Month: June 2014

09.00 цагаас:

1. Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2013 оны гүйцэтгэлийн тайлан /нэг дэх хэлэлцүүлэг/:

– Хууль санаачлагчийн илтгэлийг Сангийн сайд Ч.УЛААН танилцуулна; 

– Санхүүгийн тайлангийн талаарх дүгнэлтийг Монгол Улсын Ерөнхий  аудитор А.ЗАНГАД танилцуулна.

2. Гэр бүлийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Оюунхорол 2011.10.28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, гэр бүлийн асуудал хариуцсан агентлаг бий болгох тухай, хэлэлцэх эсэх/:

– Хууль санаачлагчийн илтгэлийг Улсын Их Хурлын гишүүн  Д.ОЮУНХОРОЛ танилцуулна;

– Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.БАТСУУРЬ танилцуулна.

3.  Чөлөөт бүсийн тухай  /шинэчилсэн найруулга/ болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2014.06.12-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/: 

– Хууль санаачлагчийн илтгэлийг Эдийн засгийн хөгжлийн сайд  Н.БАТБАЯР танилцуулна;

– Эдийн засгийн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын  гишүүн Г.БАТХҮҮ танилцуулна.

4.  Тамхины хяналтын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай /Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Эрдэнэбат 2014.06.13-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, тамхи татах тусгай цэг байгуулах тухай, хэлэлцэх эсэх/: 

– Хууль санаачлагчийн илтгэлийг Улсын Их Хурлын гишүүн Д.ЭРДЭНЭБАТ танилцуулна;

– Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.БАТСУУРЬ танилцуулна.

14.00 цагаас:

Монгол Улсын Ерөнхий сайдын мэдээлэл:  “ЭЗЭН-100” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн талаар

Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар УИХ-ын гишүүн А.Бакей нарын санаачлан өргөн барьсан Хяналтын тухай хуулийн төслийг хэлэлцэж дэмжсэн.

Уг хуулийн төслийг санаачилсан гишүүд “Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар ухаалаг төрөөс ухарсан нүсэр бүтэц, орон тоотой” хэмээн шүүмжилсэн. Тиймдээ ч тус байгууллагын бүтцийг нь унагаж хяналтын үүргийг Засгийн газрын яамд болон төрийн захиргааны байгууллагуудад тарааж өгөх тухай ярьсан.

Зарим гишүүдийн нүсэр бүтэцтэй хэмээн тодотгосон Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын даргыг өчигдөр Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг томилжээ. Уг томилгооны захирамжид “Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийг үндэслэн Д.Батмөнхийг Засгийн газрын тохируулагч агентлаг-Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын даргаар томилсугай” хэмээжээ.

Д.Батмөнхийг Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын даргаар томилох шийдвэр өнгөрсөн нэгдүгээр сард гарсан ч түүнийг тойрсон хэл ам тасраагүй байсан юм. Ийнхүү Ерөнхий сайд захирамж гарган түүнийг жинхлэн томилж байгаа ажээ.

УИХ-ын гишүүн Б.Гарамгайбаатарыг Газрын тухай хуультай холбоотойгоор нэр хүндэд нь халдаж, дарамтлах болсон байна. Тэрбээр энэ өчигдөр мэдээлэл хийсэн юм. Тодруулбал, Б.Гарамгайбаатар гишүүн лхагва гаригт Засгийн газрын “11 11” төвд ажиллаж, Газрын тухай хуулийн талаар иргэдэд тайлбар өгсөн юм. Тэр үеэр  Газрын тухай хуультай холбоотой асуудал ярьж, үл мэдэгдэх утаснаас түүн рүү янз бүрээр дайрч давшилжээ.  Энэ талаар “Амь насанд  чинь халдана, 2008 оны долдугаар сарын 1 шиг үйл явдал зохион байгуулна гэсэн утгатай мессеж байнга явуулж байна. Энэ мессеж явуулж байгаа хүмүүсийг турхирч байгаа хүмүүс бий. Тиймээс энэ асуудлыг цагдаагийн байгууллагаар шийдвэрлүүлэх хүсэлтээ өгөхөөр болсон” гэдгээ мэдэгдэв. Түүний хэлснээр Газрын тухай хууль ярьж эхэлснээс хойш УИХ-ын гишүүн Б.Гарамгайбаатарын гар утас руу 966614.. дугаараас “Буудна шүү, 2008 оны  долдугаар сарын 1-ний үйл явдлыг зохион байгуулна” гэсэн мессеж удаа дараа ирж байгаа гэнэ. 

Тэгвэл өчигдөр орой УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцанг чуулганы танхимаас гарч ирээд алхаж явтал гар утсанд нь нэгэн мессэж ирэв. Тэрбээр гар утас руугаа сүрхий харснаа “Газар шороог минь тайван байлга. Тэгэхгүй бол… Энэ яасан өвчтэй хог вэ. Газрын тухай хуулийг эсэргүүцэж байгаа юм байх даа” гэсээр явж одсон юм. Энэ мэтчилэн УИХ-ын бүхий л гишүүдэд ийм утга бүхий мессэжүүд ирсээр байна. 

Э.ЭНХ

Ерөнхийлөгчөөс өргөн мэдүүлсэн Шилэн дансны тухай болон холбогдох бусад хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг  хэлэлцэхийг УИХ-ын чуулганы өчигдрийн нэгдсэн хуралдаанаар дэмжлээ. Энэхүү хуулийн төслийн зорилго нь төсвийн хөрөнгийг үр ашигтай захиран зарцуулах. Байгууллага, албан тушаалтны үйл ажиллагаанд цаг тухайд нь олон нийтийн хяналт тавихтай холбоотой ил тод, нээлттэй, шуурхай мэдээлэх замаар харилцааг зохицуулсан байна.

Өмнө нэг удаа буцсан энэхүү хуулийн төслийн нэрийг өөрчлөх саналыг гишүүд  гаргаж байсан юм. Мөн төсвийн зарцуулалттай холбоотой мэдээллийг  цаасаар нийтэд мэдээлэх заалт байсныг үрэлгэн байна, их хөрөнгө мөнгө зарцуулна гэж  шүүмжилсэн. Иймд хуулийн төсөлд эдгээр байдлыг харгалзан үзэж мэдээллийг албан байгууллагууд цахим хуудсандаа байршуулах, вэб хаяггүй бол байгууллагынхаа үүдэнд самбар байршуулж олон нийтэд мэдээлэх  үүрэг хүлээхээр болов. Дараагаар нь Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцүүлгээр УИХ-ын нэгдсэн хуралдаан үргэлжлэв. Уг хуультай хамтатган Үндэсний их баяр наадмын тухай хуулийн зарим заалтыг хүчингүй болсонд тооцох тухай, Дипломат албаны тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслүүд орж ирж байгаа юм. Төрийн ёслолын журмыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч батлах тухай эдгээр хуулийн төслийг Засгийн газраас өнгөрсөн тавдугаар сард өргөн мэдүүлсэн. Дээрх хуулийн төслүүдийг хэлэлцэхийг гишүүдийн олонхи дэмжиж, анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр холбогдох байнгын хороонд шилжүүллээ.

Үдээс өмнөх чуулганаар хэлэлцсэн бас нэг асуудал нь  Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай байв.  Бондын хүүгийн орлогын татварыг 10 хувь болгох тухай энэхүү хуулийн төслийг гишүүдийн олонхи нь хэлэлцэхийг дэмжсэн юм. 

Мөн өдөр Хяналтын тухай болон холбогдох бусад хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг хэлэлцэх эсэх асуудлыг шийдлээ.

Хууль тогтоомжоор эрх олгосны дагуу төрийн байгууллага, албан тушаалтнаас иргэн, хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаанд тавьж байгаа бүх төрлийн хяналтыг нэг стандартад оруулах, мэргэжлийн хяналтыг үр дүнтэй болгох, эрсдэлд суурилсан хяналтыг хэрэгжүүлэх зорилгоор хуулийн төслийг шинээр боловсруулсан байна. Уг хуулиар иргэн, хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих эрх зүйн үндсийг тодорхойлж, түүнийг хэрэгжүүлэх нийтлэх зарчим, үндэслэл, шалгалт хийх журам, шалгуулагч этгээдийн эрх ашгийг хамгаалахтай холбогдсон харилцааг зохицуулжээ. Ингээд Хяналтын тухай болон холбогдох бусад хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг хэлэлцэх эсэх асуудлыг чуулганы үдээс хойшхи хуралдаанаар үргэлжлүүлэн хэлэлцэхээр болов.

Н.Батбаяр сайдыг огцруулах асуудлыг хойшлуулав

Пүрэв гаригийн үдээс хойших чуулганы хуралдаан хяналтын тухай хуулийг хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн саналын томъёоллоор санал хураалт явуулснаар эхэллээ. Ийн УИХ-ын гишүүдийн дийлэнх олонхи нь уг хуулийн төслийг хэлэлцэх шаардлагатай гэж үзэв.

Үүний дараа Засгийн газрын гишүүнийг огцруулах тогтоолын төсөл буюу Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Н.Батбаярт хариуцлага тооцох тухай асуудлыг хэлэлцэх товтой байв. Гэвч байнгын хороогоор энэ долоо хоногт асуудлыг хэлэлцсэн учраас ирэх долоо хоногт хэлэлцсэн ч болохгүй гэх зүйлгүй гэж үзээд асуудлыг хойшлуулсан. Гэнэт ийм шийдвэр гарсантай холбогдуулан АН-ын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат санал хэлж “Н.Батбаяр сайдтай холбоотой асуудлыг хэлэлцэхгүй юм бол энэ өдөр хэлэлцэх бусад асуудлаар завсарлага авъя” хэмээсэн. Тэгэхэд бүлгийн гишүүд нь түүний саналыг дэмжээгүй тул хуралдаан хэвийн үргэлжилж Д.Эрдэнэбат дарга танхимыг орхив.

Үргэлжлүүлэн  Газрын тосны тухай хуулийн төслийн хэлэлцүүлгийг хийлээ. Газрын тосны тухай хуулийн ажлын хэсгийн ахлагч Ц.Нямдорж танилцуулгыг хийснээр байнгын хороон дээр гарсан зарчмын зөрүүтэй саналуудаар санал хураалт явуулав. Нийт 30 гаруй зүйл заалт дээр байнгын хорооны гишүүд санал гаргасныг гишүүд хэлэлцэн шийдвэрлэлээ. Гишүүдийн хэлэлцсэнээс товч дурдвал уг хуулиар эрлийн гэрээ, хайгуул ашиглалтын гэрээ гэж тусдаа хийгдэх юм байна. Эрэл гэдэг нь газрын хөрсөнд өрөм зоолгүйгээр долгион болон хиймэл дагуулаар хийсэн судалгааг хэлэх бөгөөд Д.Лүндээжанцан гишүүн “Зөвшөөрөл өгөөд л үйл ажиллагааг нь явуулж болохгүй юу” гэдэг саналыг дэвшүүлж байлаа. Харин Хайгуул, ашиглалтын гэрээ нь хайгуул хийж байгаад орд илэрвэл шууд ашиглана гэсэн агуулга аж. Тэрчлэн газрын гадарга дээр хийгээд гүнд байгаа бүх газрын тос нь төрийн өмч байх агаад ашиглалтын шатанд хэн нь хэдэн хувь эзэмших вэ гэдгийг зохицуулах юм байна. Гадны компаниуд үйл ажиллагаа явуулж байх агаад бүтээгдэхүүн хуваах гэрээгээр ашиг шимээ ангилах гэнэ. 

Улсын болон орон нутгийн тусгай хэрэгцээний газарт ч газрын тосны эрэл хийж болох бөгөөд тухайн бүсэд орд илэрвэл Засгийн газар, УИХ дээр асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэнэ гэсэн заалт оржээ. Энэ үед УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү “Бүтээгдэхүүн хуваах гэрээ гэгчээр, бусад хууль тогтоомжуудаар далимдуулан олигархи компаниуд хөлждөг тогтолцоо бий шүү” гээд “Петровис” компанийн нэрийг дурдсан нь олон гишүүний ундууцлыг төрүүлсэн. УИХ-ын гишүүн Д.Ганбат, Л.Энх-Амгалан тэргүүтэй гишүүд “Чи хэн болчихоод ингэж Монголын хэдэн компанийг ад үзэж байдаг юм. Чи хэн юм” гэж ирээд шуугихад О.Баасанхүү гишүүн асуултынхаа хариуг ч сонсолгүй хуралдааныг орхин одсон. Ийм өнгө аястайгаар газрын тосны тухай хуулийг хэлэлцэж “Тээвэрлэлтийн асуудлыг яагаад ярихгүй байна. Хувингаар зөөх юм уу” хэмээн шүүмжилсээр хуулийн төслийг эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр байнгын хороонд шилжүүллээ. 

Хуралдааны төгсгөлд Засгийн газраас НӨАТ-ын болон Аж ахуйн орлогын албан татварын тухай хуулийг татан авч байгааг танилцуулав.

М.ЦЭЦЭГ

Л.МӨНХ

Пүрэв гаригийн УИХ-ын нэгдсэн чуулган завсарласны дараа Хуульзүйн байнгын хороо 18:30 цагт хуралдав. Уг хуралдаанаар тус байнгын хорооны дарга Ш.Түвдэндорж Засгийн газрын гишүүн ҮХАА-н сайд болсон тул дараагийн байнгын хорооны даргыг томилох тухай байсан юм. Өчигдөр 17 цаг өнгөрсний дараа сайд Ш.Түвдэндорж Их хурлын даргад байнгын хорооны даргын албанаас чөлөөлж өгөх хүсэлтээ өгчээ. Тиймээс ийнхүү байнгын хороо хуралдахаар болсон тухай Ш.Түвдэндорж тайлбар хийв. УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат “Хууль зүйн байнгын хорооны даргад манай бүлэг Д.Ганбат гишүүнийг нэр дэвшүүлж байна” хэмээн мэдэгдэж түүний намтрыг танилцууллаа. Түүний дараа УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү горимын саналтай буйгаа хэлж “Хууль зүйн байнгын хорооны даргын суудал АН-ынх. Тэдний бүлэг Д.Ганбат гишүүнийг нэр дэвшүүлэхээр ярилцсан байна. Миний хувьд хуульч гишүүн гэдэг утгаар нь Ж.Батзандангийн нэрийг дэвшүүлж байгааг хэлэлцэж өгнө үү” гэв. Бүлгийн дарга  Д.Эрдэнэбат “Ардчилсан намын бүлэг хуралдаад Д.Ганбат гишүүнийг байнгын хорооны даргад нэр дэвшүүлэхээр шийдвэрлэсэн. Манай намын өөр гишүүнийг байнгын хорооны даргад нэр дэвшүүлбэл завсарлага авна. Бүлгээрээ дахин хэлэлцэх ёстой. Тэгэхгүй бол хэн нэгнийг нь дэмжсэн болж АН-ыг дотор нь хагалах болчих гээд байна” гэдэг байр суурийг илэрхийлэв. Харин О.Баасанхүү гишүүн “Би АН-ыг хагалах гээгүй. Ж.Батзанданг байнгын хорооны даргад нэр дэвшихийг хориглож болохгүй” гэсэн юм. Д.Эрдэнэбат дарга “Манай намын хоёр гишүүн давхар нэр дэвшиж байгааг заавал бүлэг дээр ярих ёстой. Ж.Батзандан гишүүний байр суурийг сонсъё” гэв. Ж.Батзандан гишүүн “Байнгын хорооны даргын асуудал яригдаж байгаа энэ үед АН хуульч гишүүдээ аль алийг нь ялгахгүй байгаа гэдэгт найдаж байна. Би Ардчилсан намын бүлгийн даргад бүлгийн гишүүдийн аль нэгийг нь ялгаварлахгүйгээр нэр дэвшүүл гэсэн хүсэлт тавьсан. Харамсалтай нь манай намын бүлгийн дарга ганцхан хүний нэр дэвшүүлээд байгаа. Үүнд эргэлзэж байна. О.Баасанхүү гишүүн үүнийг ойлгож байнгын хорооны даргын асуудал шударгаар явах ёстой гээд миний нэрийг дэвшүүлэх санал гаргасан. Би өрсөлдөхөд бэлэн байгаа. Ялсан ч ялагдсан ч надад харамсах зүйл байхгүй” гэлээ. УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат “Манай намын хоёр гишүүн бүлгийн даргад нэр дэвшиж байгаа тул ярилцах шаардлагатай. Завсарлага авъя” гэснээр Хуульзүйн байнгын хорооны хуралдаан өндөрлөсөн юм. 

Э.БОЛД