Month: January 2016

Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвд уржигдар буюу нэгдүгээр сарын 2-ны 12 цагийн үед биднийг очиход он гарсаар 36 эх эсэн мэнд амаржиж, 18 хүү, 18 охин төрчихөөд байсан юм. Төрөх тасгийн үүдээр оруут хэдхэн хормын өмнө мэндэлсэн нярайн цовоо цолгиун дуу хадаж, сүүний үнэртэй хослон ер бусын таатай мэдрэмж төрүүлнэ. Хүйг нь таслахын зуурт ягаарч чинэрээд, байж ядан уйлах нярайг эхийнх нь элгэнд тэврүүлтэл төрөх тасагт цагийн зүүний цохилохоос өөр чимээ үл сонсогдохоор нам гүмхэн болно. Энгэрт нь тэврүүлэн ангир уургаа шимэх, мэлмийгээ ч нээгээгүй нялзрай үрээ нулимстай нүдээр ширтэх эх бүүвэйн дууг намуухнаар аялах мөчид эх баригч эмч нарын санаа амарч, хажууд нь хэсэгхэн зогсоно. Гэвч тэдний ажил үүгээр дуусахгүй.

Удалгүй дараагийн шинэ хүнээ өлгийдөн авахаар нөгөө төрөх өрөө рүү яаравчлан орцгоов. Эх баригч Б.Чинзоригийн араас Б.Буянаа, Ц.Ренчинмядаг болон Батцэрэн зэрэг тус өдөр ээлжинд гарч байсан бүх эмч зургадугаар төрөх өрөө рүү гүйх шахам орлоо. Сувилагч нар байсхийгээд ганц нэгээрээ гарч ирэн хажуугийн өрөөнөөс ариутгасан багаж хэрэгсэл, алчуур, хөвөн даавуу авч байгаа харагдав. Төрөх өрөөний гадна зогсох надад эх баригч эмч нарын “Сайн дүлээрэй. Толгой нь цухуйчихлаа.Ухайс даа. Болж байна. Яг түрүүнийх шигээ дүлээрэй”, “Хүүхдийн чинь толгой нь бараг бүтнээрээ гарчихсан байна. Бараг төрчихсөнөөс ялгаагүй. Одоо жаахан л хүч гаргачих”, “Жаахан л хичээвэл дорхноо шүү дээ” гэх зөвлөгөө үгс эрүүний яснаас бусад нь салж буй мэт тэсэхийн аргагүй өвдөлтийг мэдэрч буй эхийн орилох, уйлах чимээн завсраар сонсдоно. Барагцаалбал арваад минутын дараа төрөх өрөө нам гүмхэн болчихов. “Эсэн мэнд төрсөн бол мэндэлсэн даруйдаа уйлмаар юм аа. Арай …” гээд тэрхэн зуурт элдвийг бодон зогстол нярайн уйлах дуу сонсдож, дотор онгойлоо. Ийнхүү он гарсаар Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвд 37 дахь хүүхэд буюу 19 дэх хүү ийн мэндэлсэн юм. Төрөх тасгаас сувилагч гарч ирээд, гаднаас нь харвал хөргөгчтэй төстэй дөрвөлжин саарал, төмөр хайрцгаас өлгий даавуу авав. Төмөр хайрцагт ойртоод харвал бариул дээр нь “Өлгий, даавуу” гэж бичжээ. Татаад үзвэл дотор нь өлгий, давууг хосоор эвхээд, дөрвөлжлөн хураажээ. Хөргөгч шиг сэрүү татах биш харин ч өөдөөс халуун төөнөж байлаа. Сувилагчийн тайлбарласнаар бол эхийнхээ хэвлийд 37 хэмийн халуунд байсан нярай тасалгааны хэмд төрж байгаа учраас даардаг байна. Тиймээс төрсөн даруйд өлгийдөн боох даавууг 30 орчим хэмийн тогтмол халуунд байлгаснаар дөнгөж төрсөн нярайг хатгалгаа тусах эрсдэлээс бүрэн сэргийлдэг юм байна.

Төрөх өрөөнөөс эмч нар гарч ирээд өөр хоорондоо гар барьцгаан, “Үнэхээр бид чадлаа. Хамтын хүч гэдэг чинь ийм л сайхан байгаа юм шүү дээ. Энэ удаагийн боломжийг бид алдсан бол хөөрхийг насан туршид нь үрийн зулай үнэрлэх тавилангүй ч болгож мэдэх байлаа”, “Эх барих эмчээр 30-аад жил ажиллахдаа өнөөдрийнх шиг сандарч, тэвдэж байсангүй. Бүхэл бүтэн гэр бүлийн аз жаргалыг өлгийдөөд авах уу, үгүй хийх үү гэдэг биднээс шалтгаалж байсан болохоор” хэмээн өөр хоорондоо ярилцана. “Эх барих эмчээр 30-аад жил ажиллахдаа өнөөдрийнх шиг сандарч, тэвдэж байсангүй” гэж хэлэх болсон шалтгааныг Б.Буянаа эмчээс асуутал “Эх баригч эмчийн үйл хөдлөл бүр асар өндөр хариуцлагатай байхыг шаарддаг. Бүр хэлдэг үг нь хүртэл. Эдгэнэ, дээрдэнэ, сайжирна, эмчилнэ гэхээс биш хөмсгөө зангидаж очоод “болохгүй, мэдэхгүй, чадахгүй” гээд байвал үйлчлүүлэгчид хүндхэн тусах нь ойлгомжтой. Эмнэлэгтээ би эх баригчаар тасралтгүй 26 дахь жилдээ ажиллах хугацаандаа барагцаалбал 6000 гаруй нярайг эх барьж авсан. Мэдээж төрөлт бүрт мэргэжилдээ жинхэнэ утгаараа эзэн болж, алдаа гаргах эрхгүй ажиллах ёстой. Сая төрдөг эмэгтэйн хувьд өмнө нь хоёр удаа ураг нь хэвлийдээ амьгүй болж авахуулсан. Дараагаар нь тасралтгүй эмчилгээ хийлгэж, дэглэм барьсны дүнд ургаа хоёр гуравхан сартайд нь амьгүй болгочихолгүй долоо, найман сар хүргээд гурван ч удаа төрөх орон дээр гарсан ч…” гээд хоолой нь зангираад, нүдэнд нь нулимс цийлгэнээд ирэв. Тэгтэл Б.Чинзориг эмч үргэлжлүүлэн “Эхний удаад дутуу төрөөд, дараагийн удаад зулбачихсан. Саяхан ахиад хүүхэдтэй болох гэсэн боловч бас л бүтэлгүйтчихсэн юм. Ингэж хүүхэдтэй болох гэж удаа дараа оролдсон боловч бүтэлгүйтсэн учраас аргагүйн эрхэнд үр шилжүүлэн суулгуулсан юм. Өөрөөр хэлбэл үр шилжүүлэн суулгуулж хүүхэдтэй болсон гэсэн үг. Үүнд зарцуулсан мөнгө төгрөг гэхээсээ илүү цаг хугацаа асар үнэтэй. Даваамягмар эгч одоо 36 настай. Энэ удаад ганц дааж авсан эх баригч биш, Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн эх баригч эмч нарын бүхэл бүтэн баг ажиллалаа. Нярай маань бага зэргийн бүтэлттэй төрсөн ч аман дахь салиаг соруултал ашгүй шил хагарч, хана нуртал уйллаа” гээд инээмсэглэв. Эх баригч эмч Ц.Ренчинмядаг “Бага насны хүүхэд бие нь өвдөхөөр уйлдаг. Арай жаахан томхон бол энд өвдөөд байна гэж хэлээд эвхрээд унадаг. Тэгээд л уйлна. Тэгвэл дөнгөж төрсөн нярайг нарийн хоолойгоор гийналгүй чанга дуугаар ихэр татан уйлах тусам бид баярладаг. Элдэв эмгэггүй, эрүүл төрж буйн илрэл нь ердөө уйлах шүү дээ” гэсэн юм.

Эх нялхас буюу Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвд өдөрт дунджаар 30-40 эх амарждаг аж. Сонгинохайрхан дүүргийн харьяалалтай иргэдэд үйлчлээд зогсохгүй улсын хэмжээн дэх төрөх эмнэлгүүдээс цорын ганц гуравдугаар шатлалынх гэх утгаараа 21 аймаг, нийслэлийн бүх дүүргийн зүрх судасны эмгэгтэй, өмнө нь удаа дараа дутуу төрж байсан зэрэг амь насанд эрсдэл өндөртэй жирэмсэн эхчүүд эх нялхаст ирж төрдөг байна. Тэр ч утгаараа эмч, сувилагчдаас мэргэжлийн асар өндөр ур чадвар шаардагддаг болох нь харагдаж байсан юм. Эх баригч Б.Чинзориг “Над шиг залуу эмч нар олон жил ажилласан туршлагатай эмч нараасаа сурах зүйл маш их. Онолоос гадна практик дадлага маш чухал. Тухайн өдрийн ээлжинд гарч байгаа эмч нар дээрхийн адил хүндрэлтэй байх магадлалтай төрөлтүүдэд би хариуцаж авсан юм гээд ганцаараа биш, олуулаа, багаараа ордог нь ийм учиртай” гэсэн юм.

Б.Буянаа эмч төрөөд хэдхэн цаг болж буй нярай хүүхдээ тэвэрсэн Ж.Баярцэцэг хэмээх бүсгүйг тэргэнцэр дээр суулган түрсээр төрөх тасгаас гарч ирлээ. Тэрээр дөрвөн кг 300 грамм жинтэй хүүтэй болжээ. Элдэв хүндрэлгүй, кесаров хагалгаагүй буюу эмч нарын хэлдгээр “өөрөөрөө” төрсөн учраас түүнийг Б.Буянаа эмч ганцаараа эх барьж авчээ. Үүдний өрөөнд орж, төрсөн эх болон нярайн биеийн байдлын талаарх дэлгэрэнгүй мэдээлэл бүхий анкетыг бөглөчихөөд, тусгай зориулалтын цахилгаан шатанд суулган дөрөвдүгээр давхар дахь төрсний дараахь тасаг руу авч явлаа. Ганц хүнтэй, гурван ортой тасагт оруулаад, сувилагчийнхаа хамт болгоомжтой гэгч нь дээш өргөж, орон дээр аажуухан хэвтүүлэв. Төрсний дараахь тасгийн эмчид өнөөх бөглөсөн анкетаа өгөөд Ж.Баярцэцэгт “Одоо миний охин гэрээсээ ирсэн цай, шөлийг сайн идэж, ууж хурдан тэнхрээрэй. Бие хурдан тэнхэрвэл сүү сайн орно. Сүү сайн орно гэдэг чинь хүүхдийн шарлалт хурдан буухад чухал нөлөөтэй. Тэгээд дорхноо эмнэлгээс гарчихна. Эмчийнхээ зааврыг сайн дагаарай. Бие чинь тавгүйрхэж, өвдөх юм уу мөөмөө идэж байгаа хэрнээ хүү нь уйлаад байвал эмчдээ хэлээрэй” гэчихээд гараад явснаа буцаж орж ирээд “Өө нээрээ мартах гэж байна. Охиныхоо хүйг нь боосон даавууг солих болж байгаа шүү. Төрөх тасагт нэлээн удаан хэвтсэн гэдгээ сувилагчдаа хэлээрэй. Тэгэхгүй бол солих болоогүй гээд хүлээлгээд байж магадгүй” гээд гарлаа. Тэрээр буцаад төрөх тасгийнхаа үүдний өрөөнд орж, бүртгэлийн дэвтрийг харснаа “Одоо миний эх барьж авах эмэгтэй Ганцэцэг юм байна” гээд дөрөвдүгээр төрөх өрөө рүү орлоо. “Миний охины бие нь яаж байна. Гэдсээр нь базалж өвдсөн үү” гэсэнд “Саяхнаас базалж өвдөх нь гайгүй болчихлоо. Бие засах гэсэн чинь өндийж чаддаггүй” гэв. Б.Буянаа эмч бүсэлхийгээр татахаар өндөр, дөрвөн дугуйт тэргэн дээр суурилуулсан төхөөрөмжийн үзүүлэлтүүдийг нэг бүрчлэн шалгаснаа “Өвдөлтийн хугацаа ойртож л байгаа юм байна. Цусны даралт хэвийн. Хэвлий дэх ургийн зүрхний цохилт хэвийн, байрлал зөв” гэснээ “За тэгвэл ээж нь бие засахад чинь тусалъя” гэснээ жирэмсэн эмэгтэйн хүзүүгээр тэвэрч, алгуурхан өндийлгөлөө. Хажуу тийш аажуухан харуулснаа хөлд нь углааш өмсгөөд хажуугаас нь дэмнээд босголоо. Урдхан талд нь байх өнөөх дөрвөн дугуйт төхөөрөмжийнхөө бариулаас атгуулаад, хажуугаас нь түшсээр ариун цэврийн өрөө рүү аажуухан алхаллаа.

Хоёр жилийн өмнө Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвд тус дөрвөн дугуйт төхөөрөмжийг нийлүүлсэн бөгөөд жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн даралт, гэдэсний базлалт зэрэг биеийн өөрчлөлтүүдээс гадна хэвлий дэх ургийн зүрхний цохилт, байрлалыг хүртэл нэгэн зэрэг хянадаг юм байна. Өрөө бүрт ийм төхөөрөмжтэй харагдав. Тэдгээр төхөөрөмжийг үүдний өрөөн дэх дэлгэцтэй холбосон учраас эмч нар нэгэн зэрэг хэд хэдэн жирэмсэн эмэгтэйг хянах боломж бүрджээ. Даралт тогтворгүй болох, өвдөлт хүчтэй болох үед тусгай дохио дуугарах учраас эмнэлгийн тусламж цаг алдалгүй хүртэх бололцоо бүрэн нээгджээ. Өрөөнөөсөө гарч бие засах, эмчтэйгээ уулзах, тариагаа хийлгэхдээ хүртэл өнөөх аппаратаа биенээсээ салгалгүй, урдаа түрээд явж болдгоороо давуу аж. Б.Буянаа эмч өнөөх жирэмсэн эмэгтэйг ариун цэврийн өрөөнд оруулчихаад буцаж гарч ирээд оронд нь хэвтүүллээ. “Миний охины бие тавгүйрхвэл хонхоо дараарай. Үүдний өрөөнөөс тусгай дэлгэцээр хянаж байгаа болохоор санаа зоволтгүй” гэв. Тэрбээр Сонгинохайрхан дүүргийн гурван сая дахь иргэнийг эх барьж авсан бөгөөд “Бусдад аз жаргалыг түгээдэг эх баригч болсондоо үргэлж би бахархдаг. Эхийн ариун хэвлийгээс хорвоод мэндлэх бяцхан үр гэдэг тухайн гэр бүлийн баяр баясал, аз жаргал байдаг. Тэрхүү аз жаргал, баяр баяслыг хорвоод тосч авах хувь тохиол хүн бүрт заяахгүй. Сэтгэл дутах эрхгүй мэргэжил байгаа юм даа. Тиймээс эх барьж авсан, цаашид эх барьж авах эмэгтэйчүүд бүгд миний төрсөн охиноос ялгаагүй. Өөрөөр хэлбэл би үйлчлүүлэгчдэдээ өөрийн төрсөн охиноос, төрсөн эгчээс ялгаагүй сэтгэл гаргаж байгаагийн илрэл гэх үү дээ” гэсэн юм. Эх барих эмч нар төрөхөөр ирсэн жирэмсэн эхчүүдийг ийн нэг нэгээрээ “дааж” авч, бие засахад нь хүртэл тусалдаг юм байна. Түүнээс биш төрөхөд нь л эх барьж авна гээд элгээ тэврээд зүгээр суудаггүйг эндээс ойлгосон юм.

Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төв нийтдээ найман төрөх өрөөтэй, 20 гаруй төрөх ортой гэнэ. Сарын өмнөхөн шинээр 10 төрөх ор, төчнөөн аппараттай болжээ. Тус ор жирэмсэн эмэгтэйг хэвтүүлж, суулгах эсвэл өмнө нь жижиг ширээтэй болгох зэргээр олон үйдлийг нэг дор хийж болдгоороо давуу аж. Дагалдаж ирсэн аппаратаар ургийн бичлэгийг илүү нарийвчлалтай, тодорхой хийдэг болжээ. Түүнчлэн төрөхөөр ирсэн эмэгтэйчүүддээ ч нэг удаагийн малгай, цув, өмд, углаашнаас гадна дэвсгэрийг хүртэл үнэ төлбөргүй өгдөг болсон нь эмнэлгийн дотоод ариун цэврийг сайжруулахад чухал нөлөө үзүүлсэн гэдгийг эх баригч эмч нар хэлж байсан юм.

Эмч нарын амралтын өрөө гэж байх хэдий ч тийш ороод, амраад, телевиз үзээд байгаа эмч харагдсангүй. Өөрийн эх барьж авсан эмэгтэйг төрсний дараахь тасаг руу оруулж өгчихөөд, эргэж орж ирээд бүртгэлийн дэвтрээс өөр дээр нь хуваарилагдсан жирэмсэн эмэгтэйг хэддүгээр тасагт хэвтэж байгааг мэдүүтээ шууд л тийш зүглэх аж. Бүр эх баригч Б.Чинзориг “Өдрийнхөө цайг уулаа” гээд 17 цагт тасгаасаа гарч байгаа харагдав. Учир нь тэрээр 13 цагийн үед 36 настай Даваамягмар хэмээх эмэгтэйг төрүүлсэн эмч нарын багт ажилласныхаа дараа залгуулаад хоёр ч кесаров хагалгаа хийжээ. Тэрбээр “Ажлынхаа завсар л хоол цайндаа орно уу гэхээс хоол цайндаа орчихоод ажилдаа орохгүй шүү дээ” гээд инээмсэглэв.

Гэрэл зургуудыг Ц.Мягмарсүрэн

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит чансаа өндөр шилдэг 128 бөхийн барилдаан саяхан болж өнгөрлөө.Энэхүү чансаа өндөр бөхийн барилдааны их шөвөгт Улсын аварга Г.Эрхэмбаяр, улсын заан Ч.Санжаадамба, улсын арслан Н.Батсуурь, улсын харцага Б.Пүрэвсайхан нар үлдсэн юм. Улмаар улсын заан Ч.Санжаадамба, улсын харцага Б.Пүрэвсайхан нар үзүүр түрүү булаацалдахаар шалгарсан. Ингээд Ховд аймгийн Чандмань сумын харьяат улсын харцага Б.Пүрэвсайхан түрүүлж, Архангай аймгийн Хашаат сумын харьяат, улсын заан Ч.Санжаадамба үзүүрлэсэн билээ. Ерөнхийлөгчийн цомын төлөөх барилдаан тав дахь жилдээ зохиогдож байгаа бөгөөд Улсын харцага Б.Пүрэвсайханы хувьд энэхүү цомыг хоёр дахь удаагаа хүртээд байна. Ингээд түүнтэй шинэ оны босгон дээр ярилцсанаа уншигч та бүхэндээ хүргэе.

-Юуны өмнө 2015 оны отгон барилдаанд түрүүлсэнд баяр хүргэе. Манай уншигчидтай сэтгэгдлээ хуваалцахгүй юу?

-“Өдрийн сонин”-ы уншигчид болон Монголын ард түмэнд шинэ оны мэнд хүргэе. Миний хувьд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит цомын төлөөх барилдаанд зодоглож түрүүлсэндээ баяртай байна. Их бэлгэшээж байгаа. Миний цаашдын барилдаанд урам өгсөн сайхан барилдаан боллоо.

-Их шөвөгт улсын арслан Н.Батсуурьтай, үзүүр түрүүнд заан Ч.Санжаадамбатай шийдэмгий барилдсан. Таны хувьд түрүүлнэ гэдэгтээ итгэл дүүрэн байгаа харагдсан шүү…

-Тухайн өдрийн барилдаан болгонд л түрүүлээд барьц аваад даваад явчихъя гэсэн бодолтой барилдсан. Тэр нь ч оносон. Улсын заан Б.Батмөнх, начин Т.Баасанхүү, арслан Н.Батсуурь, Ч.Санжаадамба нартай сайхан барилдаж түрүүлсэндээ баяртай байна.

-Ч.Санжаадамба заан бол яах аргагүй энэ цагийн шилдэг бөх гэгддэг. Харин энэ удаа өөрөөс тань нэг л бэргээд барилдаан гаргасангүй?

-Тэгэлгүй яахав. Сайхан бөх. Ч.Санжаадамба заантай 2013 оны Ерөнхийлөгчийн цомын төлөөх барилдаанд дөрвийн даваанд таарч барилдаж байсан. Тэрнээс хойш заалны барилдаанд таараагүй. Бэлтгэл дээр ч таарч барилдаж байсан л даа. Заанаас түрүүлээд барьц авъя гэж зүтгэж барилдлаа.

-Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит цомын барилдаанд хоёр дахиа түрүүллээ. Ерөнхийлөгчөөс цомоо гардаж авах үедээ заан, та хоёр элэг бүсээ тайлаад их хүндэтгэлтэй хандана лээ. Чансаа өндөр бөхчүүдийг хоёр дахиа тэргүүлнэ гэдэг тийм ч амархан биш болов уу. Таны хувьд ямар бодолтой байна?

-2013 онд Ерөнхийлөгчийн цомын төлөөх барилдаанд Г.Эрхэмбаяр аваргыг өвдөг шороодуулж түрүүлж байсан. Харин энэ жил Ч.Санжаадамба заантай үзүүр түрүүнд үлдэж давлаа. Ерөнхийлөгчийн зарлигаар олгодог цом учраас их хүндэтгэж бэлгэшээдэг. Би “Хилчин” спорт хороонд харьяалагдах болсон. Энэхүү цомын тэмцээн тав дахь удаагаа зохиогдож байгаа. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит цомын төлөөх чансаа өндөр шилдэг 128 бөхийн барилдаанд улсын аварга С.Мөнхбат хоёр, улсын заан М.Өсөхбаяр нэг, миний бие хоёр удаа цомын эзэн болсон гээд “Хилчин”-гийн бөхчүүд тав дахь удаагаа түрүүлээд байна.

-Цом гардуулах мөчид төрийн тэргүүн Ц.Элбэгдорж өөрт тань ихэд дотночилж үг хэлж байсан?

-Ерөнхийлөгчтэй нэг нутаг гэдэг утгаараа дотно. Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит барилдаанд хоёр дахь удаагаа түрүүлсэнд баяр хүргээд “Сайн барилдлаа, хүү минь” гэж хэлээд духан дээр минь үнсэхэд үнэхээр сайхан санагдсан шүү. Төрийн тэргүүнээсээ ийм хүндэтгэл хүлээн авахаас өөр сайхан юм гэж юу байхав.

-Өнгөрч буй он таны хувьд хэр амжилт бүтээлээр дүүрэн жил байв. Нийтдээ хичнээн барилдаанд зодоглосон байна вэ?

-Өнгөрсөн онд “Хангарьд” спорт хороон дээр заан Бямбадорж багштайгаа бэлтгэл сургуулилт хийсэн. Бямбаа багшдаа юуны өмнө талархах нь зүйтэй байх. Заалны барилдаанд цөөхөн оролцсон. Бэлтгэлээ Эрдэнэтэд “Хангарьд”-д хийж хааяа хотод ирж барилдаанд оролцчихоод байсан. Чансааны хувьд шинэ онтой гайгүй золгож байгаа шүү.

-Удахгүй сар шинийн барилдаан болно. Бэлтгэл хэр хангагдаж байна?

-“Хилчин” спорт хороо, “Хангарьд”-д харьяалагдан барилдаж байгаа. Бэлтгэлээ Зайсан дахь Кёкүшюзан Батбаяр, Батзориг заан хоёрын хамтарсан дэвжээнд Архангайн бөхчүүдтэй хамтарсан бэлтгэл хийж байна. Цагаан сарын барилдаан хаяанд ирсэн байна. Үүнээс өмнө Үндсэн хуулийн ойд зориулсан барилдаан болно. Томоохон барилдаан ар араасаа хөвөрч л байна. Бэлтгэлээ л сайн базаах хэрэгтэй байна даа.

-Одоо хэн таныг бөхийн спортод чиглүүлж, заавар зөвлөгөө өгч байна вэ?

-Заан Батзориг ах миний гол түшиж тулж яваа хүн минь юм шүү дээ. За тэгээд багш нар, найз нөхөд гээд зөвлөдөг хүмүүс бий.

-Бөхийн хүрээнээс хэнтэй ойр дотно нөхөрлөж байна?

-Манай Ховдын Тайван арслан, Отгонцоож, Түвшинтөр, Мөнхбат гээд сайхан залуучууд бий. Бид дөрөв их сайхан нөхөрлөөд явж байна.

-Начин, харцага цолонд хүрэхэд хоёр ч удаа та бид хоёр ярилцаж байлаа. Тухайн үеэс одоогийн барилдаан улам л чангарсан харагддаг. Бяр чадлаас гадна улсын цолыг авч явна гэдэг их хариуцлага гэж бөхчүүд ярьдаг. Танд өнгөрсөн хугацаанд хэр өөрчлөлт гарав?

-Заримдаа тэгж боддог шүү. Хүн хийдэг бэлтгэлээ хийгээд байгаагаараа байх шиг сайхан юм байхгүй ш дээ.

Би өөрийгөө характертай хүн гэж боддог, барилдаан дээр. Ер нь спортын хүн тийм байх нь зүгээр байх. Нэгэнт л барилдах гэж гарч ирсэн юм чинь. Батзориг ах “Та нар ямар эрхлэх гэж гарч ирсэн биш олигтойхон яваад барилдчих. Ёстой хазахаас бусдыг хийх хэрэгтэй” гэдэг юм.Аймгийн цолтой байх үед заримдаа элэг бүсдэж байгаад уначихаар ах “Түшүүлээд тавьчихсан шонгийн мод шиг юм зогсож байгаад уначихлаа” гээд зэмлэнэ (инээв). Би ер нь л явж барилдахыг хүсдэг.

–Бөх сонирхогчид таныг их сайхан задарсан гэж ярих юм?

-Долоо хоногийн дөрвөн өдөр хүчний бэлтгэл хийгээд хоёр өдөр дэвжээний бэлтгэл хангадаг. Харин нэг өдөр ууланд гүйнэ. Долоо хоног бүтэн л бэлтгэл хийж байна.

-Анх улсын цолонд хүрч байсныг бодвол өнөөдөр цолоо ахиулаад, амьдрал ахуйд тань олон өөрчлөлт орсон болов уу. Хувийн амьдралдаа хэр цаг зав гаргаж байна. Гэр бүлтэй болоо юу?

-Бөхөө дээдэлдэг ард түмнийхээ буянаар, багш нар, найз нөхдийнхөө дэмжлэгээр сайхан л явна. Бөх хүн түмэн олондоо хүндлэгдэхээс өөр сайхан зүйл гэж юу байхав. Харин гэр бүлээ хараахан зохиож амжаагүй явна. Залуу насандаа зорьсон төлөвлөсөн зүйл их.

-Найз охинтой болсон биз дээ?

-Найз охинтой.

-Бөхөөс гадна хувийн бизнес, өөр ажил төрөл хийж байна уу?

-Одоогоор бөхдөө сэтгэл зүрхээ зориулаад бэлтгэлдээ бүх анхаарлаа төвлөрүүлж байна. Спортын нас богинохон гэдэг шүү дээ. Мэдээж гучин нас гараад ирвэл гэр бүлийн орлогоо нэмэгдүүлэх өөрийн гэсэн бизнес ч юм уу ямар нэг ажил хийж л таарах байх даа.