Categories
мэдээ улс-төр

Хүний эрхийн дэд хорооны даргаар Ё.Отгонбаярыг сонгов

УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хороо өнөөдөр үдээс хойш хуралдаж, хоёр асуудал хэлэлцэхээр тогтов.

Байнгын хорооны хуралдаанаар эхлээд Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийжээ. УИХ-ын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч Ж.Батзандан хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон холбогдох бусад хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хийх явцад олонхын дэмжлэг авсан болон гишүүдээс гаргасан найруулгын чанартай саналуудыг нэгтгэн тусгаж төслийн эцсийн хувилбарыг бэлтгэсэн талаар Байнгын хорооны гишүүдэд танилцуулсан юм.

Ажлын хэсгийн танилцуулгатай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан, Ц.Оюунбаатар нар асуулт асууж тодруулав. Ажлын хэсгийн ахлагч Ж.Батзандан гишүүдийн асуултад өгсөн хариултдаа, энэ хуулийн гол зорилго нь улсын хэмжээнд хуулийн этгээдийн бүртгэлийн нэгдсэн систем бүрдүүлэхэд чиглэж байгаа. Уг хууль батлагдсанаар хуулийн этгээдийн бүртгэлийн мэдээлэл ил тод болохын зэрэгцээ шат дамжлага цөөрч чирэгдэл багасна. Өмнө нь хуулийн этгээдийн улсын бүртгэл хийлгэхэд 12 бичиг баримт бүрдүүлж 8 шат дамжлагаар орж тав хоног зарцуулдаг байсан бол шинэ хууль батлагдсанаар улсын бүртгэлд цахимаар бүртгүүлэх, иргэд цахимаар мэдээлэл авах, төрийн байгууллагууд хуулийн этгээдтэй холбоотой мэдээллийг цахимаар солилцох боломжтой болох юм гэдгийг хэллээ.

Харин төслүүдийн эцсийн хэлэлцүүлэгтэй холбогдуулан үг хэлсэн УИХ-ын гишүүн Ц.Оюунбаатар улсын бүртгэлийн байгууллага нь хуулийн этгээдийн оноосон нэрээр тоглодог, үйлчлүүлэгчийн аль нэг талд орж үгсдэг явдлыг цаашид таслан зогсоох, аливаа асуудалд хариуцлагатай, шударгаар хандах, улсын бүртгэлийн ажилтнууд нь мэргэшсэн байх шаардлагатайг онцолж байв.

Ингээд УИХ-ын гишүүн Д.Ганбат Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлтэй хамт өргөн баригдсан Гэрээт харуул хамгаалалтын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн 2 дугаар зүйлийн 1 дэх заалт буюу 5 дугаар зүйлийн 5.1 дэх хэсгийн “мэдэгдэнэ” гэснийг “бүртгүүлнэ” гэж өөрчлөх санал гаргасныг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн дийлэнх олонх нь дэмжив. Мөн уг хуулийн төслийг дагалдан өргөн баригдсан бусад хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төслүүдийн эцсийн хэлэлцүүлгийг дэмжиж, энэ тухай санал, дүгнэлтээ чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оруулж хэлэлцүүлэхээр болов.

Дараа нь Хүний эрхийн дэд хорооны даргыг сонгох тухай асуудал хэлэлцсэн юм. УИХ дахь МАН-ын бүлгээс тус дэд хорооны даргад УИХ-ын гишүүн Ё.Отгонбаярыг нэр дэвшүүлэхээр шийдвэрлэснийг УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт танилцуулсан бол МАХН-МҮАН-ын “Шударга ёс” эвслийн бүлгээс УИХ-ын гишүүн Ц.Оюунбаатарыг нэр дэвшүүлж буйг тус бүлгийн дарга Н.Батцэрэг танилцуулав. Нэр дэвшигчдийн танилцуулгатай холбогдуулан Байнгын хорооны гишүүдээс асуулт гараагүй бөгөөд харин УИХ-ын гишүүн Ц.Оюунбаатар, Б.Бат-Эрдэнэ, Ө.Энхтүвшин нар үг хэлсэн юм.

Ингээд санал хураалт явуулахад УИХ-ын гишүүн Ё.Отгонбаяр Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 70 хувийн санал авч Хүний эрхийн дэд хорооны даргаар сонгогдлоо.

Categories
мэдээ нийгэм

Хэрхэн илчлэг багатайгаар хооллох вэ?

Бэлхүүс орчмын бөөгнөрсөн өөх буюу харвин нь эрэгтэй эмэгтэй гэлтгүй хүнд таагүй мэдрэмж төрүүлж, гоо сайхныг гутааж байдаг. Мэдээж энд давхар эрүүл мэндийн асуудал яригдана.

Харвинтай байна гэдэг нь тухайн хүний элэг, зүрх өөхөлснийг илтгэх бөгөөд улмаар ходоод гэдэс, чихрийн шижин өвчний суурь тавигдаж эхлэхийн урьтал болж байдаг. Тэгэхээр харвингаа арилгаж, эрүүл чийрэг биетэй болохын тулд зайлшгүй жингээ бууруулах шаардлага тулгарч байна. Харин илүүдэл жингээ хаях нь танд идэвхтэй хөдөлгөөнөөс гадна зөв хооллолтонд анхаарахыг шаардах болно. Ингээд харвин арилгаж, булчинлаг биетэй болоход тус болох хүнсний таларх мэдээллийг хүргэе.

– Өндгөнд хүний биеийг өдрийн турш эрч хүчээр тэтгэж, өег цатгалан мэдрэмж төрүүлэх увидастай амин хүчил болох уураг их хэмжээгээр агуулагддаг. Өглөө өндөг идэх нь өдөр хэт идэхээс сэргийлнэ.

– Бүхэл үр буюу улаан буудай, эрдэнэшиш, буурцаг, овъёос зэрэг нь эслэгээр баялаг тул бие организмын бохирдлыг цэвэрлэж, гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөнийг эрчимжүүлснээр хоол боловсруулах үйл ажиллагааг сайжруулдаг.

– Өргөст хэмх бол усархаг бүтэцтэй, илчлэг чанар маш бага байдаг тул жингээ барих хүсэлтэй хүмүүсийн гайхалтай сонголт байх болно.

– Бэлхүүс орчмын өөхийг хайлуулах хоёр төрлийн чухал элемент яргай загасанд байдаг. Энэ нь D витамин ба Омега – 3 юм.

– Гадил жимс нь жин бууруулах үр дүнтэй бүтээгдэхүүний нэг юм. Калигаар баялаг гадил нь бие дэх илүүдэл натри болон муу усыг гадагшлуулахад тусалдаг.

– Тарганд их хэмжээний кальциас гадна өөхний эсийг тэжээдэг кортизол хэмээх гормоны ялгаралтыг удаашруулдаг эрдэс бодис байдаг.

– Самар нь шим тэжээлээр баялаг, уураглаг учраас удаан хугацааны турш цатгалан мэдрэмж төрүүлдэг. Хоол боловсруулах үйл ажиллагааг дэмжиж, өөх шатах явцыг түргэсгэж өгдөг.

– Бүх төрлийн шош нь илчлэг багатай ч уураг, эслэгээр баялаг тул биеийн булчингийн нөхөн төлжилтийг сайжруулснаар өөх хайлах явц эрчимжиж, жин буурахад нөлөөлдөг.

– Оливын тос бол “ханаагүй” тос юм. Ханаагүй тос нь ханасан тос буюу муу өөх тосны хуримтлалыг задалж, хайлуулах чадвартай.

– Эслэг, магни, кальци, төмрийн агууламж бүхий гоньдны хатаасан үрийг хоол боловсруулах системийн үйл ажиллагааг дэмжихэд зориулан ашиглаж болно.

Categories
мэдээ улс-төр

Дэд хорооны бүрэлдэхүүнд өөрчлөлт оруулах асуудлыг дэмжив

Улсын Их Хурлын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны шинэ оны анхны хуралдаан өнөөдөр /2015.01.06/ 10 цаг 05 минутад 52.6 хувийн ирцтэй эхэлж, Дэд хорооны бүрэлдхүүнд өөрчлөлт оруулах тухай асуудлыг хэлэлцэхээр болов.

Харин УИХ-ын гишүүн Су.Батболд байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцэх асуудалтай холбогдуулан санал хэлэхдээ, өнгөрсөн амралтын өдөр МҮОНРТ-ийн Үндэсний зөвлөл хуралдаж ерөнхий захирлыг нь өөрчилсөн бол өчигдөр дахин хуралдаж улс төрийн намын өндөр албан тушаал хашиж байсан хүнийг ерөнхий захирлаар томилсон байна.

Олон нийтийн радио, телевиз нь аливаа улс төрийн нам, улстөрчдөөс хараат бусаар ажиллах ёстой, бие даасан хуультай байгууллага. Гэтэл улс төрийн намд өндөр албан тушаал хашиж байсан хүнийг ажлаас нь татгалзуулан хараат бусаар ажиллах ёстой энэ байгууллагын даргаар томилж байгаад хуулийг нь гардан боловсруулж батлуулсан хүний хувьд би харамсаж байна. Байнгын хороо ч энэ асуудалд анхаарах ёстой гээд энэ тухай асуудлыг Байнгын хорооны энэ өдрийн хуралдаанаар хэлэлцэх санал гаргав.

Байнгын хорооны дарга А.Бакей уг саналтай холбогдуулан хэлэхдээ, 2013 онд тус Байнгын хорооноос ажлын хэсэг гарч Олон нийтийн радио, телевизийн тухай хуулийн хэрэгжилтийг шалгаад зөвлөмж хүргүүлсэн. Гэвч Байнгын хорооноос өгсөн зөвлөмжийн хэрэгжилт хангалтгүй байгаа нь саяхан Үндэсний зөвлөлийн зарим гишүүнийг нөхөн томилох үеэр харагдлаа. Харин өнөөдөр энэ асуудлыг хэлэлцэх бэлтгэлгүй байгаа учраас Байнгын хорооноос ажлын хэсэг гаргаж хуулийн болон зөвлөмжийн хэрэгжилтийг шалган танилцаж, шаардлагатай бол хуульд өөрчлөлт оруулах саналаа оруулж ирэх хэрэгтэй гэлээ. УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан, Н.Энхболд нар ч Байнгын хорооны даргын саналыг дэмжиж буйгаа илэрхийлэв.

Ингээд Олон нийтийн радио, телевизийн тухай хууль болон 2013 онд тус Байнгын хорооноос өгсөн зөвлөмжийн хэрэгжилтийг МҮОНРТ-д шалгаж танилцан хуульд өөрчлөлт оруулах санал боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг Байнгын хорооны дараагийн хуралдаанаас байгуулахаар болов.

Байнгын хорооны энэ өдрийн хуралдаанаар Дэд хорооны бүрэлдэхүүнд өөрчлөлт оруулах тухай асуудлыг хэлэлцсэн юм. Тус Байнгын хороонд харьяалагддаг дөрвөн дэд хорооноос гурвынх нь бүрэлдэхүүнд өөрчлөлт оруулахаар УИХ дахь намын бүлгүүд саналаа ирүүлжээ. Дэд хорооны гишүүдийн тоо нь тухайн Байнгын хорооны гишүүдийн хоёрны нэгээс илүүгүй байх хуулийн заалттай. Харин Ёс зүйн болон УИХ-ын гишүүний халдашгүй байдлын дэд хорооноос бусад дэд хорооны бүрэлдэхүүнд зөвхөн харьяалах Байнгын хорооны гишүүд орох эрхтэй байдаг.

Иймээс тус Байнгын хорооны бүрэлдэхүүнээс гарсан тул УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Р.Бурмаа, Б.Наранхүү нарыг Сонгогчийн нэрсийн жагсаалт, бүртгэлийн хяналтын дэд хорооны бүрэлдэхүүнээс чөлөөлөх, УИХ дахь АН, МАН-ын бүлгийн санал болгосноор УИХ-ын гишүүн Н.Батбаяр, С.Баярцогт, Су.Батболд, О.Содбилэг, Н.Энхболд нарыг тус дэд хорооны бүрэлдэхүүнд оруулахыг байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн дийлэнх олонх нь дэмжив. Мөн УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Д.Батцогт, Д.Бат-Эрдэнэ нарыг Нутгийн улирдлагын дэд хорооны бүрэлдэхүүнээс чөлөөлж, УИХ-ын гишүүн Су.Батболд, О.Содбилэг, Н.Энхболд нарыг тус дэд хорооны бүрэлдэхүүнд оруулахаар болов. Түүнчлэн УИХ-ын гишүүн Р.Бурмаа, Д.Эрдэнэбат нарыг Ёс зүйн дэд хорооны бүрэлдэхүүнээс чөлөөлж, УИХ-ын гишүүн Су.Батболд, Н.Энхболд, Д.Сарангэрэл нарыг тус дэд хорооны бүрэлдэхүүнд оруулахыг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн дийлэнх олонх нь дэмжлээгэж Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс мэдээлэв.

Categories
мэдээ нийгэм

Талийгаачийн ар гэрийнхэн давж заалдана

Шүүх Г.Алтанхүүг найз бүсгүйнхээ үхэлд буруугүй гэж тогтоосон. Мэдээж охиныг нь архи уудаг, архичин байсан, үүнээс болж амиа алдсан гэдэг дүгнэлтэд талийгаачийн ар гэрийнхэн гомдолтой байгаа. Үхсэн хүн ямар үг хэлэх биш, сэжигтний тал өөрсдийнхөө талд асуудлыг шийдвэрлүүлж чадлаа хэмээн ард түмэн ч дургүйцлээ илэрхийлж байна. Шүүхийн шийдвэрийг хэрхэн хүлээн авсан талаар талийгаачийн өмгөөлөгч М.Арвинтариа дараахь тайлбарыг өглөө. ” Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн шинжээч эмч нарын дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрөхгүй, ямар нэгэн байдлаар худал дүгнэлт гарч байгаа талаар энэ хэргийг мөрдөж эхэлсэн цагаас бид мэдээлж байсан. Авлигатай тэмцэх газарт эмч нарыг хуурамч дүгнэлт гаргасан байж болзошгүй гэж шалгуулсан ч хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон. Энэ хэргийг өмгөөлөх явцад цөөнгүй хүндрэл бэрхшээл тулгарч байсан. Жишээлэхэд, аливаа нэг хүсэлт гаргана хүлээж авахгүй. Гэмтэл, Согог судлалын үндэсний төвийн өвчтний түүх, бичгийг үзэе гэхэд үзүүлдэггүй гэх мэт зөндөө бэрхшээл тулгарч байсан. Тэгж байгаад л эцэст нь ийм заваарсан шийдвэр гаргуулж байгаа юм. Г.Алтанхүү болоод ар гэрийнхэн нь өмнө нь талийгаачийн ар гэрийнхэнтэй уулзаж, уучлалт гуйгаагүй. Харин шүүх хурлын үеэр ар гэрийнхнээс нь Г.Алтанхүү “Талийгаачтай цуг архи ууж, маргалддаг байсанд уучлаарай. Гэхдээ би амь насыг нь хохироогоогүй шүү” гэж байсан. Талийгаачийн өав, ээж нь хөдөө амьдардаг учраас шүүх хуралдаанд ирж амжаагүй. Ээжийнх нь бие охиноо алдсанаас хойш тун тааруу хэвээр байгаа” гэв. Тэд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа тул дараагийн шатны шүүхэд гомдол гаргана гэлээ.

Прокурорын байгууллагаас Г.Алтанхүү нь өөрийн хамтран амьдрагч бүсгүйг олон удаагийн үйлдлээр зодож түүний биед хөнгөн зэргийн гэмтлүүдийг шууд учруулж доргиосны улмаас хохирогчийн цөс шүүрч улмаар олон эрхтэний дутагдалд оруулж амь насыг нь хохироосон гэж үзэж хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн. Харин шинжээчийн дөрвөн удаагийн дүгнэлтээр Г.Алтанхүү нь талийгаачийг мохоо зүйл ашиглан зодож хөнгөн зэргийн гэмтэл, хөхрөлт няцралтыг биед нь учруулж байсныг тогтоосон. Гэвч талийгаачийн амиа алдах болсон шалтгаан нь талийгаачийг архины хордлого буюу согтууруулах ундааг хэтрүүлэн хэрэглэсний улмаас элэгний цочмог үрэвсэл, цөсний цоргын гэмтлийн улмаас амь насаа алдсан гэж үзсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, Г.Алтанхүүгийн талийгаачид хөнгөн зэргийн бэртэл учруулсан нь талийгаачийн үхлийн шалтгаанд холбоогүй, хөнгөн гэмтлийн улмаас цөсний суваг хүүдийн хананд гэмтэл учирсан болох нь задлан шинжилгээний дүгнэлт, эд эсийн микро макро шинжилгээний үеэр тогтоогдоогүй гэдгийг шүүхээс мэдээлсэн. Иймээс шүүхээс Г.Алтанхүүд бусдын бие махбодид хөнгөн гэмтэл санаатай учруулсан гэх зүйл ангиар Эрүүгийн хуулийн 98.1 дэх хэсгийг үндэслэн гурван жилийн хорих ял оноосон. Харин түүнд үүсгээд байсан Эрүүгийн хуулийн 91.1 буюу хүнийг санаатай хөнөөсөн гэх зүйл ангийг хэрэгсэхгүй болгожээ.

Монголын үндэсний олон нийтийн радио телевизийн Үндэсний зөвлөлд нэр дэвшигчдийг хэлэлцэх үеэр, УИХ-ын дарга З.Энхболд “Зуун хүний хийдэг ажлыг 700 хүн хийж байна, архидалт хэрээс хэтэрсэн, хулгайн кино гаргахаа болих хэрэгтэй” гэсэн утга бүхий үгийг тэдэнд хандаж хэлсэн нь МҮОНРТ-ийнхэний дургүйцлийг хүргэсэн.

МҮОНРТ-ийнхэн энэ үгийг эсэргүүцэж 700 хүнийг архичин гэлээ, бид хулгайн кино гаргадаггүй, арилжааны телевизүүдийн хийж чаддаггүй сайн нэвтрүүлгүүдийг бид л хийж байна. УИХ-ын дарга З.Энхболд энэ үгнийхээ төлөө биднээс уучлал гуйх ёстой хэмээн эсэргүүцлээ илэрхийлж байлаа.

Тэдний энэ шаардлагын хариуд УИХ-ын дарга З.Энхболд “Тэнд ажиллаж байгаа хүмүүсийг биш, архидалт аймшигтай байгааг Б.Наранбаатар тэргүүтэй тойрон хүрээлэгчдэд хамааруулж хэлсэн. Асуудлыг буруу ойлгосон бол уран бүтээлчдээс уучлалт гуйж байна. Би хэлсэн үгнийхээ төлөө МҮОНТ-ийн удирдлага болон тойрон хүрээлэгчдээс уучлалт гуйхгүй” гэв.

Үүнд М.Наранбаатар ч хариу барьж, хэвлэлийн хурал зарлаж, мэдэгдэл гаргасан юм. Тэрээр “УИХ-ын дарга З.Энхболд, 700 хүнийг архичин гээгүй М.Наранбаатарыг тойрон хүрээлэгчдээс уучлал гуйхгүй гэсэн. З.Энхболдыг үүнийх нь төлөө шүүхэд өгнө. УИХ даргын хэлсэн үгнээс “Надаас бусад нь архичин, хэн ч биш гэсэн хандлага ажиглагдсан. Монголын ард түмнийг доромжилж байна гэхээр харагдсан. З.Энхболд олон газар ажилласан, хөрөнгө мөнгө ихтэй хүн байх. Тэрбум төгрөг нэхэмжилж байна. Тэрбум төгрөгийг хувьдаа биш МҮОНРТ-ийн хамт олны сайн сайхны төлөө зарцуулна” гэсэн юм.

МҮОНРТ-ийн Үндэсний зөвлөл хуралдаж, Со гавьяат хатуу үг чулуудаж, М.Наранбаатарыг огцрууллаа. М.Наранбаатар суудлаасаа буухдаа дуугүй өнгөрсөнгүй, ярилцлага өгч, УИХ-ын дарга З.Энхболдын “но”г дэлгэлээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Казахстанд ял эдэлж байсан иргэдээ эх оронд нь авчирав

Казахстан улсын Алмата мужийн хорих ангид хоригдож байсан Монгол Улсын иргэн Б.Билгүүн, С.Оюунзаяа нарыг ялтан шилжүүлэх хэлэлцээрийн дагуу өнгөрсөн сард эх оронд нь авчирсан байна. Тэднийг хар тамхи, сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэлийг онц их хэмжээгээр бүлэглэн оруулж ирж, хадгалсан борлуулсан хэрэгт буруутган Казахстаны шүүхээс 17-19 жилийн хорих ял оноогоод байжээ. Б.Билгүүн, С.Оюунзаяа нарын ялыг эх оронд нь үргэлжлүүлэн эдлүүлэх юм.

Categories
мэдээ нийгэм

Г.Алтанхүүг найз охиных нь үхэлд буруугүй гэж шийдвэрлэв

Найз бүсгүйгээ зодож амь насыг нь бүрэлгэсэн хэрэгт сэжиглэгдэж байгаа Г.Алтанхүүгийн гэм буруутай эсэхийг шүүх хурал өчигдөр Дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны I шүүхэд болж өнгөрсөн билээ.

Шүүхээс түүнд үүсгээд байсан 91.1 гэсэн зүйл ангийг хэрэгсэхгүй болгож, 98.1-т зааснаар буруутган гурван жилийн хорих ял оноосон юм. Энэ талаар өнөөдөр Дүүргийн I шүүхэд албан ёсоор танилцууллаа.

Г.Алтанхүү нь талийгаач найз бүсгүйгээ зоддог байсан нь тогтоогдсон ч зөвхөн биеийн гадна талд хөхрөх няцрах зэрэг хүндэвтэр гэмтэл учруулж байсан гэнэ. Харин Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгээс талийгаач бүсгүй архи, согтууруулах ундаа байнга хэрэглэдэг байснаас элэг нь муудаж, цөсний хүүдий шүүрснээс амиа алдсан гэх дөрвөн удаагийн дүгнэлт гаргажээ.

Тиймээс Г.Алтанхүүг 98.1-т зааснаар буруутган жирийн дэглэмтэй хорих ангид гурван жил хорих ялаар шийтгэжээ.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Ил тод байдлын тухай хуулиа батлуулж эдийн засгийн реформ хийе гэлээ

Ил тод байдлыг дэмжих тухай хуулийг яаралтай УИХ-аар хэлэлцүүлэн батлуулах чиглэлд МҮХАҮТ идэвхитэй ажиллаж байгаа юм. Энэ хүрээнд “Эдийн засгийн ил тод байдлыг дэмжих тухай хуулийн төсөл” хэлэлцүүлэг өнөөдөр МҮХАҮТанхимд боллоо. Тус танхимын ерөнхийлөгч Б.Лхагважав, МҮХАҮТ-ын дарга М.Оюунчимэг нар салбар, салбарын бизнесийн төлөөлөлтэй уулзаж, санал бодлыг нь сонссон юм. Хэлэлцүүлэгтбанк, банк бус санхүүгийн байгууллагууд, аудит, хууль эрх зүйн чиглэлээр зөвлөгөө, үйлчилгээ үзүүлдэг компаниудын төлөөлөл оролцлоо.

МҮХАҮТ-ын Ерөнхийлөгч Б.Лхагважав Хэлэлцүүлгийг нээж хэлсэн үгэндээ

“Эдийн засгийн ил тод байдлын тухай хуулиа батлуулж эдийн засгийн реформ хийе. Компаниуддаа санхүүгийн “зэмсэг”-ийг ашигладаг эрх чөлөөг нь өгье.

Энэ ил тод байдлын тухай хуулийн гол агуулга нь хувийн хэвшлийнхний санхүү, иргэний санхүү, төрийн санхүү бүгд нэг гараанаас эхэлнэ гэсэн үг. Гэрээн дээр байгаа бүх хөрөнгүүдээ гаргаж тавья. Эхлэлийн тайлан дээрээ л далд байсан хөрөнгөө ил болгоё.

Энэ хуулиас хэн их айж байгаа вэ гэвэл компани, төрийн мөнгөний бодлогоор дамжуулаад маш их авлига авсан этгээдүүд” гэв.

Хэлэлцүүлэгт ирсэн төлөөллүүд гэж ярьсаныг хүргэе.

Сан” ХХК-ны захирал С.Чимид-Очир: 2008 оны Татварын өршөөлийн тухай хууль гарчихаад байхад компаниуд яагаад хоёр тайлан руугаа эргээд орчихов.

Үүний гол учир нь компаниуд НӨАТ-ийн буцаан авалтыг өгөх шугамаар татвар төлдөг систем рүү орох ёстой. Үүнийг 2008 оны өршөөлийн хуулиар хийгээгүй.“Голден такс” ХХК-ны захирал А.Цолмонтуяа: Монгол улсад бүх шатны бүртгэл, хяналт, мэдээллийн тогтолцоог сайжруулна гэж энэ хуулийн үзэл баримтлал дээр байна. Тэгвэл яг энэ хуулийг хэрэгжүүлснээрээ үүнийг бүрэн хэмжээнд шийдэж чадах уу гэдэг асуултанд хариулт авах ёстой. Энэ бол дан ганц хууль боловсруулснаар хэрэгждэг зүйл биш. Энэ бол асар том ажиллагаа байдаг.

Хуулийн шинэчлэл хийгдэж байгаа өнөө үед МҮХАҮТ-аас энэ асуудал дээр дайчин хандаж, чадварлаг хамт олон бүрдүүлж далайцтай оролцох ёстой.

“Улаанбаатар Аудит Корпораци” ХХК-ны захирал Б.Осоргарав: Энэ хуулийг маш сайн бодож боловсруулсны үндсэн дээр яаралтай гаргаад, гаргасан хуулиа маш сайн сурталчилж ард түмэн, ААН, бизнес эрхлэгчдэд хүргэх ёстой.

2008 онд батлагдсан Татварын өршөөлийн тухай хуулийг ард түмэн мэдээгүй шахуу өнгөрчихсөн. Үүний улмаас эрх мэдэлтнүүдтэй ойр байдаг цөөн хэдэн хүмүүс л хожсон. Нийт аж ахуй нэгж байгууллагуудын 2-3 хувь нь л хамрагдсан. Бид энэ алдаагаа давтаж болохгүй.

Categories
мэдээ улс-төр

МАН өрийг 70 хувьд хүргэхийг дэмжихгүй гэв

МАН-ын бүлэг өчигдөр ямар асуудлаар хуралдсан талаараа сэтгүүлчдэд мэдээлэл өглөө. Тус бүлэг Монгол Улсын 2015 оны төсвийн тодотгол, түүнтэй хамт өргөн мэдүүлэгдсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцээд зарим асуудал дээр байр сууриа нэгтгэжээ. Тухайлбал, Засгийн газар Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах хүрээнд өрийн хэмжээг ДНБ-ний 70 хувьд хүргэхээр оруулж ирснийг дэмжих боломжгүй, харин өнөөгийн төвшинд нь буюу 55.2 хувьд нь хадгалах ёстой хэмээн үзжээ.

Мөн Алдарт эхийн одонгийн мөнгийг 200 мянган ээжид тэгш олгох ёстой гэсэн байр сууринд нэгдсэн байна. Энэ тухай УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга С.Бямбацогт “Одонгийн мөнгө нь хүүхдийг урамшуулж байгаа урамшуулал биш, Монгол Улсын хүн амыг өсгөх, ээжүүдийн гавьяаг үнэлсэн урамшуулал учраас үргэлжлүүлж олгох ёстой” гэлээ. Хэрвээ Засгийн газрын оруулсан саналаар хүүхэд нь 18 нас хүрсэн гэдэг зааг гаргаж, ялгаварлавал одонтой ээжүүдийн 90 хувь нь мөнгө авах боломжгүй болох аж.

Түүнчлэн хүүхдийн мөнгийг боломжийн амьдралтай айлын хүүхдэд олгохгүй гэж алаг үзэх нь зөв үү, буруу юу гэдэг дээр нухацтай ярилцах ёстой гэж бүлгийн гишүүд үзжээ. Засгийн газар 2015 оны төсвийн тодотголыг мэдүүлэхдээ хүүхдийн мөнгийг 95 тэрбум төгрөгөөр бууруулж оруулж ирсэн аж. Хүүхдийн мөнгөнд жилд 246 орчим тэрбум төгрөг зарцуулж байгаа гэсэн.

Урамшуулал хэлбэрээр олгож ирсэн дээрх мөнгөн тэтгэлэгт УИХ дахь МАН-ын бүлэг Засгийн газрын саналыг дэмжихгүй байх шийдэл гаргасан бол зарим төрлийн татварыг нэмэх, шинээр бий болгох саналыг ч хүлээн авах боломжгүй тухайгаа УИХ-ын гишүүн Б.Чойжилсүрэн хэллээ. Тухайлбал, бууны татвар 4000-6000 төгрөг байсныг 50.000-60.000 төгрөг, үл хөдлөх хөрөнгийн татвар 2 хувь байсныг гурван хувь болгон нэмсэн юм байна. Шинээр нийслэлийн татварыг бий болгосноор бараа, бүтээгдэхүүний худалдан авалтын шат бүрт нэг хувийн татвар тавигдсаар дөрвөн хувьд хүрч байгаа гэнэ.

Мөн малын хөлийн татварыг хонин толгойд шилжүүлснээр 1000 хүртэл төгрөгийн татвар ногдуулж болох эрхийг орон нутаг дахь ИТХ-д олгох нь хямралыг давах гарц биш гэж МАН-ын бүлэг үзжээ.

Төсвийн тодотголыг хэлэлцэх хүрээнд тус бүлэг хямралаас гарах богино хугацааны хөтөлбөрийг Засгийн газар боловсруулж, УИХ-д оруулж ирэх ёстой гэж энэ саналаа хүргүүлэхээр болжээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Нийслэлийн малын тоо толгой 17 хувиар өсчээ

Нийслэлийн Засаг даргын А/965 дугаар захирамжийн дагуу нийслэлийн Мал, тэжээвэр амьтдын 2014 оны тооллого явагдаж дууслаа. Эцсийн дүнгээр нийслэлийн мал сүргийн тоо 385364 хүрч, өмнөх оныхоос 17.1 хувиар өссөн үзүүлэлттэй гарчээ. Үүнээс хонин сүргийн тоо толгой хамгийн их буюу 158853, үхэр 76570, адуу 33864, ямаа 115923, тэмээ 154 хүрчээ. Хамгийн их малтай дүүргээр Багануур тодорсон бол хамгийн цөөн малтай нь Баянгол дүүрэг ажээ.

Categories
нүүр-хуудасны-онцлох туслах-ангилал

Тавантолгойн хэлэлцээ цагаан сараас өмнө дуусч магадгүй нь

Таван толгойн хэлэлцээр эхэлсэн нь шинэ оныэхний таатай мэдээ байлаа. Хэлэлцээр амжилттай болбол энэ ордод дөрвөн тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт орж ирнэ. Ам.долларын урсгал татарсан энэ үед үүн шиг таатай мэдээ гэж хаана байхав. Өчигдөр 11.00 цагаас эхэлсэн хэлэлцээ хийгчдийннэг тал нь Монголын Засгийн газар бол нөгөө тал нь Хятадын төрийн өмчит “Чайна Шинхуа энержи”, Японы “Сумитомо” корпораци, Монголын “Энержи ресурс”. Тэд Таван толгойн стратегийн хөрөнгө оруулагчдаар шалгараад байгаа. Тавантолгойн ордынолборлолт, тээвэрлэлт, борлуулалтын үйл ажиллагааг хариуцах компаниуд.Сайн чанарын коксжих нүүрсээрээ дэлхийд гайхагддаг энэ ордын өмчлөл нь төрд, менежмент нь нүүрсний зах зээлдээ толгой гэж яригдах компаниудад очих нь маш том давуу тал гэж эдийн засагчид онцолж буй. Хэлэлцээр амжилттай болбол өмнө хэлсэн шиг их хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийгдэнэ. Төсөл хэрэгжих хугацаанд үндэсний компани нөлөөтэй хэвээр байна гэдэг онцлохоос аргагүй өнцөг. Өнөөг хүртэл Хятад гэсэн ганцхан зах зээлд зарагдажбайгаа Монголын нүүрсийгилүү үнэ хүргэж борлуулж болох гуравдагч зах зээлд гаргана гэсэн том зорилго бий. Хэлэлцээ амжилттай болбол сая дурдсан асуудлууд шийдлээ олно.

Хэлэлцээний үеэр Таван толгойн орд орших Өмнөговийг хөгжүүлэх, байгальд халгүй аргаар нүүрс олборлолт явуулах талаар ч ярилцана.

“Энержи ресурс”, “Сумитомо”, “Шинхуа” гэсэн түншлэлийн давуу талыг Монгол Улсын сайд М.Энхсайханы хэлсэн үгнээс тайлчихаж болно. Тэрээр”Нүүрсийн экспортын нэг цонхны бодлогын хүрээнд олон улсын зах зээлд борлуулж байх нь зүйтэй гэсэн шийдвэрийг УИХ гаргасан. Маш чухал шийдвэр. Нүүрс бол Economies of scale буюу хэмжээнээс хамаардаг бизнес.Аль болох их хэмжээгээр нүүрс үйлдвэрлэвэл тэр хэмжээгээр өндөр ашиг өгч чаддаг. Олон жижиг компаниуд нүүрсний үйл ажиллагаа явуулаад тэр тусмаа өөр хоорондоо өрсөлдөөд жижиг, жижгээр машинаар тээвэрлэсэн байдлаар бид дэлхийн нүүрсний зах зээл дээр өрсөлдөжчадахгүй. Чадахгүй, бололцоо байхгүйг эдийн засгийн ухаан өөрөө хэлж өгч байна. Тийм учраас УИХ-ын 34 дүгээр тогтоолын нэг чухал заалт бол экспортыг нэг цонхны хүрээнд олон улсын зах зээлд борлуулах гэсэн шийдвэр” хэмээн онцолсон нь цаанаа ийм учиртай. Cтратегийн хөрөнгө оруулагчдад Монголын Засгийн газраас хэд хэдэн шаардлага тавьж буй. Эхний шаардлага бол Тавантолгойн нүүрсний уурхайд нийтдээ дөрвөн тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийх. Бас нүүрсний орд газарт нэмэлт хайгуул хийх, нөөцийг нэмэгдүүлэх үүрэг бий. Тавантолгой – Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр замын бүтээн байгуулалтыг хариуцах ажил ч байгаа. “Шинхуа”-г сонгосон шалтгааны нэгнь энэ. Төмөр зам барьж, өмчилж, ашиглаж, Монголын төрд буцааж өгөх гэсэн шаардлагыг засгаас тавьж байгаа. 30 жилийн дараа суурь бүтцийн 51 хувийг төрийн өмчид үнэ төлбөргүй шил жүүлэх гэсэн шаардлага бий. Төмөр зам барих дээр “Шинхуа” гол оролцоотой ажиллах нь ойлгомжтой. Хятадын төрийн өмчит энэ компанийг сонг осон өөр нэг шалтгаан нь далай хүрэх гарц гэж харсных. Гуравдагч зах зээлд гарахын тулд далай хүрэх ёстой, далай хүрэхийн тулд Хятадын нутгаар дамжихаас өөр гарцгүй. Дамжих гарц нь өмнөд хөршийн төмөр замд нөлөөтэй “Шинхуа”. Тэдэндөөрсдийн гэсэн төмөр замтай гэсэн давуу тал бий. Далайд гарчихад олон улсын худалдааны арвин туршлагатай, Монголын нүүрс үнэ хүрч болох том зах зээл гэгддэг Японы “Сумитомо” байна. Ази, Номхон далайн бүс нутагт нүүрс болон бусад ашигт малтмалын борлуулагч том тоглогч Таван толгойд орж ирэх гэж байгаа нь нүүрсээр үнэ хүргэх сайхан боломж. Товчхондоо гуравдагч зах зээлд гарах боломжтой гэсэн өөдрөг гаргалгааг хялбархан хийчихэж болох хослол. 2.5 жилд Таван толгойн нүүрсний ордод 30 сая тонн нүүрс боловсруулах хүчин чадал бүхий үйлдвэр барих ёстой гэсэн шаардлагыг засгаас хөрөнгө оруулагчдад тавьж байгаа. Мөн Чалкогийн өрийг төлөх үүргийн хөрөнгө оруулагчид хүлээнэ.

Таван толгойн стратегийн хөрөнгө оруулагч шалгаруулах тендерийн урилгыг Хятадын Шинхуа, ОХУ-ын РЖД компани, Америкийн Пийбоди зэрэг аваргуудад өгсөн юм.”Шинхуа”, “Энержи ресурс”, “Сумитомо”, “Пийбоди”-гоос бусад нь”Биднийг энэ уралдаант шалгаруулалт оруулъя гэсэнд талархал илэрхийлж байна” гэсэн хариу ирүүлсэн. Америкийн “Пийбоди” яагаад шалгараагүй вэ гэсэн асуултад М.Энхсайхан “Пийбоди асуудалд арай өөрөөр хандсан юм билээ.Манай Засгийн газрын тавьсан шаардлагыг шууд утгаар нь биелүүлж чадаагүй. Хандлагыг нь бид хүлээн зөвшөөрч байгаа. Тэр нь юу гэхээр “Энэ Таван толгойн орд гэдэг нүүрсний орд чинь ямар үнэтэй юм, ямар үнэ цэнэтэй юм, тэр үнэ цэнийг эхлээд гаргая, тэр үнэ цэнээснь бодоод бид саналаа хэлмээр байна” гэсэн ийм л санал байсан.Өөрөөр хэлбэл “Хөрөнгө оруулалт хийе” гэсэн хатуу үүрэг аваагүй. Асуудалдхэрхэн хандах бодол санаагаа хэлсэн. Хүндэтгэж болох үзэл бодол” гэсэн тайлбар хийсэн юм.

Ямартай ч хамгийн чухал нь 60 тэрбум ам.долларын үнэлгээтэй “Шинхуа”, 13 тэрбум ам.долларын үнэ цэнтэй “Сумитомо”, 500 сая ам.долларын үнэлгээтэй “Энержи ресурс”-тэй Засгийн газар хэлэлцээний ширээний ард суулаа. Тэд засгаас тавьсан хатуу нөхцөлүүдийг хүлээж авсан гэдэг нь бидний хувьд том давуу тал болж байгаа гэдгийг ахин онцолъё. М.Энхсайхан Таван толгойн хэлэлцээг нэгдүгээр сарын 5-нд гэснээрээ эхлүүллээ. Цагаан сар гэхэд асуудлуудаа хэлэлцэж дуусна гэсэн тохироог хоёр тал хийснээ олон нийтэд зарласан. Тэгэхээр Таван толгой гэдэг аварга ордыг яаж хөдөлгөх эцсийн тохироог морин жилдээ багтаад шийдчих болов уу гэсэн найдлага өндөр байна.

Ц.БААСАНСҮРЭН