Month: August 2016

Г.Баасанжав багш шавьдаа “Азийн физикийн олимпиадын футболк нь арай тод аятайхан юм билээ. Солиод өмсчих, медалиа зүүгээрэй” гэж зөвлөж байна. Л.Дөлгөөн хүү багшийнхаа үгийг шууд хэрэгжүүлж, “Олон улсын физикийн олимпиад” гэсэн бичигтэй футболк дээрээ “Азийн физикийн олимпиад”-ынхыг давхарлаж өмсөөд бас Олон улсын физикийн олимпиадын хүрэл медаль дээрээ Монгол Улсын физикийн олимпиадын алтан медалиа зүүчихлээ. Багш, шавь хоёр ийнхүү бэлтгэл хангаад зургаа авахуулсан юм. Л. Дөлгөөн хүүгээс хэдэн медальтайг нь сонирхоход багш нь түрүүлж “30-аад медаль байгаа” хэмээн тоо хэллээ.

Швейцарийн Цюрих хотноо болсон Олон Улсын физикийн олимпиадад 90 орны шилдэг 450 сурагч оюун ухаанаа сорьж, уралдсан юм. Ахлах ангийн сурагчдын дунд болдог уг олимпиадад эх орноо төлөөлж оролцсон хүүхдүүд маань нэг мөнгө, гурван хүрэл медаль хүртсэн билээ. Олон Улсын физикийн олимпиадын хүрэл медальт “Шинэ Монгол” сургуулийн арванхоёрдугаар ангийн сурагч Л.Дөлгөөн, түүний багш Г.Баасанжав нартай ярилцлаа.

Г.Баасанжав багш 1971 онд МУИС төгссөн цагаасаа физикийн багш хийж байгаа. “Шинэ Монгол” сургуульд багшилж байгаад тэтгэвэрт гарчээ. Өдгөө тэрбээр сургуульдаа зөвлөх багшаар ажиллаж, олимпиадын хүүхдүүд бэлтгэдэг.

Олимпиадад хүүхэд “уях” талаар гаршсан ахмад багш Олон улсын физикийн олимпиад хүртлэх үе шатуудыг ийнхүү тайлбарлав.

-Манайх Байгалийн ухааны олимпиад ялангуяа математик, физик, химээр олон улсын түвшинд хүрэх боломж байна. Боловсролын яамнаас өнгөрсөн жилүүдэд физик, химийн иж бүрэн лабораторийн тоног төхөөрөмжийг хот, хөдөөгийн 200 сургуульд хуваарилсан. Энэ нь физикийн сургалтыг сайжруулах нэг гол нөхцөл боллоо. Физикийн олимпиадад зөвхөн тоо боддог юм биш туршилт явуулдаг. Онолын бодлого, туршилтын бодлого гэсэн хоёр үндсэн чиглэлээр явдаг юм. Манай улсад физикийн олимпиад шаталсан хэлбэрээр явдаг шүү дээ. Дүүргийн, хотын, улсын олимпиадаас гадна нэрэмжит олимпиадууд болно. Үүнээс шалгарсан хүүхдүүд Азийн физикийн олимпиадад оролцдог. Азийн физикийн олимпиадаас шалгарсан хүүхдүүд Олон улсын физикийн олимпиадад оролцдог юм. Олон улсын физикийн олимпиадад оролцох хүүхдийн зардлыг Боловсролын яамнаас даадаг. Азийн физикийн олимпиадад оролцох хүүхдүүдийн зардлыг даах газар байдаггүй. Цаашдаа энэ талаар яам, хотын удирдлага анхаараасай. Физикийн олимпиадад нэг ангид таван хүүхэд бэлтгэхэд цаашаа нэг хүүхэд таван хүүхдийг бэлтгэдэг. Олимпиадад бэлтгэх явцад суурь сургалт сайжирдаг. Анхны физикийн олимпиадын хүрэл медалийг 2004 онд нэгдүгээр сургуулийн сурагч М.Отгонбаатар авсан. Дараа жил нь мөнгөн медаль ч авлаа. Одоо алтан медаль авах зорилт зөвхөн “Шинэ Монгол” сургуулийн төдийгүй Монгол Улсын хэмжээнд багш нарын өмнө дэвшүүлж байгаа том зорилт юм гэлээ.

-1971 онд та физикийн багш байжээ. Нийгэм солигдоход хичээлийн агуулга өөрчлөгдөөгүй учраас нийгмийн ухааны багшаас илүү физикийн багш байхад амар байсан болов уу. Гэхдээ далаад оны хүүхдүүд өнөөгийн хүүхдүүдээс маш их ялгаатай байх?

-Физикийн сургалтын агуулга өөрчлөгдөөгүй. Энэ хичээлийг сурагчдад хүргэх арга нь өөрчлөгдөж байгаа л даа. Хүүхэд бол хүүхэд шүү дээ. Гэхдээ одоогийн хүүхдүүд мэдээллийг олон сувгаар авч байна. Мэдээлэл хүлээж авах чадвар сайн байна. Эдэнд тохируулж хичээл заах арга багш болгонд өөр.

-Хүн болгон физикч болохгүй шүү дээ. Харин физикийн хичээлээр амьдралд хэрэг болгох мэдлэгийг олгох хэрэгтэй санагддаг?

-Ер нь дунд сургуульд орж байгаа ерөнхий боловсролын эрдэмүүд математик, физик, биологи хүнийг хүн болгож төлөвшүүлж байгаа юм. Хүний уураг тархийг хөгжүүлж байна шүү дээ. Математикийн долоон томъёог үзсэнээр хүүхэд сэтгэн бодох чадвар нь төлөвших, оюун дүгнэлт гаргах, физикийн хичээлээр Омын хуулийг үзсэнээр хүүхэд цахилгаан хэлхээний гүйдэл хүчдэлийн хамаарлыг ахуй амьдралдаа яаж хэрэглэх мэдлэг олж авна.

-“Физикийн олимпиадад бэлтгэх бодлогууд” гэсэн ном та гаргасан байна. Тухайлбал энэ номонд орсон бодлогууд Олон улсын физикийн олимпиадад ирдэг үү?

-Ирнэ. Өөрөөр хэлбэл энэ чинь бэлтгэл суурь нь болж өгч байна шүү дээ. Олон улсын физикийн олимпиадад бэлтгэх ном тусдаа байна. Их сургуулийн багш нар ийм ном гаргасан. “Шинэ Монгол” сургуулийн, Монгол Улсын гавьяат багш Р.Бавуудоржийн “Олон улсын физикийн олимпиадад бэлтгэх бодлогын ном” бас гарсан. Ингээд бид иж бүрэн сургалтын системтэй, материаллаг баазтай болсон юм.

-Олон улсад өрсөлдөх хүүхдүүдээ тусгайлан бэлтгэдэг үү?

-Би 2004 оноос хойш Олон улсын физикийн олимпиадад хүүхэд бэлтгэж байна л даа. Анх Англид физикийн олимпиадад хүүхдээ авч явж бэлтгэж байсан үеийн бодлогын түвшин одоо үнэхээр өөр болжээ. Зөвхөн дунд сургуулийн сурах бичиг уншаад, олон улсын олимпиадад оролцож чадахгүй. Өндөр түвшинд бэлтгэж байж амжилт гаргана. Гадаадад бол олон улсын олимпиадад системтэйгээр бэлтгэж байна л даа. Олон газар физикийн лицей сургуулиуд байна. Тусгай сургуулиуд бий. Жишээлбэл Хятад, Сингапурт байгалийн ухааны тусгай сургуулиуд байдаг. Лицей, тусгай сургуулиуддаа бэлтгэдэг. Манайд бол олон улсад өрсөлдөх хүүхдүүдээ масс сургалтаас гаргаж, бэлтгэнэ гэдэг их хүч зарцуулдаг ажил. Зөвхөн дунд сургуулийн багш нар бус шаталсан сургалт хийж, МУИС-ийн физикийн багш М.Отгонбаатар, Д.Улам-Оргих нарын хамтын хөдөлмөрийн үр дүнд л хүүхдүүд маань амжилтанд хүрч байна. “Шинэ Монгол”-ын багш нар төдийгүй, нэгдүгээр сургуулийн багш нар, “Сант” сургуулийн багш нар ч хүүхдүүдээ бэлтгэдэг. Хамгийн гол нь манайд авьяастай сурагчдыг сургадаг гүнзгийрүүлсэн сургалттай сургууль алга. Бүх хүүхдийг нэг хөтөлбөрөөр, нэг сурах бичгээр сургахад их хүндрэлтэй. Жишээлбэл Байгалийн ухааны гүнзгийрүүлсэн тусгай сургалттай сургуулиудыг байгуулаад, тэндээ сурагчдыг хөнгөлттэй сургадаг байх хэрэгтэй. Хувийн сургуулиуд байгалийн ухааны сургууль гээд өндөр төлбөр аваад сургаж байна шүү дээ. Энд авьяастай хүүхдүүд тэр бүр хамрагдаж чадахгүй. Авьяастай хүүхэд Монголын хаана ч бий. Нэгдүгээр сургуульд ч бий, “Шинэ Монгол”-д ч бий. Баянхошуунд ч байгаа. Тэдэнд заадаг багш, материаллаг баазыг бэлтгэж өгөх хэрэгтэй. Долдугаар ангид орж байгаа оюуны чадавхи өндөртэй хүүхдүүдийг сонгож тусгай сургуулиудаар бэлтгэх учиртай. Тэгэх юм бол олон улсад өндөр түвшинд өрсөлдөж чадна. Цаашдаа эндээс өндөр түвшний инженерүүд гарна.

-Одоо хүүхэд бүрийг хөгжүүлнэ гээд байгаа. Тусгайлж хэдэн хүүхэд бэлтгэх амаргүй юу?

-Хүүхэд бүрийг бэлтгэнэ. Шалгарсан хүүхдүүдийг гүнзгийрүүлсэн сургалтаар сургана шүү дээ. Манай “Шинэ Монгол” сургууль өөрийн улсын сургалтын стандартаас гадна Японы сургалтын стандарт программуудыг мөрддөг. Японд суралцаад наймдугаар ангид орж ирж байгаа хүүхэд Боловсролын яамны шугамаар ирсэн “Электрон жаал” гээд угсардаг тоног төхөөрөмжийг хараад “Багш аа, би эд нарыг чинь тав, зургадугаар ангидаа угсарчихсан шүү дээ” гэсэн. Бид хөгжсөн Азийн орнуудаас ч хоцорч байгаа. Тийм учраас яам төдийгүй сургуулиуд ч материаллаг баазаа хөгжүүлэхэд анхаарч байна.

-Олон улсад хүүхэд өрсөлдүүлэхийн тулд их судалгаа хийдэг үү?

-Манайд янз бүрийн төслүүд хэрэгжиж байна. Кембрижийн хөтөлбөрийн сурах бичгийг судалж байна. Манай сургалт ямар байна гэж харьцуулдаг. Олон багш нар Япон явж туршлага судлаад ирж байна. Манай Л.Дөлгөөн ч Японы их сургуульд долоо хоног танилцах аялал хийгээд ирсэн. Манай сургууль багш, хүүхдүүдээ Япон руу их явуулдаг. Харьцуулж хардаг.

-Одоо та нас сүүдэр хэд хүрч байгаа вэ?

-Дал гарч байна.

-Өдий насан дээр хүүхдээ бэлтгээд шинэлэг байж чадна гэдэг мундаг юм аа?

-2000 онд би Англид болсон Олон улсын физикийн олимпиадад ороод “Тэтгэвэрт гарахаасаа өмнө монгол хүүхдийг олон улсаас медаль авахуулах юмсан” гэсэн зорилт тавьсан юм. 2005 онд М.Отгонбаатар гээд одоо МУИС-д багшилж байгаа шавь маань олон улсаас анхны хүрэл медаль авчирч, дараа жил нь мөнгөн медаль авсан. Одоо миний зорилго Л.Дөлгөөнтэйгээ хамт хичээллээд, алтан медаль авахаар зорьж байна. Л.Дөлгөөнд долоо хоногт нэг удаа дөрвөн цагийн хичээл заахын тулд би арваад цаг юм харж интернэтэд орж өөрийгөө бэлтгэдэг.

Гүнзгийрүүлсэн сургалтаар явж байсан хүүхдүүд ЭЕШ-аар 700-800 оноо авч байх жишээтэй. Эд нар Японы Засгийн газрын шалгалтад тэнцээд коллеж их дээд сургуульд суралцахаар явдаг.

Л.ДӨЛГӨӨН: ОЛОН УЛСЫН ОЛИМПИАДЫН ҮЕЭР ӨМНӨ НЬ ХАРЖ БАЙГААГҮЙ БАГАЖ ТӨХӨӨРӨМЖ ДЭЭР АЖИЛЛАХ БОЛДОГ

Олон Улсын физикийн олимпиадын хүрэл медальт “Шинэ Монгол” сургуулийн арванхоёрдугаар ангийн сурагч Л.Дөлгөөнөөс олон улсын олимпиадын уур амьсгалыг сонирхов.

-Олон улсын физикийн олимпиадын бодлого хэр хүнд байдаг вэ. Олон улс орны хүүхдүүдтэй өрсөлдөхөд юу бодогдох юм?

– Энэ жил 400 гаруй хүүхэд оролцсон. Бодлогын ерөнхий суурь нь ижилхэн. Стиль нь жаахан ондоо. Өмнө нь харж байгаагүй шинэ онолууд орж ирдэг. Тэднийгээ бодлого болгоод хялбарчлаад оруулаад ирдэг. Энгийн

бодлогоос арай жаахан ондоо юм билээ.

-Ерөнхийдөө боломжийн санагдах юм уу. Монгол хүүхдүүдийн хувьд дутагдалтай санагдсан юм юу байв?

-Хүрэл медаль бол боломжийн санагдсан. Бэлтгэл бол яг тэр хэмжээнд байсан. Алтад хүрэхэд бэлтгэл дутуу байлаа. Сандрахгүй хийвэл ер нь бололцоо байдаг.

-Хэр их бэлтгэл хийсэн бэ?

-Долдугаар ангиасаа хойш физик үзэж байгаа. Хичээлийн үеэр бага багаар бэлтгээд явдаг. Олимпиадууд ч бэлтгэл болдог. Зургадугаар сард 20 хоног вакуумжуулсан сургалт хийсэн. Өглөө зургаа, долоон цагаас орой болтол сууж хичээллэнэ. Дундаа амралтын цагтай.

-Хэр олон хүүхэд хамрагдсан бэ?

-Олон улсын физикийн олимпиадад явах таван хүүхэд хамрагдана. Дараа жил явахаар бэлтгэж байгаа таван хүүхэд гээд арвуулаа байсан. Олон улсын физикийн олимпиадад оролцох сургууль сургуулийн хүүхдүүд хамгийн сүүлд хамтарч бэлтгэсэн юм л даа.

-Олон улсын физикийн олимпиадад оролцоход шинээр юу мэдрэв?

-Орон орны хүүхдүүдийг харахад бүгд л нэлээд бэлтгэсэн байлаа. Олимпиадад алт авдаг хүүхдүүд бол биднээс хамаагүй урт хугацаагаар олон жил бэлтгэдэг юм билээ.

-Физикээс өөр дуртай хичээл байдаг уу?

– Ер нь байгалийн ухааны хичээлүүдэд сонирхолтой. Математик хими физик, биологи гээд. Одоо бол физик тал руугаа дагнана. Хэлний хичээлдээ бас сонирхолтой.

-Физикийн хичээл дээр лабораторид ямар туршилт хийдэг вэ?

-Тэнд физикийн томъёо, онолуудаа турших, баталгаажуулах, гараар хэмжилтүүдээ аваад онолуудаа тулгаж харах туршилтууд хийдэг. Олон улсын хэмжээний олимпиад дээр өмнө нь үзэгдэж байгаагүй багаж төхөөрөмжүүд дээр ажиллах болдог.

-Огт хараагүй шинэ багаж төхөөрөмж дээр сандрахгүй ажиллана гэдэг амаргүй байх?

-Ер нь сэтгэлзүйн бэлтгэл нэлээд хийдэг. Өмнө нь Азийн физикийн олимпиадад оролцож байсан болохоор бас жаахан дассан байсан л даа.

-Ямар мэргэжилтэй болно гэж бодож байгаа вэ?

-Яг одоохондоо сонгоогүй байгаа. Ер нь бол инженерийн чиглэлээр л явах байх.

-Төгсөхөөсөө өмнө амжаад олон улсын тэмцээн уралдаанд оролцох уу?

-Олон улсын физикийн олимпиадын алтан медалийн төлөө хичээллэнэ. Гадаадын их дээд сургуульд орох шалгалт гээд бүгдэд зэрэг бэлтгэнэ дээ.

Үл хөдлөх хөрөнгө оруулалтын “Юу эм си альфа” компанийн гүйцэтгэх захирал Н.Монсортой ярилцлаа.

-Орон сууцны хувьд хэт хөөсөрсөн үнэтэй гэсэн шүүмжлэл бий. Эдийн засаг хямарсан ийм цагт үл хөдлөх хөрөнгийн үнэ унадаг. Орон сууцан дээр үнэ буух хандлага ажиглагдаж байна уу?

-Орон сууцны үнийг ярихын тулд хоёр зүйлийг заавал ярих шаардлагатай. Юуны өмнө орон сууцны үнэ гэдэг бол зах зээлийнхээ жамаар эрэлт нийлүүлэлтээрээ зохицуулагддаг. Орон сууцны зах зээл дээр нийлүүлэгдэж буй байрнууд хэрэглээний хувьд тансаг зэрэглэлийн гэх мэтээр дотроо ялгаатай. Засаг сүүлийн долоо, найман жилд иргэдээ орон сууцжуулахад анхаарсан. Монголчуудын нэг онцлог нь хуримтлалгүй ард түмэн. Хүн хөрөнгөтэй болно гэдэг хуримтлалын нэг хэлбэр гэдэг утгаараа орон сууцжуулах бодлого маш чухал. Зах зээл дэх орон сууцны метр квадратын дундаж үнэ хоёр сая төгрөг байгаа. Гэтэл барилгын компаниудын хамгийн их мөнгө зарцуулдаг газар, дэд бүтцийг нь үнэгүй шийдэж өгч бариулсан, тусгай хөтөлбөрийн хүрээнд боссон орон сууцны үнэтэй харьцуулаад үнэтэй гэж шүүмжлээд байдаг. Эдийн засаг хөгжсөн улсад бол ажилгүйдэл ихсэхэд орон сууцны үнэ бууж байдаг зүй тогтол ажиглагддаг. Манайд ч ялгаагүй, барилгын салбар унаж, 70 мянган ажилтны ихэнх нь ажилгүй зогсоод ирэхээр орон сууцны үнэ бууж байна. Орон сууцны үнэ жилийн өмнөхөөс арав гаруй хувиар унасан.

-Жирийн орон сууцны үнэ буугаад тансаг зэрэглэлийн байрнуудын үнэ буугаагүй гэсэн мэдээлэл бий. Энэ хэр ортой вэ?

-Бид орон сууцны үнийг шинжлэхдээ хоёр эх үүсвэрийг ашигладаг. Нэг нь “Монгол банк” болон “Тэнхлэг зууч” компанийн гаргадаг орон сууцны үнийн индекс. Үүнээс гадна бид өөрсдөө үл хөдлөхийн зах зээл дээр нийлүүлэгдэж буй орон сууцны үнийг улирал тутам судалдаг. Тансаг зэрэглэлийн орон сууцны үнэ унаагүй нь үнэн. Тодруулж хэлбэл тансаг зэрэглэлийн орон сууцны хувьд үнийн өөрчлөлт ороогүй төслүүд маш их байна. Тансаг зэрэглэлийн сууцны тухайд мэдээж ихээр нийлүүлэгдэхгүй. Ашиглалтад оронгуут эрэлт нь бэлэн гэдгээрээ онцлог байгаа.

-Тансаг зэрэглэлийн байрны метр квадратын үнэ дунджаар хэдтэй байгаа бол?

-Тансаг зэрэглэлийн байрны хувьд үнийг нь дундажлаад харахаар 2 сая 269 мянган төгрөгөөс 3 сая 251 мянган төгрөгийн хооронд байгаа.

-Тэгвэл дундаж, жирийн орон сууцнуудын хувьд ямархуу үнэтэй байна?

-Нэг сая 750 мянгаас 2 сая 70 мянган төгрөгийн хавьцаа байна. Энэ бол дундажилж авсан тоо. Зах зээл дэх орон сууцыг гурав ангилж байгаа. Эхнийх нь хоёрдогч зах зээл дээр борлуулагдаж байгаа хуучин орон сууцнууд. Энгийнээр хэлбэл соц үеийн хуучин байрнууд. Хоёр дахь нь баригдаж дуусаад анхдагч зах зээл дээр шинээр борлогдож байгаа орон сууц. Гурав дахь нь баригдаж дуусаагүй, захиалгын явцдаа яваа орон сууц. Гурвуулангийнх нь үнэ харилцан адилгүй. Хуучин байрнуудын хувьд үнэ нь нэлээд буусан. Баригдаж дуусаад зах зээлд шинээр нийлүүлэгдэж байгаа байрнуудын үнэ гэж яривал зарим нь хөдлөөгүй, зарим нь буурсан. Ерөнхийд нь багцлаад дундажлаад хэлбэл байрны үнэ жилийн өмнөхөөс 11-12 хувь буураад байна.

-Орон сууц барих нэг метр квадратын өөрийн өртөг ихдээ л 800 гаруй мянган төгрөг гэсэн стандарт үнэлгээ гаргасан байдаг юм билээ. Энэ стандарт бодитой бол үнэ хөөсрөөд байгаа юм биш үү?

-Орон сууц барихад гардаг хамгийн том зардал газар, дэд бүтэцдээ зарцуулагддаг. Бас санхүүжилтын зардал гэж том юм бий. Барилгын компаниуд зээлээ төлж чадахгүй байгаа. Зээлийн хүү нь сар бүр бодогдож таарна. Тэгэхээр барилгынх нь зардал нэмэгдээд байна гэсэн үг. Ийм эрсдэл байгаа учраас орон сууцны үнэ өндөр байхаас аргагүй л дээ. Орон сууцны үнэ буулгах асуудал түрүүн ярьсан тодорхой хөтөлбөрүүд дээр хэрэгжих бололцоотой. Дахин хэлэхэд тунг нь тааруулахгүйгээр төр нь хувийнхантайгаа өрсөлдөөд байшин бариад байвал хэцүү.

-Банкуудын зээлийн хүү өндөр байна, гадны банкийг оруулж ирээд барилга, уул уурхай гэх мэтийн том төслүүддээ хямд хүүтэй зээл татъя гэсэн байр суурь хүчтэй сонсогдож эхэллээ. Энэ тал дээр та ямар бодолтой байна вэ?

-Банк гэдэг эх үүсвэрээ хэн нэгнээс тодорхой хувийн хүүгээр татаж аваад мөнгө шаардлагатай байгаа хэн нэгэн рүү тодорхой хувийн хүүтэй эрсдэл болон үйл ажиллагааныхаа зардлыг нэмээд өгдөг байгууллага. Гадны нэг банк ороод ирэнгүүт юу юугүй хүч тэнцвэргүй айхавтар өрсөлдөөн болоод банкны салбар тэр чигтээ алга болно гэж байхгүй. Мэдээж эрсдлийг тооцож байж, хашилтыг нь тавьж, босгыг нь өндөрсгөсний оруулж ирэх учиртай. Том төслүүдэд хямд хүүтэй зээл татах гарцуудыг хайж, ажил болгож байж бид асуудлаа шийднэ.

-Мөнгөгүйгээс болоод гацсан барилгууд олон бий. Гүйцээгээд барьчихвал барилгын салбарт гацсан өчнөөн тэрбум төгрөг эдийн засагт эргэлдэнэ. Хэчнээн төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийвэл гацсан барилгууд амилах бол?

-Одоо хэрэгжиж байгаа төслүүдийг дуусгахад 830 тэрбум төгрөг шаардлагатай гэсэн тоо бий. Хамгийн том толгойны өвчин гэвэл энэ л байна. Барилга бол далан мянга гаруй хүн ажиллуулдаг том салбар. Эдийн засгийг бүрдүүлэгч том секторуудын нэг. Энэ салбар гацсанаар барилгын материал үйлдвэрлэгч, барилга үйлдвэрлэгч, санхүүжүүлэгчид гээд бүгд гацаанд орчихсон. Гэтэл нөгөө талд нь бодит эрэлт байгаа. Бүтээгдэхүүн нь бэлэн болчихвол худалдаж авах хүмүүс нь бий. Харин төслүүдэд барилгаа дуусгах мөнгө алга. Банкнаас авах лимит нь дуучихсан. Хөрөнгө оруулагч нь ч ялгаагүй. Хурааж хумьсан бүх мөнгөө хийгээд огт мөнгөгүй суучихаад байгаа. Энэ хүндрэлээс гарах нэг л гарц бий. Санхүүгийн зах зээлээ олон тулгууртай болговол зовлонгүй шийдэгдэнэ. Санхүүгийн зах зээлээ ингэж хөгжүүлэхдээ гадаадын хөрөнгө оруулалтыг түлхүү оруулж ирэх хэрэгтэй.

-Гадны хөрөнгө оруулалтыг яаж, ямар хэлбэрээр оруулж ирвэл зүгээр гэж?

-Хөрөнгө оруулалтын сан байгуулах хэлбэрээр. Хөрөнгө оруулалтын сангийн мөнгийг барилгын төслийг хэрэгжүүлж дуусахад зарцуулаад, барилга, байр нь зарагдсан хойно мөнгийг нь хийх замаар явах гарц бий.

-Таны түрүүн хэлсэнчлэн орон сууцны эрэлт өндөр нь үнэн л дээ. Гэхдээ хүмүүст мөнгө алга. Хямд хүүтэй орон сууцны хөтөлбөр үргэлжлэхгүй бол орон сууцны эрэлт бодитоор бий болохгүй гэдэгтэй та санал нийлэх үү?

-Сая миний хэлсэн арга зам бол нийлүүлэлтийг дэмжих механизм. Манайд өнөөдөр бол эрэлтийг дэмжих гарц гэхээр ипотекийн зээл байна. Орон сууцны хямд хүүтэй зээлийн хөтөлбөр миний харж байгаагаар тун боломжийн хэрэгжиж байгаа. Эргэн төлөлт нь ч сайн зээл. Цаашдаа үнэт цаасжуулаад гаднаас мөнгө татна гэхээр эх үүсвэр нь төгрөгөөр яваа тал бий. Мэдээж гадаад зах руу төгрөгөөр гарах боломжгүй. Засгийн газрын хувьд тав, найм, арав эсвэл ес гэдэг ч юм уу тодорхой хэмжээнд бага хүүтэй зорилтот бүлгүүддээ хандсан хөтөлбөрүүдээ гаргах нь буруу биш. Гэхдээ зааг ялгааг нь сайн гаргаж өгөхгүй бол төр нь бизнестэйгээ, барилгын компаниудтайгаа уралдаж өрсөлдөөд байвал хэцүү л дээ.

-Гадаадын хөрөнгө оруулалтыг барилгын салбарт татах боломжтой гэсэн гарцыг та хэллээ. Гадныхан Монголын барилгын салбарыг сонирхож мөнгөө хийх зайлшгүй ямар шалтгаанууд байна?

-Монгол улс байгалийн асар их нөөцтэй. Хөрөнгө оруулагчдын урт хугацаанд харж байгаа эерэг шалтгаан гэвэл энэ. Тэд нэг л зүйлээс болгоомжилдог. Хууль, татварын тогтворгүй орчин мөнгөтэй хүмүүсийн хувьд хадны мангаа байдаг. Энэ тал дээрээ анхаарчихвал барилгын салбарт гадаадаас хөрөнгө татах асуудал биш.