/ орон нутгийн ард, иргэд хот руу орж ирэх нь энэ халдварт өвчин дэгдэх эрсдэлийг дагуулж байдаг. Тухайлбал саяхан тарваган тахал өвчний сэжигтэй шинж тэмдэг илэрсэн иргэн хөдөө орон нутгаас нийслэлд ирж, гурав хоногийн турш олон нийтийн газраар явсны дараа мэргэжлийн байгууллагад хандсан тохиолдол гарсан. Энэ нь Монгол Улсын хүн амын 60 орчим хувь нь амьдардаг, нягтаршил ихтэй нийслэл хотод олныг хамарсан халдвар дэгдэх аюул ойрхон байгааг харуулж байна. Хоёрдугаарт аюултай шүү гээд анхааруулж, сэрэмжлүүлээд байхад өөрөө өөрсдийгөө эрсдэлд оруулж байгаа нь хувь хүмүүс ухамсаргүй байгааг харуулж байна. Мөн урьд, урьдын жилүүдэд эрсдэлд өртсөний дараа эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллага болон бусад холбогдох газарт хандахгүй лам, бөөгөөр явж хугацаа алдан, амь насаа алдсан тохиолдол ч байсан.

-Халдварт өвчнийг эмчлүүлэхгүй, хугацаа алдсан тохиолдолд хор уршиг нь хэр юм бол?

-Өвчин үүсгэгч нь мэрэгчдийн арьсанд 23 хоног, хоол хүнсэнд 2-4 сар, өвчтөний цэр, идээ, цусанд 4-165 хоног өвчин үүсгэх чадвартайгаар хадгалагддаг. Тарваган тахлын өвчин хүндэрвэл уушгины хэлбэрт шилжинэ. Энэ нь үхэлд ч хүргэх аюултай төдийгүй халдвар тараах эрсдлийг эрс нэмэгдүүлдэг.

-Намрын саруудад идэвхиждэг тарваган тахлын голомт хэдийд хэвийн байдалдаа ордог вэ?

-Тарваган тахлын байгалийн голомт дөрөвдүгээр сараас идэвхжиж, найм, есдүгээр сард ид оргил үедээ хүрдэг. Едсүгээр сарын хувьд оргил үедээ байгаа гэсэн үг. Харин аравдугаар сарын дунд үеэс хэвийн болно.

-Урьдчилан сэргийлэх дархлаажуулалтыг хэзээ хийдэг юм бэ?

-Дархлаажуулалтыг аливаа халдварт өвчин дэгдэхээс өмнө угтуулж хийдэг. Жил бүрийн долдугаар сарын 29 гээд дархлаажуулалт хийгдэж дууссан байдаг. Иймд голомтот бүс нутагт амьдардаг, халдварт өртөх магдлал өндөртэй иргэд сайн дурын дархлаажуулалтад хамрагдах, уг өвчний хор уршгийн талаар мэдлэг, хандлагаа дээшлүүлэх хэрэгтэй байна.

Цацрагийн үүсгүүрийг төрөл бүрийн салбарт өргөн хэрэглэж байгаатай холбоотойгоор цацрагийн аюулгүй байдлыг хангуулах, цацрагийн болзошгүй ослоос урьдчилан сэргийлэх шаардлага зайлшгүй тавигдаж байдаг. МХЕГ-аас энэ шаардлагын хүрээнд цацрагийн аюул, осол, гамшгийн голомтод ажиллах шуурхай штабын бүрэлдэхүүнд оролцох холбогдох байгууллагуудын уялдаа холбоог сайжруулах, шуурхай хариу арга хэмжээ авах, ослын үеийн бэлэн байдлыг хангах зорилгоор “Цөмийн болон цацрагийн ослын бэлэн байдал” сэдэвт сургалтыг зохион байгууллаа.

Сургалтаар олж авсан мэдлэгээ бодит байдалд турших дадлага сургуулилтыг ОБЕГ-ын харьяа Аврах тусгай анги дээр хийж гүйцэтгэсэн ба тус сургуулалтад 18 байгууллагын 23 мэргэжилтэн оролцлоо. МХЕГ-аас Олон Улсын Атомын Энергийн Агентлагаас гаргасан зөвлөмжийн дагуу цацрагийн ослын үед дагаж мөрдөх төлөвлөгөө боловсруулах, зарлан мэдээллийн системийг бэлэн байдалд байлгах, тогтоосон дохиогоор ажиллах арга, ажиллагаанд албан хаагчдыг сургах, мэргэжлийн ангид шаардлагатай техник, материалын судалгааг гаргах ажлуудыг хийж гүйцэтгэж байна.