Соргодогийн Жаргалсайханы Билгүүнтэй холбогдож ярилцлаа. Тэрбээр Япон дахь энтертаймент, шоу бизнесийн томоохон компанийн нэг “Avex” группт ажилладаг юм.
-Гаднын нэр хүндтэй компаниудад амжилттай ажиллаж яваа монгол залуус олон байна. Та Японд хэр удаан ажиллаж байна. Өөрийгөө уншигчдад танилцуулаач?
-Би Японд ирээд 15 жил болж байна. Нийслэлийн 84 дүгээр сургуулийн наймдугаар ангид байхдаа энд ирж ахлах сургуулиа төгссөн. Дараа нь Кюүшү арлын урлагийн их сургуулийн Кино, комикс, анимэйшны ангийг дүүргэж байв. Одоо “Эвекс групп холдингс”-ийн Бодлого, төлөвлөлтийн хэлтсийн гадаад харилцааны хэсэгт Азид шинэ үйл ажиллагаа үүсгэх чиглэлээр Тайвань, Сингапурын охин компаниудыг хариуцан ажиллаж байна.
-“Avex” бол Азийн энтертаймент, шоу бизнесийн ертөнцөд нөлөөтэй компани. Үйл ажиллагааных нь талаар илүү тодруулахгүй юу?
-Манай компани 25 жилийн түүхтэй, 1700 орчим ажилтантай газар. Зах зээл дээр хувьцаагаа гаргасан энтертаймент чиглэлийн компани цөөхөн бий. “Avex” групп хувьцаагаа гаргаад хэдэн жил болж байна. Ерөнхийдөө Япон болон Солонгосын алдартай дуучид, тамирчдын менежментийг хийдэг. Мөн технологи, үүрэн холбооны компаниудтай хамтарч ажилладаг юм. Энтертаймент ертөнцөд хамаарах бүх чиглэлд үйл ажиллагаа явуулж байна. Хамгийн сүүлд нэг сарын хураамжаа төлөөд тэр сардаа хэдэн ч дуу сонсч болох саунд скрийпшн хийлээ. Одоогоор 20 орчим салбар компанитай болсон.
-Танай компанийн менежментээр гарч ирсэн уран бүтээлчид олон гэлээ. Тухайлбал?
– Монголчуудын мэддэгээс нэрлэхэд Эксайл, Хамасаки Аями, Кода Куми, Комури Тэця нар бий. Солонгосоос бол “Big Bang” хамтлагийн дууг Японд яаж хит болгох уу, яаж Японд гаргаж ирэх үү, хэр ашиг олох вэ гэхчилэнгээр ажилласан.
-Нэг дуучин гаргаж ирэхэд хичнээн хэмжээний хөрөнгө, ажил ордог вэ?
-Эхлээд асар том төлөвлөгөө гаргана. Тэрэн дээрээ менежмент хийж, байнга зөвлөлдөж байдаг юм. Ер нь ийм дуу, бүжиг хит болж байна гэдгийг тодорхойлоод тэрэнд нь таарсан авьяастай хүүхэд хаана буйг олно. Сурталчилгаа, PR маркетингийг бол тултал нь хийж өгнө.
-Яаж “Avex”-д ажилд орж байв?
-Миний хувьд шалгалт өгөөд тэнцсэн. Гэхдээ аавын маань үг ийшээ илүү хөтөлсөн болов уу гэж боддог юм.
2005 онд “Avex” группын хөрөнгө оруулалтаар япончууд монголчуудтай хамтран “Чингис хаан” кино хийхээр болж байв. Найруулагчаар нь И.Нямгаваа ах ажиллаж, Чингис хааны дүрд жүжигчин Д.Сосорбарам тоглохоор болж, зохиолыг нь манай аав бичиж байсан юм. Гэтэл тэр үед япончууд дангаараа хийхээр болчихлоо гээд аавын зохиолыг авахаа больсон. Тэгэхэд аавд нэг санаа төрсөн байх. “Чи ер нь энэ кинон дээр ажиллаад үзвэл ирээдүйд хэрэг болно шүү” гэсэн. Тэгээд яаж холбогдохоо мэдэлгүй “Avex”-ын продюсер руу гурван хуудас захиа бичээд явуулчихсан юм. Гэтэл нэг өдөр “Токио руу хүрээд ир” гэж дуудсан.
Тэгж холбогдож, япончуудын хийсэн “Чингис хаан” киноны орчуулагч, туслахаар ажиллахаар болсон. Ингээд Монголд ирж, хэдэн сар зураг авахад нь компанийнхаа ерөнхий захирал, ерөнхий продюсертай танилцсан. Дараа нь маш олон удаа ярилцлагад орж байж “Avex”-д жинхэнэ ажилтнаар тэнцсэн. Тэр жил 40 мянган хүүхэд өрсөлдөж, 20 нь тэнцсэн юм.
-Тэр захидалдаа яг юу гэж бичсэн юм бэ?
-Урлагийн сургуульд сурдаг монгол оюутан байна гээд л бичсэн.
-Ажлын нэг өдөр хэрхэн өнгөрдөг вэ?
-Өглөө 10 цагаас ажил эхэлнэ. Ирээд цэцгүүдээ усална. Өрөөндөө хоёулаа болохоор цэвэрхэн суух дуртай. Халуун кофе ууж аваад л ажилдаа орж, мэйлээр ирсэн ажлуудаа шалгаж, Тайвань, Сингапурын компаниуд руугаа онлайн хурал хийж, үүрэг чиглэл өгнө, тайлан балансыг нь шалгана гэх зэргээр ажил өрнөнө. Зарим үед концертын бэлтгэл, уулзалт гээд завгүй. Гэхдээ биднийг супермэн шиг ажиллаад л, үсээ үгтээгээд суу гэдэггүй. Ажил маш энгийн явна.
-Энэ компанид ажиллахад онцгой шаардлага нь юу вэ?
-Ажилчдын менежментэд анхаарч, сургалт хийнэ. “Avex”-ийн логотой ямар ч зүйлийг газар хаяв, нэрийн хуудсаа өмднийхөө халаасанд хийв ээ гэдэг ч юм уу бяцхан зүйлээс эхэлж шаардана. Анх биднийг сүмд аваачиж бясалгалд суулгаж байв. Тэгж, япон хүмүүсийн дотоод гүн ухаан, сэтгэлийн хат, юманд хандах хандлагыг ойлгож авсан. Ерөнхийдөө чи хүн л юм бол хүнээрээ бай. Худлаа хэлж хэрэггүй, чаддаг бол чад, чаддаггүй бол тэрийгээ юунд нуух вэ гэх зэргээр юмны энгийн үнэнийг чухлаар хардаг. Эхлээд хүнийг дотроос нь тодорхойлж байгаад яг чадах юмыг нь хийлгэнэ. Чадахгүй хүнийг хий гээд зүхэн зүхэн өдрийг өнгөрөөе гэхгүй л дээ.
Япон хүмүүс уйгагүй, тууштай. Юмыг ил гаргадаггүй мөртлөө цаанаа нэг сэтгэлийн бядтай хүмүүс. Нэг хийнэ гээд зоривол үзүүрийг нь харахаас наашгүй, тэр зан чанаруудаас нь суралцсаар л явна даа.
-Танайх Зүүн өмнөд Азийн орнуудад нэлээд хэдэн салбартай юм байна. Ойрын зорилгод нь Монголын спорт, соёл урлагийн салбарыг сонирхох төлөв бий болов уу?
– Мэдээж Монголын язгуур урлаг гэхэд л маш баялаг. Хөөмий, уран нугаралт, бүжиг, морин хуур гээд. Гэвч аль ч улс орны нийгэм, эдийн засгийн хөгжил түрүүнд явж, түүнийг нь энтертаймент, шоу бизнес дагаж хөгждөг туршлага бий. Одоохондоо манай улс шинэ тутам хөгжиж явна. Алсдаа бизнесийн хуулиараа “Avex Mongolia” гэсэн салбар компани байгуулагдах биз ээ.
-Таны аав Соргодогийн Жаргалсайхан зохиолчийг уран бүтээлээр нь хүмүүс сайн мэднэ. “Илүү сартай зун”, “Төрийн сүлд өршөө”, “Үхэж үл болно, Чингис хаан” зэрэг кинонууд нь байна. Тайзны олон жүжгүүд нь бий. Амьдрал дээр яг ямар хүн байв?
– Дандаа л аав аав гэж ярих юм гэж хүмүүс зэмлэдэг юм. Хүн аав ээжээ хаа ч ярьж явах ёстой шүү дээ. Би аавыгаа ханатал сайхан ярих хамгийн дуртай. Аавынхаа нөхөрлөлөөр би хүнээр дутахгүй байж, найз нөхөдтэй нь элгэмсүү сайхан явдаг.
Би айлын бага болохоор эрх танхи, тэр болгон хүнээс хатуу хөтүү үг сонсоогүй өсч дээ. Намайг арван сартайд өвөө эмээд үзүүлнэ гээд Хөвсгөл рүү өвөртлөөд явчихсан гэсэн. Аавынхаа энгэрт багтдаг өөдөсхөн юм байж. Гуравтайд аав “Илүү сартай зун” киноныхоо натур руу дагуулж явсан юм. Тэрнээс хойш бүх л уран бүтээл дээр нь дагаж явж байв. Аав тэр болгон юмаа ил гаргадаггүй хүн байсан.
-Аавын чинь “Чингис хааны нууц түүх” романыг хэвлэгдсэний дараа Чингис хааныг садистаар харууллаа гэсэн шүүмжлэл дуулдаж байсан. Өөрөө юу гэж боддог вэ?
-Энэ номыг нь орос, англи, солонгос хэл рүү хөрвүүлж хэвлүүлсэн. Энэ бол цэвэр уран зохиол. Түүхчид, зарим уншигчид маргадаг. Үгүйсгэж байгаа хүн байгаа бол тайлбараа гаргаад тавьж болно шүү дээ.
Зүчи хэн байсан юм, Бөртэ хатан эх хүнийхээ хувьд ямар хүн байсан юм гээд гаргаж ирсэн өнцөг нь уламжлалт түүхээс өөр л дөө.
– “Үхэж үл болно, Чингис хаан” киноны дараагийн ангиудыг хийнэ гэсэн үү?
-“Хаадын хаан”, “Тэнгэрийн зарлиг” гээд хоёр, гуравдугаар анги нь бий. Үргэлжлүүлэн хийх юмсан гэж найруулагч Л.Эрдэнэбулган ахтай ярилцсан. Улс түүхэн кинонд дэмжлэг үзүүлэх хууль оруулж ирсэн болохоор удахгүй нааштай асуудал яригдах байх гэж бодож байна.
– Ингэхэд өөрөө хүүхэд байхдаа “Еэ еэ шар Буд аа” киноны Буд хүүгийн дүрд тоглож байсан.
-Өмнө нь Найрын ширээний ууц”, “Би гэртээ харимаар байна” кинон дээр зурганд орж үзсэн. Яг гол дүрийг “Еэ еэ шар Буд аа” кинонд бүтээсэн. Аав нэг өдөр Кино үйлдвэр дээр дагуулж очоод пробанд оруулсан юм. Цэцгээ найруулагч, оператор Маш ах нар шалгаад тоглуулсан.
-Будын дүр элдэвтэй шүү?
-Дэлдэн шар хүү “Эмээ та чинь яасан үгэнд дуртай хүн бэ”, “Та яагаад одоо энэ чоныг дандаа зодоод байдаг юм бэ” гээд зарим монологийг өөрийнхөөрөө гаргасан байдаг. Хурц өнцгийг хүүхдийн нүдээр олж харж, тухайн нийгмийг шүүмжилсэн тийм кино.
-Саяхан Японд рекламд тоглосон гэсэн?
-“Mens Hamano” гээд компанийн костюмны рекламд тоглож зураг авахуулсан. Өөрсдөө санал тавьсан юм.
-Япон хэт хөгжлийн улмаас дарамттай нийгэм шиг гэж төсөөлөгддөг. Яг дотор нь байхад тэр нийгмийн өндөр шаардлагыг мэдэрдэг үү?
-Би өөрийгөө хагас япон хүн гэж боддог. Эндхийн лайп стайлд нь ороод, сүүлдээ бие организм ч хүртэл дасчихсан. Заримдаа монголчууд намайг япон гэж бодоод таньдаггүй юм. Өөрийгөө жингийн туухай дээр тавибал эндэх амьдрал маань илүү баялаг түүхтэй.
-Гэхдээ л та монгол хүн гэдгээ мэдэрч байдаг биз дээ?
-Мэдээж, миний судсаар монгол цус гүйж байгаа, би монгол хүн гэж өөрийгөө тоох дуртай. Монголчуудынхаа хийж байгаа сайхан юмыг дэмжихийг хүсч хэрвээ надтай холбогдвол танд юу хэрэгтэй байна, би юу хийж туслах уу, яах вэ гэдэг. Сая “Bros” энтертайментийн “Ертөнц” цомгийг Японд түгээх тал дээр юу хийж болох нь вэ гэдгийг судалж, дэмжиж ажилласан.
-Сонсох дуртай япон уран бүтээлч хэн бэ?
-Нагабучи Цуёоши гэж дуучин бий.
-Монголын залуу уран бүтээлчдээс хэнийг илүү үнэлдэг вэ?
-Жүжигчин Б.Амарсайхан, “Guys” хамтлагийн Мягмар ах нарыг хүндэлж явдаг.
-Өөрт чинь хамгийн их сэтгэгдэл үлдээсэн алдартай хүн хэн байсан бэ?
-Руйчи Сакамото гэж төгөлдөр хуурч хүн бий. Шүтдэг хүнээ амьдаар нь харах маш сайхан сэтгэгдэл төрүүлсэн шүү.
-Яаж уулзаж байсан юм.
-Манай компанитай хамтарч ажилладаг юм. Тэгэхэд л ёстой ийм газар ажиллаж байгаадаа баярласан даа.
-Танд зохиол бичих авьяас байдаг уу?
-Аав зохиолч болохоор ингэж асууж байна уу. Уг нь нэг юм бичих санаа бол байна. Гэхдээ аавтайгаа харьцуулаад ер зүрхшээгээд байдаг юм. Бичиж дөнгөх эсэхийг миний үзэж харж буй энэ зүйлс л шийдэх болов уу.
Чөлөөт цагаа яаж өнгөрөөж байна?
-Ажил, амралтын шугамаар Америк, Хавай, Японы хотуудаар зөндөө аялсан. Ерөнхийдөө зав гарсан үедээ эндхийн монголчуудтайгаа уулзана. Сумоч Г.Ган-Эрдэнэ, зураач Заяасайхан ах нартайгаа шарсан мах идэж, сайхан ярьж суух дуртай. Зориуд цаг гаргаж янз бүрийн кинонууд маш их үзнэ, түүх уншина, хааяа сагс тоглоно.
-Г.Ган-Эрдэнэ саяын Аки башёд үзүүр түрүү булаалдаж, М.Ананд аваргатай үнэн хүчийг үзэж барилдсан шүү. Захыг нь мушгиж суув уу?
-Ган-Эрдэнэ дүүгээ түрүүлнэ гэж хүлээж байлаа. Гэхдээ зүгээрээ, өөртөө итгэлтэй маш хүчтэй эр хүн. Маш сайхан ирээдүй хүлээж байгаа.
-Ээжийнхээ тухай яриач. Хамт амьдарч байгаа юу?
-Миний ээж алтан гадас од шиг чиглүүлэгч хүн минь. Одоо Монгол, Японы хооронд ирэн очин байдаг. Өдөрт заавал нэг хоёр удаа ярина. Аавынхаа ачийг хариулж чадаагүй болохоор ээжийнхээ ачийг нь хариулах гээд л алдарч элдэрч явна даа.
-Монголдоо хэзээ ирэх вэ?
-Энэ зун очоод ирсэн. Удахгүй заавал очиж ажиллана. Монголоо улам сайхан болгоход хувь нэмрээ оруулах үүрэгтэй шүү дээ.
Ц.БАЯРЖАРГАЛ
Европын комиссын тогтоолын дагуу 2011 оны 10 дугаар сарын 11-нээс нэвтэрсэн Визийн мэдээллийн систем (ВМС)-ийг Шенгений орнуудаас Монгол Улсад суугаа Дипломат төлөөлөгчийн газрууд маргаашнаас буюу аравдугаар сарын 12-ны өдрөөс эхлэн нэвтрүүлэхээр боллоо.
Өдгөө БНСУ-д үргэлжилж буй армийн спортын наадмаас Хөдөлмөрийн баатар, Гавьяат тамирчин О.Гүндэгмаа өчигдөр байлдааны хурдан буудлагын гар бууны төрөлд мөнгөн медалийн болзол хангалаа.
Өчигдөр өмнөд Техасын их сургуулийн дэргэд буудалцаан болж, нэг хүн амь үрэгдэн, нэг хүн шархаджээ. Их сургуулийн байрны залгаа байрлах орон сууцанд энэ үйл явдал болсон байна. Аюулгүй байдлын улмаас 9700 оюутантай сургуулийн хичээлийг хаажээ. Буутай этгээдийг хайж байгаа бөгөөд энэ хэрэгт сэжиглэн, хоёр хүнийг саатуулаад байгаа аж.
Хүнс хөдөө аж ахуйн яамнаас өгч буй мэдээллээр
Өнөөдөр хот суурин газрын нэг хүнд ноогдох ногоон байгууламжийн талбайн хэмжээ дэлхийн дундаж 12м.кв байхад та бидний оршин сууж байгаа нийслэл Улаанбаатар хотод энэ хэмжээ 2.6м.кв байгаа юм. Энэ нь дэлхийн дунджаас 4.6 дахин үзүүлэлт аж. 
Монголын Хөлбөмбөгийн Холбооноос жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг “Холбооны цом-2015” тэмцээний шигшээ тоглолт өчигдөр өндөрлөж, аваргуудаа тодрууллаа. Сонирхогчдын болон “Хүрхрээ нэгдүгээр лиг”, “Хүрхрээ” үндэсний дээд лигийн 24 баг оролцсоноос шигшээ тоглолтод “ФС Улаанбаатар”, “Эрчим” багууд шалгарсан юм. Энэ улиралд дээрх багууд хоёр ч удаа учраа тааран тоглоход “Эрчим” клуб ялалт байгуулсан.
НАСА-гийн захирал, хошууч генерал ЧАРЛИ БОЛДЕН: Сансрыг колоничлох нь гэж ойрын хэдэн сая жилдээ санаа зовоод хэрэггүй
-Таны удирдах ажлын энэхүү зарчим, арга барил хэдийд бүрэлдэн тогтсон юм бэ? Ер нь таныг ажлын энэ өндөр амжилтад хүрэхэд, хамгийн их нөлөөлсөн хүн хэн бэ?
Чарли Болден гэж хэн бэ?
“Ангарагийн хүн” кинонд НАСА оролцсон нь
Төрийн
Дуучин,
-Нэвтрүүлгийн