Month: May 2015

Төв гал команд (Гал унтраах 10 дугаар анги)-ын ээлжийн бага даргаар ажиллаж байсан, ахлагч Д.Сүрэнтэй ярилцлаа. Эл эрхэм 20 гаруй жил гал сөнөөгчөөр ажиллаж, нийслэлд олон хүн, айл, албан байгууллагын эд хөрөнгө аварч байсан юм.

–Гал сөнөөгчөөр ажилд орж байсан үеэ дурсаач?

-Би арван жилд байхдаа л гал сөнөөгчөөр ажиллана гэж боддог байлаа. Гал унтрааж байгаа хүмүүсийн үйлдэл бүрийг хараад зогсчихдог хүүхэд байлаа. Ингээд аравдугаар ангиа төгсөөд 1972 оны зургадугаар сарын 1-ний өдөр Төв гал командад гал сөнөөгчөөр ажилд орсон. Тухайн үед ар гэр, найз нөхдөөс хүртэл судалгаа авч байж ажилд авдаг байлаа. Ажилд орсноос хойш зургаан жилийн дараа ээлжийн бага даргаар ажиллах эхэлсэн дээ. Байнга нэгийн нэг, нэгийн хоёр номертой ажиллана.

–Тэр нь юу гэсэн үг вэ?

-Нэг тасаг дөрвөн гал сөнөөгчтэй. Тэдэн дундаа нэг, хоёрдугаар хошуучин галын голомтод түрүүлж ордог, гол үүрэгтэй ажилладаг гэсэн үг л дээ. Ажилд ороод удаагүй байтал 1972 онд Авто засварын бааз (Хуучин цагаан хаалганы хажуу талд) шатлаа. Засвар, дугуйн гээд олон цехтэй. Дотроо машинтай. Хажуудах төмөр зам хүртэл гулзайгаад босч ирж байсан гээд боддоо. Хүн ойртох аргагүй том гал байлаа. Гурван бригад шөнөжин ажиллаж байлаа. Гэтэл тэр өдөр өвсний фонд шатаж таарсан. 22-ын товчооны тэнд өвсний фонд байсан хэрэг. Ус сувгийн удирдах газраас усны машин дайчилж, гэрээт гал командууд өргөн бүрэлдэхүүнтэй ажилласны хүчинд хүний амь эрсдэлгүй унтрааж чадсан.

–Тухайн үед та нарын ажлын хувцас хэрэглэл ямар байв?

-Толгойндоо төмөр каск өмсчихнө. Тахианых шиг залаатай, эрүүвчтэй төмөр каск, брезентэн өмд цамцтай л ажилладаг байлаа. Бүсэндээ сүх хавчуулчихна. Тэгээд нэг хошуу барьчихна. Нүүр, нүд бол задгай шүү дээ. Хошуугаараа ус цацруулж л өөрийгөө хамгаална. Өвлийн хүйтэнд нөгөө өмд цамц нэвт нороод хөлдчихнө. Халуунд шатчих гээд байна.

–Бэртэж гэмтэх тохиолдол бас гарна биз. Улаан гал дунд ороод явчихад олон зүйл бодогдох уу?

-Тангараг өргөсөн хүн юугаа бодох билээ. Элдэв зүйл бодоод, шантраад байх эрх ч байхгүй. Гэхдээ сэтгэлийн хөөрөлтэй болчихдог юм билээ. Гал хараад л дотроо төсөөлчихдөг юм. Голомт нь тэнд байна, салхи эндээс эргэнэ. Ингэж ажиллана гээд төсөөлөөд л яваад орчихно. Ер нь нүдэнд багтчихдаг юм даа. Гэмтэж бэртэх үе гаралгүй яах билээ. Ээлжтэй өдөр нэг айлын гэр шатаад. Тавилгыг нь гаргаж байгаад төмөр орны толгой барьж аваад гараа түлчихэж билээ. Галаас хүн тэвэрч гарч байгаад бүдэрч унах үе ч гарна. Гурвалжингийн гүүрний тэнд хар тосны үйлдвэр байлаа. Тэр үйлдвэр шөнө шатлаа. Галын голомтод ажиллаж байгаад эргээд хартал манай салааны дарга Сэр-Од, гал сөнөөгч Нямбүрэн хоёр маань хар тосонд бэлхүүсээ хүртэл шигдчихэж. Тэр хоёрыг анзаарч байгаа ч хүн тэнд алга. Шөнөжин ажиллаад тамирдчихсан хүмүүсээс дуу ч гардаггүй юм байна. Нэг гараараа хошуугаа бариад нөгөө гараараа нөгөө хоёроо татаж гаргалаа. Хар тосонд хүн живж байсан түүхтэй юм билээ. Бид хар тосонд шигдэн байж үүрээр гал унтраасан. Их ч салхитай байлаа. Тэр галд төмөр зам тасраад босоод ирчихсэн байсан. Нийгмийг аюулаас хамгаалахын сайд Дэжид гуай өөрөө ирж нөхцөл байдалтай танилцаж байлаа. Би галд баггүй ажилладаг. Манайд Ж.Батбүргэд бид хоёр баггүй ордог байсан. Хэвтээ, мөлхөө байдлаар ажиллах янз бүрийн л арга байна. Нойтон алчуур амандаа бариад явна.

–Тэр үед Хайлааст билүү Чингэлтэйд олон айл шатсан гэж ярьдаг юм билээ. Та тэнд ажилласан байх?

-Хайлаастад шүү дээ. 1982 онд байх аа, шуургатай өдөр байлаа. Дэнжид амьдардаг нэг нөхөр гэртээ савтай бензин хадгалж байгаад гал алдчихсан юм билээ. Дэнжийн айлууд тэр чигээрээ шатаад гал уруудаад орж ирж байв. Галын дуудлага аваад 32-ын тойргоор Хайлааст руу явахад юу ч харагддаггүй. Гэрлээ асааж давхиад нэг тасгийг шатаж байгаа гудамжны ар талаар, өөрийнхөө тасгийг урдуур нь оруулаад хоёр талаас нь унтрааж гал тасалж байв. Азаар хүний амь үрэгдээгүй. 16 орчим айлын гар шатсан шүү дээ.Гачууртад 1980-аад оны дунд үед Шар хоолойн ферм шатлаа. Алаг тарлан үхэр мөөрөлдөөд л. Малын саравчны хаяанд айлууд байдаг. Шөнөжин ажиллаад нэг малын гарлагагүй унтрааж байсан нь санаанаас гардаггүй юм.

–Таныг ажиллаж байхад гал түймэр ихэвчлэн юунаас болж гардаг байсан бэ?

-Цахилгааны утаснаас гал алдана. Нэг утаснаас өчнөөн олон утас салаалчихна. Цахилгаан хэрэгслээ салгахгүй гараад явчихна. Жолооч нар савтай бензин, шатахуун гэртээ хадгалж, гал алдах нь их. Тухайн үед бид объектын судалгаа маш сайн хийдэг байж. Ээлжгүй үедээ судалгаанд гарна. Гудамжны хаанаас орох, гарц орц гээд бүх зүйл тодорхой байсан учраас төөрч будилах тохиолдол гарахгүй. Айл болгоноор шахам орж зөвлөгөө өгнө. Судалгаа сайн хийчихсэн байдаг учраас оройтлоо, цаг алдлаа гэх шүүмжлэл гардаггүй байсан.

-“Бөмбөгөр” худалдааны төв, “Нарантуул” захад гарсан галыг хараад та бас тактик зохиогоод төсөөлчихсөн байсан биз?

-Би 1991 онд тэтгэвэрт гарсан шүү дээ. Өглөө эрт гарч давхичих гээд. Цагны сэрүүлэг дуугарахаар түргэн авчих гээд гэгэлзээд тун хэцүү юм билээ. Галын машин дуугарахаар түгшчихнэ. “Бөмбөгөр” худалдааны төв шатахад зусланд байж таарсан. Тун шаггүй гал байсан. Зурагтаар хараад задаргаа хийхэд тун хэцүү дээ гэж бодож байлаа. Одоогийн барилга байшин задаргаа хийхэд нэлээд түвэгтэй болсон. Гэхдээ одоо ашиглаж байгаа багаж хэрэгслийг бидний үеийнхтэй харьцуулшгүй.

–Хүмүүс гэртээ хүүхдээ цоожилж үлдээгээд явчихдаг. Цоожлогдсон хүүхдүүд галд өртөж амиа алдах тохиолдол цөөнгүй гарсан. Таны ажиллаж байх үед ийм байв уу?

-Цөөн тохиолдол бий. 14 дүгээр сургуулийн хажууд айл шатахад дотор нь хоёр хүүхэд харамсалтайгаар амиа алдсан. Гэр 3-5 минутад бүрэн шатчихдаг. Төв гал командаас очиход аль хэдийнэ оройтчихсон байсан. Хүний амь аварч чадаагүй тохиолдолд дараа нь нүдэнд харагдаад, харамсаад хэцүү байдаг. Тэр үед гар утсаар дуудлага өгөх биш. Байгууллага, албан газрын утсаар дуудлага өгөх гэж цаг алдана. Өөрсдөө унтраах гэж бас цаг алддаг юм. Орон сууцны хогны саванд гарсан гал их аюултай. Байраараа угаартдаг. Тийм үед долоо, наймдугаар давхраас олон хүн гаргаж байлаа. Аманд нь баг зүүлгээд авч гарах, шатаар буулгах гээд бүх л аргыг хэрэглэдэг байж. Одоо өндрөөс хүн гаргахад түвэггүй болсон байна лээ.

–Айлууд цонхныхоо гадуур төмөр хаалт хийдэг болсон. Ийм хаалт хийчихсэн байхад дотроос нь хүн гаргах хэцүү юу?

-Сансарын хойд талд Орос цэргийн ангийн дэлгүүр байлаа. Тэнд гал гараад очиход бүх цонхондоо бэхэлгээ хийчихсэн байсан. Ломбоор хөшиж төмөр хаалтыг нь онгойлгоод барааг нь гаргаж байлаа.

–Саяхан Хөвсгөл аймагт айлын байшин шатаж, гурван хүүхэд харамсалтайгаар амиа алдсан. Тэр айлын цонх гаднаа төмөр хаалттай байж. 15 алба хаагч, гурван техник хэрэгсэлтэй хоёр цаг ажиллаад ч хүүхдүүдийг аварч чадаагүйг эх сурвалжууд манай сонинд мэдээлсэн. Цонхны төмөр хаалтыг суга татчихаж болоогүй юм болов уу?

-Биднийг ажиллаж байх үед төмөр хаалтны бэхэлгээ чанга байсан. Одоо хадаасаар тогтоочихдог болсон. Онцгой байдлынхан багаж хэрэгсэл сайтай байлгүй дээ. Янз бүрээр л үзсэн байх. Гал дэлгэрчихсэн, оволзож байвал бас хэцүү л дээ. Гэхдээ цонхны хаалтыг суга татчихмаар л юм. Хөдөө барьсан барилгын тор ядах юмгүй дээ. Гөжөөд авчихмаар юм. Трос хийж байгаад машинаар бас татчихдаг. Янз бүрийн аргаар үзээд байхад болдог л юм даа.

–Гал үүднээсээ гарсан, хүүхдүүд угаартаж нас барсан талаар ярьж байсан?

-Маш халуун орчинд амьсгал боогддог. Түлэгдээгүй ч угаартдаг юм. Хүмүүс галд орны доогуур л орчихдог.

–Гурван хүүхэд амиа алдсаны хоёр нь орон дор, нэг нь цонхоо хагалж байгаад ухаан алдсан бо­лолтой байсан гэсэн. Гэтэл аврагчид, аав нь хүүхдүүдийг хайгаад олоогүй гэдэг. Орон дор ордог гэдгийг нь мэдэж баймаар юм. Аав нь унтлагынхаа өрөөнд ороход аврагчид хүчээр гаргасан гэсэн. Хүүхдүүдээсээ алхмын зайд зөрсөн байна лээ?

-Орны дор, авдарны араар орчихдог юм. Уг нь андашгүй дээ. Гэм биш зан гэдэг шиг аврагчид андахгүй л баймаар юм. Хэрвээ аав нь байшинд орж чадсан бол гал оволзоогүй л байж дээ. Хүүхдүүдийг аваад гарах боломж байж. Хэрвээ хүүхдээ олж авсан бол битүү ороож авч гараад модны цог үнэртүүлээд анхны тусламж үзүүлэхэд аврагдах боломж байсан болов уу.

Өөрийн чинь ярьснаар төсөөлөхөд галын хүч гайгүй, гал сөнөөгчид хүүхдийг аваад гарах боломж бүрэн байсан байна. Нэг байшингийн гал дээр 15 хүн ажиллана гэдэг том хүч шүү дээ. Гал унтраах гурван машин байна гэдэг ч хангалттай. Бидний үед хоёр тасгийнхан нийлээд 15 хүн байсан.

–Туршлага тааруу байна уу?

-Тактикийн алдаа л гаргаж дээ. Олон хүн тал талаас заана. Тэр бүхнийг үл хайхран салааны дарга маш сайн тактик боловсруулж, үүрэг өгөх ёстой. Хүн орж, гарч байсныг харахад хэдэн хүнийг ч тэврээд гарах боломж байж. Аав нь гал сөнөөгчдөөс түрүүлж хүүхэд дээрээ очсон байна. Гал сөнөөгч аавыг хүүхдүүдтэй нь аваад гарах боломж байж дээ.

–Та хээрийн түймэрт явж байв уу. Энэ хавар айхавтар түймэр гарлаа?

-Богд ууланд гарсан нэг түймэрт явж байсан. Ер нь санамсаргүйгээр алдаа гаргаж гал тавьдаг нөхдүүдэд өндөр хариуцлага тооцох ёстой. Хүмүүсийн ухамсар дэндүү муу байна. Галын хор хохирол маш их. Унтраагаад явж байгаа хүн амиа алдах ч тохиолдол гардаг. Дорнодын түймэрт манай салаанд ажиллаж байсан Насанжаргал гэдэг сайхан залуу амиа алдсан. Гал чинь барих барьцгүй, ам гарч болддоггүй гамшиг шүү дээ.

–Галаас аварсан хүмүүс хожим нь талархал илэрхийлдэг үү?

-Тийм тохиолдол бараг байхгүй дээ. Би Шударга журам медалиа хүнд өгчихөж байсан хүн шүү дээ. Ээлжээсээ буучихаад Зайсангаас уруудаад явж байтал Туул голд хүүхэд живж байсан. Тэр хүүхдийг аварсны дараа сонин дээр гарч, Шударга журам медаль авах юм боллоо. Гэтэл нэг хөгшин салахаа больчихсон. “Манай хүү эмч болох гээд шалгалт өгөөд тэнцсэнгүй. Шударга журам авчихвал сургуульд сурах гээд байна. Хүүг минь бодооч” гээд ажил, гэрт ирээд салахаа больчихсон. Сүүлдээ би өргөдөл бичиж ороод медалиа шилжүүлчихсэн. Тэгээд л аав, хүү хоёр сураггүй болсон. Сайн эмч болсон байх л гэж бодож явдаг.

Ц.ӨРНӨХ

Монгол улсын эдийн засгийн байдал хүндрээд бүтэн нэг жилийн нүүр үзэж хаа сайгүй л хямралд өртөөд хэцүү байна гэх үг сонсогдох болж. Гэхдээ мэдээж сайн сайхан зүйлс олон байна. Энэхүү эдийн засгийн хүндрэлтэй үед “Хямралыг хамт туулах ухаалаг алхам” хэмээх нэртэй аяныг хэрэгжүүлээд ажиллаж буй Люкс Комфорт ХХК–ийн гүйцэтгэх захирал, “Люкс Хаус” ХХК–ийн төлөвлөлт, маркетингийн албаны дарга Д.Ариун–Эрдэнэтэй уулзаж ярилцсанаа хүргэж байна.

–Сайн байна уу? Танд энэ өдрийн мэнд хүргэе. Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцаж байгаад уншигч олныхоо өмнөөс талархсанаа илэрхийлье.

-Баярлалаа. Танай сонины уншигчдад энэ өдрийн мэнд хүргэе.

–Барилгын салбар бусадтай­гаа харьцуулахад харьцангуй өсөлттэй, өрсөлдөөн ихтэй салбар. Танай компани бусдаас юугаар ялгарч байна вэ гэдгээс яриагаа эхлэх үү?

-Тэгье. Манай компани 2005 онд байгуулагдсан. Байгуу­лагдсанаасаа хойш 4 барилгын төслийг амжилттай хэрэгжүүлээд байна. Одоо тав дахь бүтээн байгуулалт болох 104 айлын стандарт сайн зэрэглэлийн орон сууцны төслийг хэрэгжүүлж байна. Энэ орон сууц маань одоо сарын дараа ашиглалтанд орно.

Люкс хаус ХХК-ийн ашиглал­танд оруулсан барилгуудад манай захирал, инженер гээд бүх ажилчид маань өөрсдөө амьдардаг. Бидний хувьд ажилчдынхаа орон сууцны хангамжийн асуудлыг шийдэхийн тулд аль нэг хямдхан барилга, орон сууцнаас худалдаж авч өгөхийг урьтал болгодоггүй. Харин чи өөрөө барьсан барилгадаа амьдрах учир “өөрийнхөө гэр орныг босгож байгаа сэтгэлээр барилгадаа хандах хэрэгтэй шүү” гэдэг. Өөрийн амьдрах өргөө гэрийг хэн ч муу хийхийг бодохгүй, тэр ч утгаараа манай хамт олон энэ сэтгэлийн үүднээс ажилдаа хандацгаадаг. Манай гэр бүл ч мөн Lux-5 residence орон сууцанд амьдарна. Энэхүү төслийн ажлыг хоосон газар байхаас нь эхлээд өнөөдрийг хүртэлх бүтээн байгуулалт бүрийг маш сайн мэдэж байгаагийн хувьд өөр барилгаас орон сууцаа сонгох шаардлага бидэнд гардаггүй.

–Та барилгын салбарт ажиллаж байгаа хүний хувьд орон сууц худалдаж авахаар хайж байгаа уншигчдад маань зориулаад сонголтоо хэрхэн хийх талаар зөвлөгөө өгөөч

-Барилгын үнэ цэнийг өсгөдөг 2 үндсэн хүчин зүйлс бий. Барих, ашиглах гэсэн ойлголт. Үүнийг л маш сайн ойлгох хэрэгтэй. Мэдээж хамгийн түрүүнд та бүхэн хэнд зориулсан барилга вэ? тухайн барилгыг хэрхэн яаж барьсан юм бэ? ямар материал ашигласан юм бэ? ямар шинэ технологи нэвтрүүлсэн юм бэ? дараа нь ашиглалтыг нь хэн хариуцах юм бэ? гээд их олон зүйлсийг харьцуулан судалж байж сонголтоо хийх хэрэгтэй. Гэхдээ энэ бүхнийг тухайн барилга барьж байгаа хүмүүсээс ганцхан асуулт асуугаад өөрсдөө барьж байгаа барилгадаа хэр итгэлтэй байгааг нь мэдчихэж болно. “Та болон танай удирдлагууд хаана амьдардаг вэ?” “Энэ барилгад танай хүмүүсээс амьдрах уу?” гээд л асуучих. Хэрэв өөрийнхөө барьсан барилгын чанарт үнэхээрийн итгэлтэй байгаа бол тэр байрандаа л амьдарна шүү дээ. Харин үгүй бол өөрсдөө хүртэл итгэл муутай байгаа байрнаас нь та яагаад сонгох ёстой гэж? тийм биз дээ. Худалдан авагчдын асуудаг чанар, барилгын материал, бүтэц зохион байгуулалт гээд олон асуултад тухайн компанийн борлуулагчид хэдийнэ үгээ бэлдчихсэн байгаа. Байраа зарах гэж байгаа хүн бүх зүйлийг онц сайн л гэж хариулна. Мөн үл хөдлөх хөрөнгө сонгохдоо бид аль болох ирээдүйгээ харах хэрэгтэй. Чиний худалдаж авсан орон сууцны ирээдүйн үнэ цэнийг хадгалж үлдэх яс чанар сайтай орон сууцыг сонгохын тулд хэд хэдэн хүчин зүйлийг харах хэрэгтэй. Өнөөдөр нийслэлд баригдаж байгаа зарим орон сууцны үнэ анх худалдаж авснаасаа хямдхан зарагдах тохиолдол олон байгаа. Гэтэл орон сууц гэдэг бол тухайн хүний хөрөнгийн баталгаа. Эдийн засгийн суурь болдог.

–Таны ярьсан зүйлсийг өөртөө шингээсэн болон мөн шингээгээгүй орон сууцны талаар та уншигчдад хэлж өгөөч.

-Би бусад барилгуудын сайн мууг шинжиж ярих нь тийм ч зохимжтой биш. Адилхан барилгачин хүн. Харин өөрийн компанийн барьж байгаа LUX-5-ын жишээг авч ярья. Түүнээс биш хүний хийсэн зүйлийг би сайн ярьж чадахгүй шүү дээ.

Бид LUX-5 төслийн барилгын ажлыг ноднин өдийг эхэлж байсан. 1 жилийн дуусгахаар төлөвлөж яг л хугацаанд нь ашиглалтанд оруулах гэж байна. LUX-5 барилга бол манай өмнөх төслүүдэд хэрэгжсэн амьдрал дээр баталгаажсан зүйлсийг шингээсэн, өнөө үеийн барилгын хамгийн шилдэг технологиор баригдаж буй барилга гэж хэлж болно. Тухайлбал газар сонголтоос эхлээд архитектур шийдэл, шилдэг технологи, ашиглалт үйлчилгээ гээд олон зүйлийг дурдаж болно. Энэ бүхнийг дурдаад байгаа нь хэрэглэгчид орон сууц сонгохдоо энэ бүгдийг хардаг байх ёстой учраас тэр юм. Бид компанийнхаа нэрийг сайнаар дуурсгах бүтээн байгуулалтыг хийх ёстой гэж үздэг. Энэ төсөл маань 16 давхар хос барилга бөгөөд доороо 5000 м.кв талбай бүхий гурван давхар худалдаа үйлчилгээний төвөөр хоорондоо холбогдсон. Тус төвийнхөө дээр хүүхдийн тоглоомын талбайг хотын төвийн орон сууцнуудтай харьцуулахад 3 дахин томоор төлөвлөж өгсөн бөгөөд гэрийнхээ домофоноор гадна орчин, автомашины зогсоол, тоглоомын талбай, орцны үүд зэргийг камераараа хянах боломжтой. Мөн -1, -2 давхаруудад автомашины хангалттай дулаан зогсоол, гаднаа 50-60 авто машины зогсоолтой байхаар төлөвлөгдсөн.

Барилгын зүрх судас болсон инженерийн шугам сүлжээ сайн байх нь барилгын үнэ цэнийг илэрхийлэх чухал зүйлсийн нэг. Тэр дундаа өвлийн цагт дулаан хангамж найдвартай байх ёстой. Тэр утгаараа бид энэ удаагийн төсөл дээр шалны халаалтын системийг цогцоор нь шийдсэн. Бидний хувьд шалны халаалтын системийг Lux house-4 төсөл дээрээ ашигласан бөгөөд энэ нь эрчим хүч хэмнэлтийн талаасаа шалгарсан технологи байсан учраас шинэ төсөл дээрээ ч бас ашиглахаар төлөвлөсөн. Нэг жишээ хэлэхэд 8000 м.кв талбайтай барилгыг өвлийн ид хүйтэнд халаахад сарын төлбөр нь 7 сая орчим төгрөг төлөх тооцоо гардаг. Гэтэл Lux house-4 барилга 2 жил дараалан сард 2.5-3 сая төгрөг л төлсөн. Дулааны шугам сүлжээний газраас удаа дараа шалгалт хийж байсан юмдаг. Тоолуур эвдэрсэн байж магадгүй гэсэн боловч яах аргагүй дээрх тооцоо л гарсан. Эндээс харахаар шалны халаалтын систем оршин суугчиддаа ашигтай байгаа юм. Нөгөө талдаа барилга дулаахан байх үндсэн нөхцөл бол тухайн барилгын дулааны алдагдал маш бага байх ёстой.Энэ нь цонхтой шууд холбоотой. Бидний хувьд Германы VEKA брэндийн Сибирийн технологиор хийгддэг, 3 давхар резинтэй, сайн чанарын цонхыг хийсэн. Тус цонхны хувьд дулаан алдалт маш бага байдаг. Өөр нэг чухал асуудал бол зуны улиралд Улаанбаатар Дулааны Сүлжээ ХК болон ТЭЦ-үүдээс хийгддэг их засварын ажилтай холбоотой хэрэгцээний халуун ус нэлээд хэдэн хоногоор тасардаг. Энэ нь хүмүүст их төвөгтэй байдлыг бий болгодгийг хэн хүнгүй мэднэ. Тэгвэл манай барилга дээр хамгийн сүүлийн үеийн ус халаах Heat pump технологи ашиглан халуун устай байх нөхцлийг хангаж байна.

–Та төслийнхөө архитектур төлөвлөлтийн талаар бидэнд тодруулаач.

-Бид 4 архитетороос барилгын төлөвлөлтийн зураг гаргуулж авсан. Тэдний дундаас Энхбаатар архитекторын зураг бидний зорилго болоод зарчимтай нийцэж байсан тул түүний гаргасан төлөвлөлтийг хийхээр болсон. Манай хэрэгжүүлж байгаа төслийн эзэмшил талбай 4200 ам метр бөгөөд нийтлэг төлөвлөлтөөр бол энд хамгийн багадаа 300 гаруй айлын орон сууц барих бүрэн боломжтой, бид тэнд амьдрах хүнээ бодолгүй, оршин суугчдынхаа ая тухыг бодолцолгүй орлогоо, ашгаа бодсон бол тийм төлөвлөтийг хийж болох л байсан. Гэхдээ бид 104 айлтай хоёр хос 16 давхар барилга барих нь хамгийн тохиромжтой гэж шийдсэн. Хамгийн түрүүнд дурдах ёстой зүйл бол цонхны нар үзэх цаг. Альч улсад барилгын үнийг тодорхойлдог нэг чухал хүчин зүйл бол цонхны байршил байдаг. Тухайлбал, далай руу харсан цонхтой барилга хамгийн үнэ цэнэтэй байдаг. Манай улсын хувьд наран талдаа цонхтой бол барилгын үнэ цэнийг илэрхийлдэг. Манай төслийн хувьд бүх орон сууцнуудын цонх нь хамгийн багадаа 4 цаг нартай байна. Дараагийн дурдах ёстой зүйлийн нэг бол хүүхдийн тоглоомын талбай ахмадуудын чөлөөт цагаа өнгөрүүлэх талбайг жишиг болгох үүднээс ажиллаж байгаа. Мөн борлуулахад хамгийн ашигтай орон сууц бол 40-50 ам метр талбай байдаг. Гэхдээ энэ төлөвлөлтийг хийхээр нөгөө л “Чи өөрөө энэ орон сууцанд амьдрах уу” гэдэг асуултыг өөртөө тавихаар “үгүй” гэдэг хариулт гарч ирээд байсан юм. Олон улсын жишгээр бол гурван ам бүлтэй айлд оногдох дундаж талбай хэдээс эхэлдэг вэ гэдгийг судлаад үзэхээр 75 м2 талбайгаас эхэлдэг юм билээ. Энэ нь нэг хүнд ногдох талбайгаас эхлээд эрүүл ахуй, тав тухтай байх орчинг бүрдүүлэхийн тулд дунджаар 75 м2 талбай байх ёстой гэсэн үг. LUX зэрэглэлийн орон сууцны барилга учраас энэ дундаж хэмжээг сонгосон.

–Барилга ашиглалтанд орсны дараа СӨХ гэж чухал асуудал болдог. Сүүлийн үед оршин суугчдыг их бухимдуулдаг асуудал болоод байгаа.

-Яг энэ асуудлыг арилгах үүднээс LUX-5 барилгын ашиглалт, үйлчилгээг манай Люкс Комфорт ХХК хариуцан ажиллах болно. Би худалдан авагч, оршин суугчдад хандаж нэг зүйлийг хэлэх гэсэн юм. Бидний ихэнх нь орон сууцаа сонгоод, байраа захиаллаа, ашиглалтанд орох үед нь тавилгаа тавиад хаалгаа хаагаад манайх гэдэг ойлголттой байдаг. Бид бодох ёстой барилгын гадна зам талбайнаас эхлээд хүүхдийн тоглоомын талбай, орцны үүд, шат, лифт гээд хаалга тань онгойх хүртэл танайх гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Та шинэ байранд ороод 5 жилийн дараа байраа зарах үед танайхыг сонирхоод ирж байгаа хүн байрны тань гадна талаар алхана, орцоор чинь орно, лифтэнд сууна. Барилгын ашиглалт үйлчилгээ гэдэг бол таны байрыг урт хугацаанд үнэ цэнээ алдахгүй байх, таныг аятай тухтай, цэвэр цэмцэр, аюулгүй орчинд амьдрах тэр нөхцлийг бүрдүүлж ажиллахад л гол зорилго нь оршиж байгаа юм. Миний хувьд өөрөө ч энэ байрандаа амьдрах тул болохоор өөрийнхөө ч, таны ч үл хөдлөхийн үнэ цэнийг хадгалахын төлөө тууштай ажиллах болно.

–Эдийн засгийн ийм уналттай үед та бүхэн борлуулалт хийж байна. Худалдан авагчдыг дэмжих тал дээр?

-Бидний өмнөх төслүүдийн борлуулалт өнөөдрийнх шиг эдийн засгийн хүнд хэцүү цаг үеүүдэд хийгдэж байсан бөгөөд борлуулалтын хувьд ямар нэг хүндрэл гардаггүй байсан нь орон сууцны төлөвлөлт, чанартай холбоотой. Шинэ төслийн маань борлуулалт өнгөрсөн оны 8 сард эхэлсэн бөгөөд өнөөдрийг хүртэл 9 сарын хугацаанд нийт орон сууцны 85%-ийн борлуулалт хийгдсэн байна. Бид энэхүү төслөө ашиглалтанд орох болж байгаатай холбогдуулан “Хямралыг хамт туулах ухаалаг алхам” нэртэй 1 сарын хугацаатай аяныг эхлүүлээд явж байна. Энэхүү аян маань 5 сарыг дуустал хэрэгжих бөгөөд худалдан авагчдын төлөх урьдчилгаа төлбөрөөс хамаарсан олон сонирхолтой урамшууллуудыг санал болгож байгаа. Үнэ төлбөрийн уян хатан нөхцлөөр байраа захиалаад үнийн дүнгээсээ хөнгөлөлт эдлэхээс гадна шинэ байрандаа “Шинэ Сонголт” тавилгын дэлгүүрээс бараа сонгох эрхийн бичиг бэлгэнд авах, зогсоолын үнийн дүнгээс хасуулах гэх мэт олон боломжуудыг олгож байгаа.

Түүнээс гадна манай шинэ төслийг сонгож байр захиалсан нийт захиалагчдынхаа хувь нэмрийг дурдах нь зүйтэй болов уу. Бид энэхүү төслийн борлуулалтын дүнгийн тодорхой хэсгийг Улсын Клиникийн Төв Эмнэлэгийн “Эрхтэн шилжүүлэн суулгах төв”-ийн тоног төхөөрөмжийг шинэчлэх сайн үйлсэд хандив болгохоор шийдсэн. Энэхүү төвийн тоног төхөөрөмж нэлээдгүй хуучирч солих яаралтай шаардлага байгаа тул хандив тусламж үзүүлэх санал тавьсаныг нь бид эргэлзэлгүйгээр хүлээн авсан.