Category: улс-төр

Сангийн сайдад нэр дэвшигч Э.Эрдэнэбатын байр суурь иргэдэд сонин байх болов уу. Энэ хүнийг Сэлэнгийн Засаг дарга байсан гэж мэддэг ч эдийн засагчийн байр сууринаас төдийлөн олон хүн мэдэхгүй. Сангийн сайдад нэр дэвшигч улс орны эдийн засгийг хэрхэн харж байна вэ?

-Төсвийн орлогын төлөвлөлт гүйцэтгэлтэйгээ уялддаггүй. Төсвийг бодитой төлөвлөж, эдийн засгийн хямралыг давах төлөвлөгөө боловсруулж ажиллах нь зүйтэй гэж үзэж буйгаа тэр дуулгав.

“Блансыг хараад байдлыг ойлгочихоор хүн” гэж түүнийг Ц.Даваасүрэн гишүүн тодорхойлсон.

Б.Гарамгайбаатар гишүүн “АН улс орноо засаглаж чадахгүй болоод МАН-ыг урьж ирүүлсэн гэдэг талаар ямар бодолтой байна. Та гуйлгаж орж ирсэн үү, эх орноо бодоод ирсэн үү. Эдийн засаг хямарсан уу, хүндэрсэн үү. Эдийн засгийн асуудлаар олон тооцоо судалгаа бий. Эднийг ашиглах уу, өөрөө бодлого боловсруулаад явах уу” гэж сорилт маягийн асуулт тавьсан. Нэр дэвшигч “Монгол Улсын Ерөнхий сайд томилогдоод, бүх нам эвслүүдэд хүсэлт гаргасан. Эдийн засаг, хямарлаа, хүндэрлээ. Монгол Улс, ард түмнийхээ эрх ашгийн төлөө хамтарч ажиллая” гэсэн. Манай намын удирдах дээд байгууллага “Улс орноо бодоод хамтарч ажиллая” гэсэн. Удирдах дээд байгууллагынхаа шийдвэрийг дагасан. Улс орны эдийн засаг хямралтай байна. Төлбөрийн тэнцэл алдагдалтай байна. Гадаадын хөрөнгө оруулалт буурсан. Эдийн засгийн бүх тооцоо судалгааг нягталж үзнэ. Шинээр ч юм бодох ёстой. УИХ-аас гаргасан тогтоол шийдвэрүүдийг биелүүлж ажиллана гэлээ. Н.Батцэрэг гишүүн “2015 оны төсвийг Сангийн сайдгүй олон зоригтой тоо баталсан. Төсвийн тодотгол хэдийд оруулж ирэх бодолтой байна. Хямралаас гаргах дөт замыг хэрхэн харж байна” гэж лавлав.

Ж.Эрдэнэбат “Хэрвээ сангийн сайд болчихвол эхний асуудал 2015 оны төсвийн тодотгол байх болно. Заавал боломжгүй зорилгыг болгох гээд зүтгэх бус аль болох боломжтой хэмжээнд аваачих, хөнжлийнхөө хэрээр хөлөө жийх учиртай. Эхний ээлжинд өөрсдөө дүн шинжилгээ хийх гээд үзнэ. Гадаадын байгууллагын хөтөлбөр ямар заавар зөвлөгөөг хэрэгжүүлэх боломжтойг ярилцана” гэлээ. Төсвийн өр ДНБ-ний 49 хувьд хүрсэн. Төсвийн тогтвортой байдлын хуульд сар хүрэхгүй хугацаанд нийцүүлэх хэцүү. Бүх намууд хэлэлцэж Төсвийн тогтвортой байдлын хуульд нийцүүлэх арга замыг эрэлхийлнэ” гэлээ. “2017-2022 онд зээлийн эргэн төлөлт хийхэд их мөнгө шаардлагатай, яах вэ” гэсэн асуултад нэр дэвшигч “Өнөөдөр байгаа хуулиа л барьж ажиллах ёстой. 2017-2022 онд бид том төлбөр төлөхийн тулд төсвийн чангахан бодлого хэрэгжүүлэх ёстой. Чанга бодлого хэрэгжүүлэхийн тулд нөөц байх ёстой. Бодит тоон үзүүлэлт ямар байгааг гаргаж тавиад түүндээ тохируулж ажиллана” гэсэн. “Хүнд ачаа үүрнэ шүү” гэж түүнд нэг бус гишүүн сануулж байлаа. 58,93 хувийн саналаар нэр дэвшигч Сангийн сайд боллоо.

Гадаад хэргийн сайдад нэр дэвшигч Л.Пүрэвсүрэнгээс асуулт асуух гишүүн ховор харин сайдад нэр дэвшигчид захиас үг хэлэх гишүүн олон байлаа. С.Дэмбэрэл гишүүн гэхэд л “Бүх ЭСЯ-дад Нэг ЭСЯ, нэг экспорт, нэжгээд технологи” гэсэн албан даалгавар хүргүүлээч. Хоёр хөршийнхөө зах зээлийг нээх хөтөлбөр бий болгох даалгаварыг ажилтанууддаа өгч, бусад салбарынхаа сайд нартай хамтарч ажиллаарай. Монголын төр гэж бага ярьж, монгол хүн, Монголын зах зээл гэж их яриарай гэж бүх сайд нарт хэлье гэсэн юм. Мэргэжлийн дипломатч нэр дэвшсэнд баяртай байна гэж хэлэх гишүүд байлаа. Харин Д.Хаянхярваа гишүүн 2005 онд Европын холбооны улсаас “тааламжтай бус этгээд” гэсэн тодорхойлолт авч байсан гэдгийг нь дурдаад авлаа. Ж.Энхбаяр гишүүн “Шинээр ЭСЯ битгий нээгээрэй. Мэргэжлийн бус улсуудыг шалгаад, шаардлага хангаагүйг нь эргүүлэн татахгүй бол Монгол Улсын нэр хүндэд сөргөөр нөлөөлж байна. Тамхины контарбандын хэрэг гарч байна. Дипломат хаяг, тэмдэг, шошгоо өөрчлөхгүй бол бүгдийг нь хуурамчаар үйлдэж байна. Хонгконгт томилогдсон дипломат амиа хорлосон нь ахиад л мэргэжлийнг бус гэдэгтэй холбоотой” хэмээн сануулсан. Дипломатууд мэргэжлийн бус байгааг сайд асан Л.Болд хүлээн зөвшөөрөөд дипломатуудыг бэлтгэдэг тогтолцоо байгаагүй, Дипломатын академи байгуулах санаачилгыг нь дэмжиж ажиллахыг хүслээ.

Л.Пүрэвсүрэн 93,3 хувийн саналаар дэмжигдлээ. УИХ-ын чуулганы үдийн завсарлага эхэллээ. 14 цагаас үргэлжлүүлэн бусад сайд нарыг хэлэлцэнэ.

МАН-ын дарга М.Энхболдод хандаж нөхөрсөг зөвлөгөө, шүүмжлэл хэмээх тодотголтой захидал бичсэн Ө.Энхтүвшин гишүүн Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын сайдад нэр дэвшигч Д.Оюунхорол гишүүнийг дэмжиж байгаагаа илэрхийлээд, өөрийнх нь хэлснээр гол асуудалдаа орлоо. “Зөвшилцөл гэж юм яваад байгаа. Гарын үсэг зураагүй байгаа. Гарын үсэг зурах гээд яваад орсон чинь Ардчилсан намын нөхөд маань орон нутаг дээр хамтарч ажиллахтай холбоотой асуудлаар хамтарч ажиллахгүй гэлээ” гээд ярьж эхэлтэл УИХ-ын дарга З.Энхболд “Хэлэлцэж байгаа асуудлаараа ярь. Д.Оюунхорлыг дэмжиж байгааг чинь би ойлгосон” хэмээн үгийг нь тасалж орхив.

Дараа нь үг хэлсэн Г.Баярсайхан гишүүн мөн л зөвшилцлийн асуудал руу хальж “АН засаг барьж дийлэхгүй болохоороо бид нарыг урилаа” гэж ярилаа хэмээн “баалж” эхэлтэл УИХ-ын дарга мөн л “амыг нь барьж” орхив. “Нэр дэвшигчийн асуудлаар л ярь” гэж тэр лүндэн буулгасан. Д.Оюунхорол сайдыг УИХ 93.1 хувийн саналаар дэмжив.

Засгийн газрын зарим гишүүдийг томилох асуудлыг өнгөрсөн долоо хоногийн Баасан гарагийн байнгын хороодын хуралдаанаар хэлэлцэж дэмжээд чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оруулж хэлэлцүүлэхээр болсон. Харин МАХН-МҮАН-ын “Шударга ёс” эвслээс Засгийн газрын гишүүнээр нэр дэвшүүлсэн хоёр сайдын нэрийг тухайн үедээ УИХ-д өргөн бариагүй байсан тул байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцэгдээгүй юм.

Иймээс УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын болон Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хороод үдээс өмнө хуралдаж, Засгийн газрын гишүүнийг томилох тухай асуудлыг хэлэлцэв.

Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны хуралдаан 9 цаг 20 минутад 52.6 хувийн ирцтэй эхэлж, Засгийн газрын гишүүн, Батлан хамгаалахын сайдаар Цэрэндашийн Цолмонг томилох асуудлыг хэлэлцэв. Тус байнгын хорооны дарга гадаадад томилолтоор ажиллаж байгаа тул байнгын хорооны хуралдааныг УИХ-ын гишүүн Н.Энхболд даргалан хуралдуулав.

Сайдад нэр дэвшигчийн талаарх танилцуулгыг Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг байнгын хорооны хуралдаанд танилцуулсан юм. Ц.Цолмон нь инженер, дипломатч мэргэжилтэй, Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд цолтой. Засгийн газрын гишүүн, Элчин сайд зэрэг төрийн өндөр албан тушаал хашиж байсан төрийн туршлагатай албан хаагч учраас энэ албан тушаалд томилуулахаар санал болгож буйгаа Ерөнхий сайд дурдав.

Ерөнхий сайдын танилцуулгатай холбогдуулан байнгын хорооны гишүүдээс асуулт, санал гараагүй тул Ерөнхий сайдын саналыг дэмжье гэсэн саналын томъёоллоор санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүд сайдад нэр дэвшигчийг санал нэгтэй дэмжив.

Мөн Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны хуралдаан 08 цаг 50 минутад 52,6 хувийн ирцтэй эхэлж, Засгийн газрын гишүүн, Эрүүл мэнд, спортын сайдаар Г.Шийлэгдамбыг томилох асуудлыг хэлэлцэж, байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүд нэр дэвшигчийг 100 хувийн саналаар дэмжлээ.

Нэр дэвшигчийн танилцуулгыг Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг танилцуулсан. Танилцуулгатай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Ё.Отгонбаяр, Г.Баярсайхан, Ж.Батсуурь, З.Баянсэлэнгэ, Л.Эрдэнэчимэг, Г.Баярсайхан, С.Одонтуяа, Ц.Оюунгэрэл нар асуулт асууж, санал хэллээ.

Эрүүл мэндийн салбар нэлээд шүүмжлэл дагуулсан хоцрогдолтой салбар. Иймд эрүүл мэндийн салбарт системийн шинэчлэл хийх, хууль эрх зүйн орчинг сайжруулах шаардлагатай. Эрүүл мэндийн салбар улстөржих салбар биш. Өнөөдөр сумын эмнэлгийн түвшинд хүртэл улстөржиж байгаад анхаарал хандуулж таслан зогсоох хэрэгтэй. Ажил сайжруулах бодлогын шүүмжлэл байсан, цаашид ч гарах болно. Үйлчлүүлэгчиддээ ээлтэй эмнэлэг бий болгох, царцаагдсан эмнэлгийн барилга, обьектуудыг шийдэх, төрөх болон хүүхдийн эмнэлгийн асуудалд юуны түрүүнд анхаарал хандуулах хэрэгтэй гэдгийг гишүүдийн зүгээс сануулж байв.

Засгийн газрын гишүүн, сайдад нэр дэвшигчдийг томилох асуудлыг УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэж шийдвэрлэх юм.

Хууль зүйн сайд асан Х.Тэмүүжиний дэлгэсэн баримт олон нийтийн анхаарлыг татаад буй. “Голомт” банк энэ мэдээлэлтэй холбогдуулж өнгөрсөн долоо хоногт мэдээлэл хийсэн. “Алтан дорнод Монгол”-ын зүгээс энэ асуудлаар өнөөдөр хэвлэлийн хурал хийв. Тус компанийн тэргүүн дэд захирал Н.Цогтгэрэл “Дөрвөн сая ам.долларын шилжүүлэг манай компанитай хамаагүй. Харин “NRI LLC” компанитай холбоотой энэ асуудлаар “Алтандорнод Монгол”-ын захирал Т.Ганболд өөрөө тайлбар хэлэх байх. Тэр эрүүл мэндийн шалтгааны улмаас хэвлэлийн хуралд ирж чадсангүй” гэсэн тайлбар өгсөн юм. Тэрээр “Хууль зүйн сайдын үүрэг гүйцэтгэгч Х.Тэмүүжин твиттертээ 4 сая долларын төлбөрийн баримтыг дэлгэж тавьсанаар манай компанитай холбогдох, манай компанийн хувьцааг худалдан авсан, компанийг хэрхэн яаж хэн авсан талаар хэвлэлүүд янз бүрээр бичиж байна. Үүнийг нэг мөр болгох үүднээс бодит мэдээллийг хийж байна. “Алтан Дорнод Монгол” компанийг 1999 онд байгуулсан. Энэ компанийг ОХУ-ын иргэн С.В.Паушок гэдэг хүн 1999 онд байгуулсан. Паушок 2011 он хүртэл энэ компанийн хувьцаа эзэмшигч захирал нь байсан. Түүнтэй холбоотой татварын эрүүгийн болоод иргэний маргаанууд үүссэн учраас Засгийн газар Олон улсын Арбитрийн шүүхэд хандсан. Эцэст нь Арбитрийн шүүхээс татварын мөнгийг энэ компани төлөх нь зүйтэй гэсэн шийдвэр гарсан юм. Үүний дараа Паушок компаниа худалдаж, зарсан. 2011 оны 9 сарын 9-нд худалдагч талаас ОХУ-ын талаас С.В.Паушок, худалдан авагч талаас Т.Ганболд гэдэг хүн энэ гэрээг байгуулсан. Худалдан худалдан авах гэрээний дагуу ОХУ-д байрладаг манай элчин, консулаас албан ёсны тодорхойлолт гаргасан байгаа” гэж ярилаа. Компанийг 300 сая ам.доллараар худалдан авсан гэх мэдээллийг Н.Цогтгэрэл өгсөн юм. Өмнө нь компанийг худалдаж авсан мөнгө цэвэр, бохир эсэх асуудлаар

ХЗЯ, Сангийн яам, Тагнуулын ерөнхий газраас шалгаж ямар ч “но” байхгүй гэсэн дүгнэлт гаргаж байжээ.

Н.Цогтгэрэл хэвлэлийн хурлын үеэр “Алтан Дорнод Монгол гэдэг компанийг ОХУ-ын иргэн Паушокоос худалдаж авсан. Ямар нэг улс төрийн албан тушаалтан, эрх мэдэлтнээс энэ компанийг дамжуулан худалдаж аваагүй” хэмээн онцолж байлаа. Дөрвөн сая ам.долларын тухайд “Энэ бол “NRI LLC” компаниас хийгдсэн төлбөрийн баримтууд. “NRI LLC” компани бол “Алтан Дорнод Монгол” компанийн хувьцаа эзэмшигч биш. “Алтан Дорнод Монгол” ХХК ч “NRI LLC” компанид хувьцаа эзэмшдэггүй. Энэ бол Т.Ганболд гэдэг хүний хамаарал бүхий компани. Тэгэхээр энэ 4 сая долларын төлбөрийг хэзээ, хэнд, юуны зориулалтаар, яагаад шилжүүлсэн бэ гэдэг асуудлыг Т.Ганболд захирал өөрөө тайлбарлах байх. Би бол “Алтан дорнод Монгол” ХХК-ийг төлөөлж байгаа” гэсэн тайлбар өгөв.

Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимын ээлжит XIX их хурал хуралдаж байна. Тус хуралд Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг илгээлт хүргүүллээ. Илгээлтийг Ерөнхий сайдын зөвлөх Ц.Мөнхтөр уншиж, гардууллаа гэж Засгийн газрын хэвлэл мэдээлэл олон нийттэй харилцах албанаас мэдээллээ.

Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимын ээлжит XIX их хуралд
Монгол Улсын Ерөнхий сайдын ИЛГЭЭЛТ

Их хурлын хүндэт төлөөлөгчид өө!
Эрхэмсэг зочид, ноёд, хатагтай нар аа!

Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим нь Монгол Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 70 гаруй хувийг бүрдүүлдэг хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжүүдийн эрх ашгийг төлөөлөн илэрхийлэгч гол байгууллага. Тиймээс ч үе үеийн Засгийн газартай хамтран ажиллаж улс орныхоо хөгжлийн бодлого, үйл ажиллагаанд тодорхой хувь нэмэр оруулж ирсэн гадаад, дотоодод нэр хүнд бүхий байгууллага хэмээн хүндэтгэн үздэгээ Монгол Улсын Ерөнхий сайдын хувьд юуны өмнө илэрхийлье.

Миний бие Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын даргаар ажилласан өнгөрсөн 2 жилийн хугацаанд Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим, төрийн бус бусад байгууллага, хувийн хэвшлийнхэнтэй хамтран Дэлхийн банкны “Бизнес эрхлэхүй” үнэлгээний үндсэн чиглэлүүдээс гадна хилийн боомтын үйл ажиллагааг шат дамжлаг бага, хүнд сурталгүй, шуурхай болгох, тусгай зөвшөөрлийг зохист хэмжээнд хүртэл багасгах, мэргэжлийн хяналтын үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох зэрэг бизнесийн таатай орчинг бүрдүүлэх зорилго бүхий хэд хэдэн чиглэлээр Та бүхэнтэй хамтран үр бүтээлтэй ажилласандаа сэтгэл хангалуун байна.

Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар томилогдохдоо би Улсын Их Хурлын Чуулганы индрээс Засгийн газрын үйл ажиллагааны тэргүүлэх чиглэлийг эдийн засаг байх болно” хэмээн тодорхойлж эдийн засгийн хүндрэлээс бид хувийн хэвшил, хувийн бизнесийг дэмжсэн бодлогоор л гарах болно гэдгээ илэрхийлсэн билээ.

Эдийн засгийн хүндрэлийн учир шалтгааныг системээр нь зөв оношлож, түүнээс гарах бодлогоо макро болон бусад түвшинд нарийвчлан гаргах, түүнийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаагаа тууштай явуулахад хувийн хэвшлийнхний санаа бодол, идэвхтэй хамтын үйл ажиллагаанд Засгийн газар тулгуурлах болно. Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимтай хамтран зохион байгуулсан уулзалт дээр чухал олон санаа гарсан бөгөөд ийм цуврал уулзалтыг цаашид ч үргэлжлүүлнэ.

Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн гишүүн аж ахуйн нэгжүүдийн дунд салбар, салбарын төлөөллүүд байгаа. Эдгээр төлөөллийг Ерөнхий сайдын дэргэд байгуулагдах Эдийн засгийн Үндэсний зөвлөлд оруулах, улмаар салбарын бодлогыг тодорхойлох, хэрэгжүүлэхэд оролцоог нь хангах, хамтын ажиллагаагаа сайжруулж ажиллахыг шинээр томилогдох сайд нарт үүрэг болгоно.

Цаашид төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийг бүх талаар хөгжүүлэх, Засгийн газрын зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагаар гүйцэтгүүлэх арга хэмжээг Засгийн газар хэрэгжүүлэх болно.

Эдийн засгийн хүндрэлийг даван туулахад хувийн хэвшлийг дэмжих замаар төсөв, мөнгөний бодлогын салбарт болон бусад чиглэлээр хийх ажлуудаа Шинэ Засгийн газраас удахгүй УИХ-д өргөн барьж олон нийтэд танилцуулна.

Үүсээд байгаа нөхцөл байдлыг даван туулахад Засгийн газрын бодлого, үйл ажиллагаанаас гадна Та бүхнээс бас шалтгаалах ажил бий. Хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжүүд компанийн засаглалаа сайжруулах, хүний нөөцийн бодлогоо зөв зохистой хэрэгжүүлэх, гадна дотны хөрөнгө оруулалт татах замаар шинээр нөөц бололцоо бий болгох нь эхний ээлжинд зайлшгүй хэрэгжүүлэх зорилт болох учиртай. Хөрөнгийн зах зээлийг хөгжүүлэх асуудал нь төр засгаас гадна бас та бүхний гарт байгаа гэдгийг онцлон тэмдэглэж байна.

Засгийн газар төрийн өмчийг эзэнжүүлэх, төрийн өмчийн аж ахуйн нэгжүүдийг хувьчлах, төрийн оролцоог багасгах, хувийн хэвшлийн менежментийг нэвтрүүлэх зорилгоор “Төрийн өмчийг 2014-2016 онд хувьчлах, өөрчлөн байгуулах үндсэн чиглэл”-ийн төслөө улам сайжруулан УИХ-д өргөн барих гэж байна. Засгийн газар саяхан төрийн өмчит болон төрийн оролцоотой аж ахуйн нэгжүүдэд төрийн төлөөллийг төрийн захиргааны байгууллагын удирдлага, албан тушаалтан хэрэгжүүлж байсныг өөрчилж, хувийн хэвшлийн удирдлага, салбарын мэргэжилтнээр хэрэгжүүлэх шийдвэр гаргалаа. Энэхүү шийдвэрийг хэрэгжүүлэхэд Та бүхний идэвхтэй оролцоо маш чухал байна.

Яам, Засгийн газрын агентлагийн хэрэгжүүлэх чиг үүргийн давхардлыг арилгаж, хувийн хэвшилд учруулдаг хүнд суртал, дарамтыг багасгах, шат дамжлагыг цөөлөх, хэрэгцээгүй олон хяналт шалгалтыг эрс багасгахажлаа улам эрчимжүүлэх болно.

Засгийн газраас бизнесийн чиглэлээр хэрэгжүүлэх бодлого, үйл ажиллагаа нь Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим, бизнесийн чиглэлээрх мэргэжлийн холбоод, хувийн хэвшлийнхний оролцоотой салшгүй холбоотой явагдана гэдгийг онцлон тэмдэглэхийг хүсч байна.

Монголын үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимын ээлжит XIX их хурлын үйл ажиллагаанд амжилт хүсье.

Хувийн хэвшлийнхний эх орныхоо хөгжил, дэвшилд оруулах хувь нэмэр улам өргөжин тэлэх болтугай.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ч. Сайханбилэг
Төрийн ордон Улаанбаатар хот

Ардчилсан хувьсгалын 25 жилийн ойд зориулсан арга хэмжээнүүд үргэлжилж байна. 25 жилийн ойн баярын хүрээнд 21 аймагаас ардчилсан намын гишүүдийн төлөөлөл Улаанбаатар хотноо хүрэлцэн ирж баяртаа оролцож буй ажээ. Ойн баярын хурал UB палас-т яг одоо эхлээд байгаа бөгөөд МҮОНТ-ээр шууд дамжуулан үзүүлж байна.

Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг Ерөнхийлөгчтэй зөвшилцөх үеэр Засгийн газрын гишүүнд нэр дэвшигчид гол хийх ажлынхаа чиглэлүүдийг танилцуулсан юм. Тэдний юу ярьсныг тоймлон хүргэе.

Монгол Улсын Шадар сайдад нэр дэвшигч У.Хүрэлсүх:

-Монгол Улсын Ерөнхийлөгч танд илтгэхэд Монгол Улсын хуулийн хүрээнд УИХ, Засгийн газраас гаргасан хууль тогтоомж, Монгол Улсын Төрийн тэргүүнээс гаргасан зарлиг, хуулийн хүрээнд бид шударга ёсыг эрхэмлэж ажиллана гэж бодож байгаа. Нэн ялангуяа улс төрийн тогтвортой байдлыг бий болгох, парламентад суудалтай улс төрийн намуудын харилцан ойлголцыг бэхжүүлэх, түүн дээр тулгуурлаж Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн энэхүү хүндэрсэн нөхцөл байдлыг даван туулах, эдийн засгийн уналтыг зогсоох явдал бол бидний анхаарах хамгийн гол асуудал гэж үзэж байна. Монгол улсын язгуур эрх ашиг, ард түмний сайн сайхан амьдралын төлөө бид бүхэн хамтарч нэг санаа бодолтой, эв эеийг сахиж эх орныхоо төлөө ажиллах хариуцлагатай үе ирсэн гэдгийг бид бүхэн ухамсарлаж байгаа гэдгийг танд хэлэхийг хүсч байна. Монгол Улсын Шадар сайдын ажлын хүрээнд 6 агентлаг байгаа. Урьд нь би таны толгойлж байсан Засгийн газрын кабинетийн гишүүнээр Онцгой байдлын асуудал эрхэлж ажиллаж байсан. Дараа нь Мэргэжлийн хяналтын сайдаар ажиллаж байсан. Энэ хоёр чиглэлийн ажлуудыг ерөнхийд нь мэднэ. Үлдсэн агентлагуудын ажлыг яаралтай судалж ажиллана гэж бодож байгаа.

Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын даргад нэр дэвшигч С.Баярцогт:

-Ерөнхийдөө дөрвөн намаас бүрдсэн Үндэсний эв нэгдлийн Засгийн газар бүрдэж байна. Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын даргын хувьд улс төрийн өргөн хэмжээний тогтвортой байдал, дэмжлэгийг Ерөнхий сайдад үзүүлэх ажлыг уялдуулан зохион байгуулна. Эдийн засгийн хүндрэлийг богино хугацаанд барагдуулахын тулд кабинетийг өндөржүүлсэн бэлэн байдалд ажиллуулах үүргийг хүлээнэ. Мөн Үндсэн хуулийн нэмэлт болон Сонгуулийн хууль, Улс төрийн намын хууль гэсэн энэ улс төрийн реформын чиглэлийн асуудлуудыг дэмжиж ажиллана. Өмнө нь таны кабинетад, Их эвслийн Засгийн газрыг 2004 онд байгуулагдахад Хэрэг эрхлэх газрын даргаар ажиллаж байсан туршлага, мөн 2008 оны Их эвслийн Засгийн газарт хямралын үед Сангийн сайдаар ажиллаж байсан туршлагаа кабинетийнхандаа харамгүй хуваалцаж ажиллана.

Байгаль Орчин ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын сайдад нэр дэвшигч Д.Оюунхорол:

-Юуны өмнө Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгийг МАН-аас нэр дэвшигчдийг хүлээн авч, Засгийн газартаа урьж, нэг баг болж, хамтран ажиллах гэж байгаад болон Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын сайдаар томилох шийдвэр гарган дэмжсэн МАН-ын Удирдах Зөвлөл, УИХ дахь МАН-ын бүлгийн гишүүд, УИХ-ын гишүүддээ мөн Завханчууддаа гүн талархлаа илэрхийлье.

Монгол Улсын үндэсний эрх ашиг, ард иргэдийнхээ сайн сайхны төлөө мөр зэрэгцэн нэг баг болж ажиллах Засгийн газрын гишүүддээ их үйлсийн төлөө хамтран зүтгэнэ гэдгээ илэрхийлж байна. Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын сайдад итгэл хүлээлгэн нэр дэвшүүлсэнтэй холбогдуулан хэдэн зүйл хэлье.

Даяаршин хөгжиж буй дэлхий ертөнц, улс үндэстнүүд байгаль орчныг хамгаалах чиг үүргээ хэрэгжүүлэхдээ баримтлаж буй хандлага зарчмуудыг мөрдөн Байгаль орчин ногоон хөгжлийг тогтвортой хангаж ард иргэдээ эрүүл, аюулгүй орчинд амьдруулахад хичээн зүтгэж ажиллах болно. Байгаль орчныг хамгаалах, байгалийн баялгийг зохистой ашиглах, нөхөн сэргээх, ногоон бүсийг нэмэгдүүлж экологийн тэнцлийг хангахад үйл ажиллагаагаа чиглүүлж төрийн болоод төрийн бус байгууллагуудтай хамтарч ажиллана.

Байгаль, соёлын аялал жуулчлалыг өндөр түвшинд хөгжүүлж, Монгол орныхоо унаган байгаль, онгон төрхийг хадгалахад анхаарч аялал жуулчлалын газар нутагт уул уурхайн аливаа үйл ажиллагаа явуулах хязгаарлалт тогтоох, гадна дотнын жуулчлалыг нэмэгдүүлэхэд үйл ажиллагаагаа чиглүүлнэ гэж бодож байна. Үүний тулд аялал жуулчлалын салбарыг эдийн засгийн тэргүүлэх салбар болгож аялал жуулчлал эрхлэгчдийг хууль эрх зүй, татварын тааламжтай нөхцөлөөр хөхүлэн дэмжиж ажиллана.

Байгаль хамгаалахад иргэдийн оролцоог өргөжүүлэх, байгаль орчныг хамгаалах ногоон хөгжлийг дэмжих талаар төр хувийн хэвшил иргэд олон нийтийн байгууллагын үүсгэл санаачилгыг дэмжиж үйл ажиллагааг нь бодлогоор уялдуулах, байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийн орлогоос байгаль орчныг хамгаалах, байгалийн нөөцийг нөхөн сэргээх арга хэмжээнд зарцуулах хөрөнгийн хувь, хэмжээг тасралтгүй өсгөх гэсэн асуудлууд манай бодлогын анхаарлын төвд байх болно. Дээрх зүйлс нь үе үеийн Засгийн газрын Байгаль орчны сайд нарын уламжлалт бодлогын зарчим байсаар ирсэн гэж ойлгож болно.

Гадаад хэргийн сайдад нэр дэвшигч Л.Пүрэвсүрэн:

-Гадаад бодлогын салбарын нэг онцлог байгаа нь залгамж чанараа хадгалж ажиллах ёстой. Түрүү түрүүчийн Засгийн газрын гол чиглэлүүдийг үргэлжлүүлэн ажиллах болно. Дээрээс нь төрийн гадаад бодлогын нэгдмэл байдлын зохицуулалтыг хангахад онцгой анхаарч ажиллана. Ойрын зорилт гэвэл энэ онд болсон ОХУ, БНХАУ-ын Төрийн тэргүүнүүдийн айлчлалын үеэр ярьсан тохирсон зүйлийг ажил хэрэг болгох тал дээр анхааран хэрэгжүүлэх, ОХУ болон БНХАУ-ын төрийн тэргүүн нарын Монгол Улсад хийсэн айлчлалын үеэр тохирсон ажлуудыг ажил хэрэг болгох тал дээр анхаарна. Гурав дахь хөршийн бодлогыг бэхжүүлэх ажлын хүрээнд энэ сарын 10-наас эхэлж буй Ардчилсан хувьсгалын 25 жилийн ойг энэ жилдээ болон дараа жил өргөн дэлгэр тэмдэглэх ажлыг хангана. Энэхүү арга хэмжээ нь ардчилалд шилжих замд Монгол Улс алдсан оносон сургамжаа гурав дахь хөршийн орнуудад ойлгуулах тал дээр чухал ач холбогдолтой болно гэж үзэж байгаа. Мөн АСЕМ-ийн дээд хэмжээний уулзалтын бэлтгэл ажлыг хангах том зорилт бий.

Сангийн сайдад нэр дэвшигч Ж.Эрдэнэбат:

-Санхүүгийн хүнд байдлаас улс орноо гаргахад аливаа нэг яам дангаараа төдийлөн нөлөө үзүүлж чадахгүй. Тиймээс хямралаас гарах төлөвлөгөөг бид хамтран боловсруулах нь зүйтэй гэж үзэж байна. Юуны түрүүнд хэлэхэд улсын төсвийн хувьд орлого зарлагын тэнцэл, баланс алдагдсан байгаа. Иймээс үүнийг тэнцүүлэх арга хэмжээг хамгийн түрүүнд авна. Мөн өрийн баланс, төсвийн алдагдлын хувьд төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулиа зөрчсөн байдалтай байна. Тэгэхээр энэ асуудлын өнөөдрийн нөхцөл байдлыг дүгнэсний дараа үүнд тулгуурлан хямралаас гарах төлөвлөгөөгөө боловсруулна.

Мөн эдийн засаг, санхүүгийн дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх гадаадын улс орнууд, байгууллагуудтай хамтран ажиллана. Ингэж хамтран ажиллахад өрийн босго, хязгаарын асуудал гарч ирнэ. Энэ асуудлыг Засгийн газар, нам эвслийн түвшинд ярилцах болно.

Хуульзүйн сайдад нэр дэвшигч Д.Дорлигжав:

-Хууль зүйн салбарт хийх шинэчлэлийн талаар ҮАБЗ-өөс сайшаагдсан хөтөлбөр бий. Энэхүү хөтөлбөрийн хүрээнд батлагдсан, өргөн баригдсан болон боловсруулж буй хуулиудыг энэ үзэл санааны хүрээнд дахин нягталж, цогц байдлаар УИХ-д өргөн барьж, хаврын чуулганаар батлуулах зорилт тавин ажиллана. Энэ жил Хууль зүйн сайдын багцад батлагдсан хөрөнгө оруулалтыг оновчтой болгож, захиран зарцуулалтыг хийх болно.

Хуулийн салбарын боловсон хүчний мэргэжлийн, ёс зүйн, удирдах арга барилын давтан сургалтыг эрчимтэй хийх шаардлага байгаа. Хууль зүйн салбарын бүтцийг оновчтой болгож, ажил үүргийн хуваарийг давхцуулахгүй болгох тал дээр ажиллана.

Аж үйлдвэрийн сайдад нэр дэвшигч Д.Эрдэнэбат:

-Аж үйлдвэрийн яам манай орны хөгжлийн стратегийг тодорхойлох ёстой. Энэ яамыг маш богино хугацаанд зохион байгуулж, мэргэжлийн боловсон хүчнийг бүрдүүлэх тал дээр анхаарч ажиллана. Монголын экспортыг нэмэгдүүлэх, импортыг хязгаарлах чиглэлийн дагуу аж үйлдвэрээ хөгжүүлэх, цэгцтэй удирдлага зохион байгуулалтыг бүрдүүлэх тал дээр төвлөрч ажиллана. Ямар ч байсан жил зургаан сарын хугацаанд Аж үйлдвэрийн яам Монгол Улсад хэрэгтэй байсан юм байна. Дотоодын хүнд хөнгөн үйлдвэрүүдээр дамжуулан экспортоо нэмэгдүүлэх боломжтой юм байна гэсэн ойлголтыг ард түмэнд төрүүлэхийн төлөө чармайн ажиллах болно.

Мэдээж Засгийн газрын бүрэлдэхүүнд орсны хувьд хариуцсан яамаа зөв голдрилд нь оруулах, эхнээсээ цэгцтэй, зохион байгуулалттай жишиг яам болгохын төлөө ажиллана.

Барилга хот байгуулалтын сайдад нэр дэвшигч Д.Цогтбаатар:

-Хоёр нам хамтарсан Засгийн газар байгуулах болсонд би баяртай байгаа. Ялангуяа хямралын үед ингэж ойлголцож хамтран ажиллах нь эдийн засгаа сэргээх хамгийн чухал алхам билээ. Хямралын нөхцөлд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний богино хугацааны нэгдсэн төлөвлөгөөг нэн түрүүнд гаргах хэрэгтэй. Ингэснээр бид нөөц боломж, эрсдлээ үнэлэн дараагийн алхмаа хийнэ. Монгол төрийн түвшинд яригдаж эхэлж байгаа шинэлэг зүйл бол баримтад суурилсан шийдвэр гаргах механизм юм. Тэгэхээр нөхцөл байдлаа зөв дүгнэж байж дараагийн арга хэмжээг авах ёстой.

Өнөөгийн нөхцөл байдал их эмзэг гэж дүгнэж байгаа. Тиймээс энэ салбарыг цочирдуулахгүй, үйл ажиллагааг нь дэмжих, үргэлжлүүлэх тал дээр анхаарна гэж бодож байна. Энэ бол богино хугацаанд авах арга хэмжээ. Цаашид баримтлах бодлогын хувьд хот байгуулалтын дахин төлөвлөлтийг хотын захиргаатай хамтран хэрэгжүүлэх ёстой гэж бодож байна. Байгаль орчин талаасаа ч, хүний амьдрах орчин талаасаа ч, орчин үеийн хот болгох талаасаа ч төлөвлөлтийг эхнээс нь бүр олон жилийн туршид, бүр социализмын үеэс эхлэн төлөвлөгөө, тооцоогүй явж ирснээс болж хэт төвлөрөл, хүндрэл гарсан гэж үзэж байна. Тэгэхээр энэ тал дээр орчин үеийн хэв шинжтэй төлөвлөлтийн тогтолцоог нэвтрүүлэхийн төлөө ажиллах болно. Өөрөө хэрэглэгч хүний хувьд орон сууцанд амьдарч байгаа хүмүүсийн хамгийн чухал зүйл бол барилгын стандарт байдаг. Барилга бол тухайн хүний чухал хуримтлалыг шингээсэн өмч байдаг. Иймээс барилгын стандарт сайн байна гэдэг бол тэр хүний хадгаламж найдвартай байна гэсэн үг юм. Тиймээс барилгын стандартыг орчин үеийн түвшинд хүргэж ажиллах тал дээр анхаарна.

Нөгөө талаас барилгын хөдөлмөрийн аюулгүй байдал дээр анхаарна. Мөн барилгын байгаль орчинд ээлтэй, өртөг багатай шинэлэг технологи нэвтрүүлэх тал дээр ажиллана. Бусад ажлыг мэргэжлийн хүмүүстэй ярилцаж байж шийдвэрлэнэ.

Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны сайдад нэр дэвшигч Л.Гантөмөр:

–Боловсролын салбарт сүүлийн хоёр жил хэрэгжүүлсэн бодлогоо үргэлжлүүлнэ. Үүний үр дүнг бид богино хугацаанд харна гэж үзэж байгаа. Ялангуяа хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд чиглэсэн бодлого, багшийн хөгжлийн бодлогын үр дүнг бид ойрын ирээдүйд харна гэдэгт итгэлтэй байна. Хоёрдугаарт, эдийн засгийн хямрал, өнөөгийн нөхцөл байдлыг харахад Монгол Улс шинжлэх ухаанд суурилсан мэдлэгийн эдийн засаг руу шилжих шаардлага байгаа. Үүний суурийг бид үлдсэн хугацаанд бид тавьж чадна гэж үзэж байгаа.

Гуравдугаарт, энэ яаманд соёлын асуудал ирж байгаа. Шинэчлэлийн Засгийн газраас хэрэгжүүлж байсан монголчууд олуулаа болохын тулд монгол соёлыг өвлөх, уламжлах, дэлгэрүүлэх бодлогуудыг цаашид үргэлжлүүлэн баримтална.

Уул уурхайн сайдад нэр дэвшигч Р.Жигжид:

-Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн оройн амгаланг айлтгая. Уул уурхайн салбарт сүүлийн хоёр жилд хууль, эрх зүйн орчинг сайжруулах чиглэлээр хийж ирсэн ажлууд, эрдэс баялгийн салбарт төрөөс баримтлах бодлоготой болсон. Долоо, найм орчим хууль шинэчлэгдэн батлагдсан. Эдгээр хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэхэд голлон анхаарч ажиллана. Тухайлбал, энэ хуулиудын хүрээнд ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрлийг олгох хүрээнд ажлууд бий. Үүнийг яаралтай хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна. 106 зөвшөөрлийн асуудлыг шийдвэрлэхээр хэрэгжүүлж эхэлсэн ажил явж байгаа. Ашигт малтмалын салбараас эдийн засагт жинтэй хувь нэмэр оруулах том төслүүд болох Оюутолгой, Тавантолгой зэрэг төслүүдийг эдийн засгийн эргэлтэд оруулж Монгол Улсын эдийн засагт бодитой хувь нэмэр оруулах тул үүнд түлхүү анхаарч ажиллана. Мөн түүнчлэн нүүрс боловсруулах чиглэлээр, тухайлбал, хий гаргах, шингэрүүлэх, хуурай аргаар баяжуулах гэх мэт чиглэлд анхаарч ажиллана. Нефть боловсруулах үйлдвэр барих асуудал нэлээдгүй тулгамдсан асуудал болж байгаа. Үүнийг анхааран ажиллана. Үндэсний боловсон хүчний бодлого баримталж, гаднын мэргэжилтний гарыг аль болох харахгүй, Монголд үлдэх үр ашгийг нэмэгдүүлэх үүднээс богино хугацаанд мэргэжилтэн бэлтгэх зэрэг чиглэлүүдэд анхааран ажиллах болно.

Хөдөлмөрийн сайдад нэр дэвшигч С.Чинзориг:

-Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн оройн амгаланг айлтгая. Энэ салбарт шударга, ил тод, нээлттэй байх зарчмыг баримтлан ажиллана. Хөдөлмөрийн салбар өөрөө салбар дундын олон зохицуулалт шаардсан салбар. Тэр утгаараа кабинетын зарчмаар ажиллана. Эдийн засгийн хямралтай холбогдуулан ажлын байрыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр тодорхой арга хэмжээнүүд авна. Ажлын байрыг хадгалах, иргэдийн худалдан авах чадвар муудаж байгаа үед орлогыг нэмэгдүүлэх, орлогын зөрүүг ойртуулах талаар арга хэмжээ авч ажиллана. Бүх намууд хамтарч засаг барьж байгаа энэ үед хэд хэдэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах талаар ажиллана. Ялангуяа нэг нам засаг авахаараа төрийн албыг бужигнуулдаг. Энэ нь засаглалын хямралд тодорхой хэмжээгээр нөлөөлдөг. Энэ чиглэлд болон үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалах өвчлөл буурахгүй байгаад анхаарч хууль тогтоомжид өөрчлөлт оруулахад анхаарч ажиллана.

Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын сайдад нэр дэвшигч С.Эрдэнэ:

-Бид өнгөрсөн хоёр жилд хүн амын хөгжлийн чиглэлээр хийсэн ажлаа үргэлжлүүлнэ. Саяхан Хүн амын хөгжлийн талаар төрөөс баримтлах цогц бодлогын баримт бичгийг УИХ-д өргөн барьсан. Мөн нийгмийн хамгааллын тал дээр чухал асуудлууд бий. Ялангуяа эдийн засгийн хүндрэлтэй өнөө цагт хүн амын нийгмийн хамгааллын бодлогыг эрс сайжруулах зайлшгүй шаарлагатай. Нийгмийн халамжийн чиглэлээр хийж буй шинэчлэл, нийгмийн даатгалын тогтолцоог шинэчлэх, эрүүл мэндийн тогтолцоог шинэчлэх үйл ажиллагааны чанарыг дээшлүүлэх чиглэлд гол анхаарлаа хандуулж ажиллана. Улс орны нийгэм, эдийн засгийн байдал, хүний хөгжлийг анхааран ажиллаж хүн амын хөгжлийн бодлогыг сайжруулах ажлууд дээр гол анхаарал хандуулж ажиллана.

Хүнс хөдөө аж ахуйн сайдад нэр дэвшигч Р.Бурмаа:

-Энэ салбар Монгол Улсын хөгжилд нөлөөтэй төдийгүй стратегийн чухал салбар. Энэ салбарыг эдийн засгийн хямралаас хамгаалах, гаргах нөөц боломжоо бүрдүүлж хямралыг даван туулахад анхаарна гэж үзэж байгаа. Уг салбарт талуудын оролцоог хангах, мэргэжлийн судалгаа зөвлөмжийг ашиглахад түшиглэн ажиллана. Салбарын чиглэлээр УИХ-д өргөн баригдсан хуулийн төслүүд дээр ажиллаж илүү боловсронгуй болгох талаар ажиллаж, энэ салбарт хийгдэж ирсэн ажлуудыг үргэлжлүүлэн ажиллах болно.

Зам тээврийн сайдад нэр дэвшигч Н.Төмөрхүү:

-Танд оройн мэнд хүргэе. Юуны өмнө замын салбарт сүүлийн хоёр жилд багагүй амжилт гарсан. Сүүлийн хоёр жилд замын ажлууд сайн хийгдэж, замын аж ахуйн нэгжүүд чадавхи, чадамжтай болсон. Салбарын бодлого залгамж чанарыг үргэлжлүүлнэ. Мөн Засгийн газрын кабнетийн зарчмыг барьж ажиллана. Хууль эрх зүйн хүрээнд Төрөөс төмөр замын салбарт баримтлах бодлого, авто замын сүлжээ үндсэн трассын бодлого батлагдсан. Үүнийг үргэлжлүүлэн ойрын хугацаанд аймгийн төвүүдийг авто замаар холбох болон төмөр замын ажлуудыг яаралтай хийх хэрэгтэй байгаа. Энэ нь улс орны эдийн засагт их нэмэр тулаас болно. Энэ салбар нь Төмөр зам, авто зам, иргэний агаарын тээвэр гээд салбаруудтай. Энэ салбаруудыг мэргэжлийн хүмүүсээр удирдуулна. Замын чанар, стандартыг Евро стандартад нийцүүлэх, шилжүүлэх, Монголын уур амьсгал, цаг уурын нөхцөл байдалд тохирсон сайн замыг бүтээн байгуулах нөхцөлөөр хангах хүрээнд дэмжиж ажиллана. Төрөөс баримталж буй бодлогыг үргэлжлүүлж, чанарын өндөр түвшинд хүргэнэ.

Эрчим хүчний сайдад нэр дэвшигч Д.Зоригт :

-Танд оройн мэнд хүргэе. Энэ салбар онцлогтой салбар. Миний бие УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хороонд зургаан жил ажиллаа. Энэ салбарын хууль эрх зүйн салбарын шинэчлэлийг сайжруулахад оролцож байсан. Энэ салбарууд миний харж байгаагаар онцлогтой. Дунд , урт хугацааны зарим асуудлыг зайлшгүй шийдэх ёстой. Энэ салбарт төрөөс тодорхой хэмжээгээр зохицуулалт хийж, салбарын хөрөнгө оруулалтын орчинг нээлттэй болгож чадахгүй байна. Хоёрдугаарт, энэ салбарт үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа салбар байгууллагууд төрийн өмч давамгайлсан үр ашиг, менежментийн талаар тодорхой шаардлага хангахгүй байнга шүүмжлэлд өртөж байгаа. Засч залруулах зүйлүүд бий, түүнийг засна. Гуравдугаарт, манай улс өөрийн хэрэгцээний ихэнх хэсгийг хоёр хөршөөс импортоор авч байна. Энэ хэрэгцээ жилээс жилд өсч байгаа. Иймээс дунд хугацаанд импортлогч биш, хөршүүдэд экспортлогч болох чиглэлээр Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа сайн ажлууд бий. Том цахилгаан станцууд, Тавантолгой, гурав, дөрөв,тавдугаар станц, Эгийн гол, Шүрэнгийн усан цахилгаан станц зэрэг ажиллаж байгаа төслүүдийг залгамжлуулан ажиллана. Ойрын хугацаанд энэ салбарын түлш, эрчим хүчний найдвартай байдал чухал байна. Энэ өвлийн болон эрх жилийн бэлтгэл гээд ажлууд байна. Ерэн жилийн түүхтэй энэ салбарыг салбарын хүнээр удирдуулах чиглэлээр хамтарч, дэмжиж ажиллана.

Монгол Улсын сайдад нэр дэвшигч М.Энхсайхан:

–Миний нэрийг Монгол Улсын сайдад өргөн барьж байгаад талархаж байна. Хариуцах асуудал бол Монголын нийгэмд тулгамдаад байгаа эдийн засагт зайлшгүй шийдэх ёстой томоохон төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд би өөрийгөө дайчилж ажиллах болно. Гол нь Оюутолгой, Тавантолгой, төмөр зам гээд улс орны цаашдын хөгжилд чухал ач холбогдолтой томоохон төслүүд нарийн арга зүй шаарддаг. Монголын хувьд энэ нь анхдагч төслүүд учраас алдаж онохын зовлонг бид туулж явна. Тиймээс үүнийг шийдвэрлэхэд миний өчүүхэн туршлагыг ашиглая гэж надад хандсан болов уу гэж бодож байна. Та бүхний итгэлийг дааж ажиллах болно.

Батлан хамгаалахын сайдад нэр дэвшигч Ц.Цолмон:

-Миний нэрийг Батлан хамгаалахын сайдад дэвшүүлж байгаад Ерөнхий сайдад талархаж байна. Манай улс төрийн бүх хүчнүүд бүгд ойлголцдог нэгдсэн бодлого, концепциор Батлан хамгаалахын яам явж байгаа. Энэ бодлогын хүрээнд бид ажиллах болно. Батлан хамгаалахын бодлогод сүүлийн үед шинэчлэл хийгдэж, боловсруулж байгаа зүйлүүд бий. Үүнтэй УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга байхдаа танилцаж, энэ чиглэлийг дэмжиж байсан. Энэ концепциуд шинэчлэгдэж батлагдаад явахад гар бие оролцож хичээн ажиллана гэж бодож байна.

Мөн Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн шууд удирдлагын дор заавар зөвлөгөөг авч ажиллах ёстой албан тушаал. Иймээс Засгийн газрын бодлого, Ерөнхийлөгчийн чиглэл, үүргийн дагуу Монгол Улсын Зэвсэгт хүчнийг улам бүр бэхжүүлэх, техникийн болон бусад чадварыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр санаачилга, чармайлттай ажиллана.

Эрүүл мэнд, спортын сайдад нэр дэвшигч Г.Шийлэгдамба:

-Эрхэм Ерөнхийлөгч танд болон Ерөнхий сайдад талархал илэрхийлье. Улс орон нийгэм эдийн засгийн ихээхэн хүндрэлтэй олон асуудлыг давж шийдвэрлэх ёстой энэ цаг үед Монгол Улсын Засгийн газрын гишүүн, Эрүүл мэнд, спортын сайдаар ажиллах хариуцлагатай үүрэг ногдож байгааг ухамсарлан ойлгож байна. Эрүүл мэндийн салбарын хувьд товчхон хэлэхэд энэ салбарын үр дүнтэй, зохистой удирдлага, шуурхай, хариуцлагатай, найдвартай үйл ажиллагаа, зөв үр дүнтэй санхүүжилт гэсэн ийм гурван чиглэлд энэ салбарын өмнө явуулж ирсэн бодлогыг үргэлжлүүлэх, түүнчлэн саяны томъёолсон гурван асуудалд илүү анхаарал хандуулж ажиллах болно.

Хэрэв Засгийн газрын гишүүн, Эрүүл мэнд, спортын сайдаар томилогдож ажиллавал нийтийн биеийн тамирыг хөгжүүлэх, үүн дотроо Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилж хэрэгжүүлж байгаа үйл ажиллагааг цааш нь гүнзгийрүүлэхэд салбарын сайдын хувьд Засгийн газрынхаа нэгдмэл үйл ажиллагаанд тулгуурлаж, ард иргэдийнхээ санал хүсэлтийн дагуу ажиллана гэлээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг өчигдөр Монгол Улсын Ерөнхийлөгчтэй Засгийн газрын гишүүнд нэр дэвшиж буй хүмүүсийг зөвшилцлөө. Зөвшилцөх уулзалтын үеэр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн хэлсэн үгийг хүргэе. Тэрбээр “Монгол Улсын Засгийн газрын гишүүнд нэр дэвшигчдийн энэ оройн амгаланг айлтгая. Та бүхэн улс орныхоо эрх ашгийг бодож, тулгамдаж байгаа асуудлын нөхцөл байдлыг сайн ойлгож, хамтарч ажиллахаар улс төрийн шийдвэр гаргаж орж ирсэн гэж би үзэж байна.

Энэ Засгийн газарт онцлог бий. Сонгуулийн дараа байгуулагдаж байгаа Засаг биш тул, шинээр байгуулагдаж байгаа Засгийн газар шиг 100 хоног гэх зэрэг тодорхой шатлалтай ажиллах хугацаа та бүхэнд байхгүй. Нэг талаас оны төгсгөл болж байна. Удахгүй шинэ жил, оны дараа цагаан сар гэх маягаар харж ажиллах хугацаа байхгүй. Нэг үгээр хэлбэл амрах, ажил цалгардуулах хугацаа та бүхэнд үлдээгүй. Тийм Засгийн газар гэж харж байгаа.

Хэлэх гэсэн хоёр дахь зүйл бол Засгийн газрын зүгээс тулгамдсан асуудлыг эрчимтэй, зоригтой, хурдтай шийдэж ажиллахыг бүх талаар дэмжиж ажиллана.

Бид Засгийн газар байгуулж, янз бүрийн нөхцөлд ажиллаж байсан учраас сайныг бодож мууг нь анхааруулах үүрэгтэй. Анхаарах шаардлагатай асуудлуудыг хэлэхээс өөр арга байхгүй. Хуулийг дээдэлж, ёс зүйтэй,хариуцлагатай ажиллах ёстой. Засгийн газрын гишүүн боллоо гээд амьдралаа өөд татах, ар гэр, хажуудаа байгаа найз нөхдөө өөд татах, нам, хамт олноо харж үзэх зэрэг хууль зөрчсөн, авлигын шинжтэй үйл ажиллагаанд оролцохыг хэрхэвч тэвчихгүй. Үүнийг эхнээс нь хэлэх ёстой. Засгийн газар байгуулагдлаа гээд очоод янз бүрийн халаа солио хийх, ялангуяа мэргэжлийн, ажлаа сайн хийж байгаа хүмүүс дээр халаа сэлгээ хийх үйл ажиллагаа ерөөсөө байж болохгүй.

Сүүлийн жилүүдэд төрийн, Засгийн газрын хэмжээ томорсон. Би Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгт үүнийг багасгаж чадах байх гэж найдаж байна. Томруулдаг хүчин зүйлүүдийг алга болгодог санаачлагуудыг УИХ-д маш хурдан хугацаанд оруулж шийдүүлэх байх аа гэж бодож байгаа. ДНБ-д Засгийн газрын эзэлж байгаа зардлын хэмжээг асар багасгах хэрэгтэй. Үүн дээр хамгийн эрчимтэй амжилт гаргасан Засгийн газар болоосой гэсэн хүсэлт байна.

Өмнө нь ч хэлж байсан. Энэ Засгийн газар бол улс төр бодох, дараагийн сонгууль бодох эрхгүй Засгийн газар юм. Үнэхээр тулгамдаж байгаа асуудлаа аваад үзэхэд асар их ажил бий. Тийм учраас энэ бүхнийг харж, ухамсарлаж, Ерөнхий сайдын саналыг хүлээж авч энэ сонголтыг хийж байгаа гэж би ойлгож байна.

Үнэхээр Монголын төлөө хэцүүг үүрч, хүнд асуудлыг шийдвэрлэж, өөрсдийгөө золиослон байж үлдсэн нэг жил, зургаан сарын хугацаанд, дараагийн сонгуулиар бүрдэх Засгийн газрыг бүрдтэл ажиллах ийм л итгэл төгс хүмүүс орж ирж байна гэж харж байгаа.

Миний Ерөнхий сайдад хэлж байсан өмнөх байр суурь хэвээрээ. Засгийн газрыг гаднаас, мэргэжлийн, чадварлаг, ёс зүйтэй ажиллаж чадах хүмүүсээс бүрдүүлэх ёстой. УИХ-ын гишүүн хүн Засгийн газрын гишүүнийг хавсарч ажиллахыг би дэмжихгүй байгаа. Энэ байр сууриа шууд илэрхийлэх ёстой гэж бодож байна.

Намын бүлгүүдийн хувьд хамтарч ажиллана гэдэг бол энгийн зүйл. Би нэг уриалга хэлж байгаа. Энд орж ирж байгаа төлөөллийн хүмүүс нам, намынхаа бүлэг дээр, намынхаа удирдах байгууллага дээр шийдвэр гаргах ёстой. Засгийн газрыг манай нам, манай бүлгийн зүгээс, манай намын бүлэгт багтдаг гишүүдийн зүгээс огцруулах асуудлыг санаачилж тавихгүй гэсэн шийдвэр гаргах ёстой. Үлдсэн хугацаанд бидэнд үнэндээ ийм зав алга. Засгийн газар огцруулах хялбар. Эргээд байгуулахад ямар хэцүү хүндрэлтэй тулгардгийг би маш олон удаа харж байсан. Та бүхэн ч мэднэ. Хэдийгээр ийм хуулийн боломж байгаа ч гэсэн улс төрийн ийм шийдвэр гаргаж, ард олонд ойлголт өгөх юм бол энэ Засгийн газарт итгэх итгэл нь нэмэгдэнэ. Эд нар үнэхээр юм хийх юм байна. Айлтгүй урагшаа зүтгэх юм байна. Монгол Улсын өмнө тулгамдаж байгаа хүнд асуудлыг шийдэх Засгийн газар байна гэдэгт итгэх итгэл аль аль талдаа бий болно. Энэ бол их чухал шүү гэдгийг дахин хэлье.

Нэг зүйлийг бид ойлгох хэрэгтэй. Үндсэн хуулийн утга ч тэр. Нөгөө талаас ерөөсөө Засгийн газрын зарчим гэж байдаг. Энд сайдуудын өөрсдийн хэрэгжүүлэх бодлого гэж байхгүй. Монгол Улсын Ерөнхий сайдын бодлогыг тухайн салбарт хэрэгжүүлэх гэж л орж ирж байгаа хүмүүс. Засгийн газрын кабинет гэдэг бол хуралдаж мэдээллээ солилцдог зүйл гэж хуульч Б.Чимид гуай хэлдэг байсан. Түүнээс биш шийдвэр гаргаад, би санал нийлэхгүй байна гээд явдаг газар биш. Энэ асуудлыг Монгол Улсын өмнө, УИХ-ын өмнө Ерөнхий сайд хариуцдаг. Засгийн газрын гишүүд дээр хариуцлага тооцох асуудал гарах юм бол Ерөнхий сайдад л хандаж асуудал тавих ёстой. Түүнээс биш УИХ-ын гишүүд Засгийн газрын гишүүнийг огцруулна гээд бариад гүйдгээ болих хэрэгтэй. Үүнийг бүр хуулиар хааж өгөх ёстой юм. Ерөнхий сайд шаардлагатай бол оруулж ирж болно. Дахиад Засгийн газрыг бүтнээр нь огцруулах, Ерөнхий сайдыг солих боломж байхгүй гэдгийг хэлье.

Харин Засгийн газрын гишүүн ганцаараа хариуцлага алдах юм бол хариуцлага алдсан тоо бүрээр нь хариуцлага тооцдог, асуудлыг оруулж маш хурдтай шийддэг хэлбэр рүү явуулах хэрэгтэй. Ингэж чадах юм бол Монгол Улсын төрд, УИХ-д, Засгийн газарт итгэх итгэл бий болно. Хамгийн гол итгэхгүй байгаа зүйл бол хариуцлагатай холбоотой гэдгийг хэлэх нь зөв байх. Одоо Засгийн газар бүрдэж байхад итгэж найдаж байгаа хүмүүс их байгаа. Тэдний итгэл найдварыг баталгаажуулж ажиллах ёстой. Итгэхгүй, эхнээсээ дэмжихгүй хүмүүс ч байгаа. Тэдний дэмжлэгийг авч ажиллах ёстой. Аль болох тэдний дэмжлэгийг нэмэгдүүлж, “Би эхнээс нь энэ сайдын тухай буруу бодож байсан байна. Яг ажил дээр гараад ирэхэд үнэхээр юмыг хариуцсан шиг хариуцаад хийчихдэг юм байна” гэж бодтол ажиллах ёстой. Энэ бол хугацаатай ажил. Энэ хугацаатай ажил дээр янз бүрийн зүй бус, ёс бус, хууль зөрчсөн, авлига, хээл хахууль, янз бүрийн шударга бус зүйлтэй холбогдсон нэг ч мэдээлэл энэ Засгийн газраас сонсогдож болохгүй. Сонсогдоод асуудал гарах юм бол тухайн хүнтэй шууд хариуцлага тооцоод явах ёстой гэдгийг дахин давтаж хэлье” гэлээ.

Өчигдөр шөнө УИХ-ын чуулган шөнө төл хүртэл хуралдаж, Засгийн газрын сайд нарыг томилох асуудлыг хэлэлцсэн. УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар МАН-ын гишүүн У.Хүрэлсүхийг Засгийн газрын Шадар сайдын албан тушаалд 98.3 хувийн саналаар томилсон. Үүний дараа Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын даргаар С.Баярцогтыг томилох асуудлыг хэлэлцэх үед олон гишүүн асуулт асууснаар хуралдаан сунжирсан. Асуулт асууж буй гишүүдийн олонх нь Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын даргад нэр дэвшээд буй С.Баярцогтоос дансаа нууж ёс зүйн том алдаа гаргасан болон Оюутолгойн гэрээний талаар түлхүү асуусан юм. Гишүүдийг асуулт асууж, үг хэлж дууссаны дараа УИХ-ын дарга З.Энхболд “Хэт орой болсон учраас чуулганы хуралдааныг мягмар гарагт үргэлжлүүье” хэмээгээд хуралдааныг өндөрлүүллээ. Ингэснээр Засгийн газрын гишүүдийг томилох асуудлыг мягмар гаригийн чуулганаар үргэжлүүлэн хэлэлцэхээр боллоо.