Month: May 2015

ХААИС-ийн Агроэкологийн сургуулиас “Газар тариалангийн хөгжил 2015” эрдэм шинжилгээ, үйлдвэрлэлийн бага хурал”-ыг зохион байгууллаа. Хуралд Хүнс хөдөө аж ахуйн яам, Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар, Хөдөө аж ахуйн их сургууль, ХААИС-ийн харьяа Дархан-Уул аймаг дахь Ургамал хамгааллын хүрээлэн, Инженер технологийн сургууль, “Монгол төмс хөтөлбөр”-ийн зохицуулагч, эрдэмтэн судлаач, мэргэжилтнүүд оролцсон юм. Хурлаар хөрсний үржил шим, хяналтын тогтолцоо, таримлын технологи, үрийн аж ахуй, ургамал хамгаалал, техникийн шинэчлэл, тариалангийн газрын ашиглалт, бүртгэл үнэлгээ зэрэг хэд хэдэн сэдвээр илтгэл тавьж хэлэлцүүлжээ. Тариаланчид тодорхой нэгдсэн бодлогогүй, техник, технологийн заавар зөвлөмжийг нарийн мөрддөггүйгээс 580 мянган га тариалангийн талбайд хийсэн шинжилгээгээр 61,4 хувь нь хүчтэй элэгдэлд орсон гэсэн дүгнэлт гарчээ. Монгол орны хөрсөнд нутагшаагүй үр сорт сонгож, тариалдгаас өвчин хортонд өртөх, дутуу болцтой ургац авах гэх мэт тодорхой эрсдэлүүдийг дагуулсаар байдаг гэнэ.

Сэтгүүлч С.Наранбаатар агсны нэрэмжит “Шилдэг сэтгүүл зүйн бүтээл” шалгаруулах уралдааны дүн гарлаа. Тус уралдаанд Ийгль телевизийн “Нууцын эсрэг” нэвтрүүлэг тэргүүн байр эзэллээ. “Өдрийн сонин”-ы Эрэн сурвалжлах, тоймчдын албаны сэтгүүлч Б.Цэцэгдэлгэр “Тувад монгол бүсгүйг шатаасан хэргийн мөрөөр…” цуврал сурвалжлагаар хоёрдугаар байрын шагнал хүртлээ. Гуравдугаар байрт МҮОНР-ын уран бүтээлчдийн “Малчид мал төллөхөөс айж байна”цуврал нэвтрүүлэг шалгарсан юм.

Манай сэтгүүлч Б.Цэцэгдэлгэр өнгөрсөн наймдугаар сард ОХУ-ын Тува, Абакан улсуудаар явж монгол бүсгүйг машинтай нь шатааж, хөнөөсөн хэргийн мөрөөр сурвалжлага бэлтгэсэн билээ. Уг цуврал сурвалжлагын мөрөөр Улсын Ерөнхий прокурор Увс аймаг дахь прокурорын байгууллагад чиглэл өгч, Монголын талаас анхаарч ажиллахаа ар гэрийнхэнд нь мэдэгдсэн юм. Мөн Гадаад харилцааны яам энэ хэрэгт анхаарлаа хандуулж байгаагаа мэдэгдсэн. Монгол бүсгүйг Тувад шатаасан хэргийг ОХУ-ын хуулийн байгууллага түдгэлзүүлсэн бөгөөд, Монголын талаас хэргийг сэргээх хүсэлтээ хүргүүлээд байгаа билээ. Талийгаачийн ар гэрийнхэн саяхан “Өдрийн сонин”-нд хандаж ярилцлага өгөхдөө иргэнийхээ араас хөөцөлдөхийг эрх бүхий байгууллагуудаас дахин хүссэн. Мөн хүний эрхийг хамгаалах, хөхиүлэн дэмжих үүргээ гүйцэтгэж, талийгаачийг хөнөөсөн хэргийн мөрөөр сурвалжилж байгаа “Өдрийн сонин”-нд талархлаа илэрхийлсэн билээ.

Сэтгүүлч С.Наранбаатарын сэтгүүл зүйд үлдээсэн өөрийн гэсэн өнгө төрх, шударга дуу хоолойн үргэлжлэлийг залуу сэтгүүлчдэд үлдээх, түүний үйл хэргийг үргэлжлүүлэх зорилгоор “Сэтгүүлч Наранбаатар сан”-г жилийн өмнө байгуулсан билээ. Тус сангийн нэрэмжит шагналыг жил бүр олгох аж.

Э.Ууган

Гол нэрийн хүнсний барааны үнэ тавдугаар сарын эхний долоо хоногийн байдлаар ямар байгааг Үндэсний статистикийн газраас гаргажээ.

Өчигдрийн байдлаар нэг килогррам хонины ястай мах дунджаар 7585 төгрөг, үхрийн ястай мах 7905 төгрөгийн үнэтэй байжээ. Үхрийн ястай болон цул махны үнэ өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад тогтвортой байсан бол хонины ястай махны үнэ өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад 95 төгрөгөөр, хонины цул мах 40 төгрөгөөр тус тус өссөн байна.

Нийслэлийн хүнсний томоохон зах, дэлгүүрт “Алтан тариа” савласан нэг кг гурилын үнэ дээд зэрэг нь 1100-1500 төгрөг, нэгдүгээр зэргийн гурил 900-1300 төгрөг, хоёрдугаар зэргийнх 750-970 төгрөг байв. Худалдан авагч олон байдаг “Хүчит шонхор”, “Таван эрдэнэ”, “Бөмбөгөр”, “Баянзүрх”, “Хархорин” хүнсний захуудад задгайгаар буюу шуудайгаар худалдаж буй нэг кг дээд зэргийн “Алтан тариа” гурилын үнэ 1100-аас 1300 төгрөгийн үнэ ханштай байна. Харин “Барс” хүнсний захад дээд зэргийн “Алтан тариа” гурил 1100 төгрөг, нэгдүгээр зэргийн гурил 900 төгрөгөөр тус тус зарж байгаа.

“Атар” талх хүнсний зах, дэлгүүрт 1000-1200 төгрөгийн үнэтэй байна. “Бөмбөгөр”, “Оргил” хүнсний захуудад “Атар” талхыг хамгийн хямд буюу 1000 төгрөгөөр, харин “Замбала” супермаркетад хамгийн өндөр үнээр буюу 1200 төгрөгөөр худалдаалж байна.

Харин төмс, хүнсний ногоо өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад хятад сонгино 10 төгрөгөөр буурч, харин монгол төмс 65 төгрөг, лууван 55 төгрөг, байцаа 35 төгрөгөөр тус тус өсчээ.

НҮБ-ын энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцож байгаа цэргийн алба хаагчдын цалинг нэмжээ. Тэд өмнө нь хоногт 24 ам.долларын томилолтын зардалтай байсан бол одоо 32 ам.доллар авдаг болжээ. НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөийн тогтоолоор ийн шинэчлээд байгаа аж. Манай улсын энхийг сахиулагчид сард 720-744 ам.доллар авдаг байсан бол шинэ журмаар 960-992 ам.доллар авах юм байна.

НМХГ-ын 2015 оны хяналт шалгалтын төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу нийслэлд үйл ажиллагаа явуулж буй төрийн бус дунд сургууль, цэцэрлэгүүдэд нийгмийн даатгалын багц хуулийн хэрэгжилтийг шалгахад цөөнгүй зөрчил илэрчээ.

Энэ онд хяналт шалгалтад хамрахаар зарлагдсан 50 хувийн дунд сургууль, 90 цэцэрлэгийн 25 нь л хамарчээ. Өнөөдөр НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар эдгээр байгууллагад нийгмийн даатгалын багц хуулийн хэрэгжилтийг шалгасан талаар нээлттэй хэлэлцэхээр цаг товлосон боловч түр хойшлов. Учир нь тухайн байгууллагын удирдлагууд ирээгүй байна.

Энэхүү шалгалтыг 4.2 кодтой “Ажилтны нийгмийн хамгааллыг шалгах” хяналтын хуудсаар хийж гүйцэтгэхэд: Хөдөлмөрийн, ажил гүйцэтгэх, хөлсөөр ажиллах гэрээгээр ажиллаж байгаа даатгуулагч, ажил хөдөлмөр эрхэлж байгаа тэтгэвэр авагчийн болон үндсэн ажлаас гадуур гүйцэтгэсэн ажил үйлчилгээний эрхэлж буй ажилтны хөдөлмөрийн хөлс орлогод даатгалын шимтгэлийг бүрэн тооцоогүй зөрчил илэрчээ. Мөн боловсролын салбарт ажиллагсдыг цалингийн сүлжээний үндсэн цалингаар цалинжуулж, Засгийн газрын тогтоолоор баталсан нэмэгдлүүдийг олгодоггүй, багшийн ажлыг бодитой үнэлэх, урамшуулах,тэдний нийгмийн асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх талаар хөдөлмөрийн дотоод журамдаа тусгаагүй, цэцэрлэгүүд төсөвт баталсан хүүхдийн тоогоор тогтмол хувьсах зардал авч байгаа боловч шалгалтын явцад хүүхдийн өдрийн ирц хангалтгүй байх, цэцэрлэгүүдийн 35 хувьд хүний нөөц 3-5 хүнтэй буюу орон тоо дутуу ажиллах зэрэг зөрчил илэрчээ.

Шалгалтын хугацаанд даатгуулагчийн НДШ-ийг нөхөн төлүүлэхээр 7715.6 мянган төгрөгийн төлбөр, торгуулийн арга хэмжээ авч, илэрсэн зөрчлүүдийг арилгах 106 заалт бүхий 33 улсын /ахлах/ байцаагчийн хугацаатай албан шаардлага өгсөн байна. Төрийн бус дунд сургууль, цэцэрлэгийн ажиллагсдын цалин хөлс нь тухайн байгууллагын хувьсах зардал, сургалтын төлбөрөөс хамааран харилцан адилгүй байгаа ч шалгалтад хамрагдсан байгууллагуудын 65 хувь нь боловсролын салбарт ажиллагсдын цалингийн сүлжээний үндсэн цалингаар цалинжуулж, Засгийн газрын тогтоолоор баталсан нэмэгдлүүдийг олгодоггүй байна.

Хувийн хэвшилд хөдөлмөр эрхэлдэг иргэд өөрсдөө эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалд хамарч, шимтгэл төлөхөөс зайлсхийдэг, хөдөлмөрийн гэрээнд тусгасан цалин хөлснөөс багаар тооцож НДШ төлж байгаа нь ирээдүйд Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмж багаар тогтоогдох эрсдэл үүснэ. Иймд тэдэнд хийх сургалт, сурталчилгааны ажлыг нэмэгдүүлэх шаардлагатай байгааг НМХГ-аас анхааруулж байна.

Монгол-Балбын “Лүмбинийн цал” найрамдлын нийгэмлэгээс байгалийн гамшигт нэрвэгдсэн эртний угсаа нэгт Балбын ард түмэнд туслах аянд нэгдэхийг уриаллаа. Балба Улсад энэ оны дөрөвдүгээр сарын 25-нд болсон хүчтэй газар хөдлөлтийн улмаас амь үрэгдэгсдийн тоо 7365 хүрч, гэмтэж бэртсэн хүмүүсийн тоо 14355 болж нэмэгджээ. Байгалийн гамшгийн улмаас Засгийн газрын харьяа байгууллагуудын 10744 барилга байгууламж бүрэн сүйдсэн бол 14741 байшин барилга хэсэгчлэн эвдэрсэн байна. Мөн 191 мянган айлын сууц ахин засварлах аргагүй болтол нь эвдэрч, гэмтжээ. 175 мянган айлын сууц ноцтой эвдэрч гэмтсэн гэх мэдээлэл байгаа юм. Эдгээрийг сэргээн засварлахад хоёр тэрбум орчим доллар шаардлагатай гэж тус улсын Засгийн газар мэдэгджээ. Өглөг хандивийг Монгол-Балбын “Лүмбинийн цал” найрамдлын нийгэмлэгийн хандивийн Төрийн банк дахь төгрөгийн 346502294449, долларын 346502294458 тоот дансанд тус тус өргөж болох нь. Хандивт цугларсан хөрөнгийг Монгол Улсын Засгийн газраар дамжуулж Балбын Засгийн газарт шилжүүлэх юм байна. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг 99092007, 99873969 дугаараас тодруулах боломжтой ажээ.

Ховд аймгийн Жаргалант суманд гар утасны худалдаа, засвар үйлчилгээ явуулдаг лангуунаас 40 сая орчим төгрөгийн 200 ширхэг гар утас хулгайлсан этгээдийг Улаанбаатар хотоос барьсан байна. Энэ хэрэг өнгөрсөн сард гарчээ. Гэмт этгээдийг энэ сарын 5-ны өдөр Улаанбаатар хотын цагдаагийн газрын Гэмт хэрэгтэй тэмцэх газрын Хулгайн гэмт хэрэг мөрдөн шалгах хэлтсийн алба хаагчид илрүүлсэн байна. Сэжигтэн Б-д эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж эхэлжээ.