Category: энтертаймент-ертөнц

Түүнийг мөрөөдлөөрөө амьдарч буй нэгэн гэж тодорхойлмоор байна. Амьдралын олон бэрхшээлтэй тулгарсан ч хичээл зүтгэлээрээ өөрийгөө бүтээж, өдгөө Харвардын их сургуулиас номын дуу сонсож буй 5 мэргэжил эзэмшсэн .Цацралтай ярилцлаа.

-Өөрийг тань влогчин, мөн дэлхийн шилдэг их сургуульд суралцдаг гэдгээр нь зарим хүмүүс мэддэг байх. Эдгээр тодорхойлолтуудаас гаднах Д.Цацрал гэдэг хувь хүнийг уншигчдад танилцуулвал?

-Намайг Оюундалай овогтой Цацрал гэдэг. Саяхан 11-р сард АНУ-ийн Калифорни мужийн “Америка Олон Улсын их сургууль”-д 100 хувийн тэтгэлэгтэйгээр магистрын зэргээр суралцаж төгслөө. Мөн Харвардын их сургуулийн бизнесийн сургуульд хагас цагийн оюутанаар сурч байгаа. Миний хувьд Монголд гурав дахь их сургуульдаа суралцаж байгаад энд үргэлжлүүлэн суралцсаар нийтдээ таван мэргэжил эзэмшсэн байна. Хоёр мэргэжлээрээ одоо ажиллаж байна. Мөн чөлөөт цагаараа эрүүл, зөв хооллох, англи хэл сурах, АНУ-д ажиллаж, амьдрах, тэтгэлэгтэй суралцах талаар влог хийдэг. Хүмүүнлэгийн ажлыг мөн 11 жил тасралтгүй хийж байна. Товчхондоо иймэрхүү.

-Харвардын их сургуульд суралцаж байгаа юм байна. Мөн гадаад, дотоодын их дээд сургуулиудад таван өөр чиглэлээр мэргэшсэн гэхээр сонирхол татаж байна. Ямар мэргэжлүүд эзэмшсэн бэ?

-Миний хувьд сурахаа хэзээ ч зогсоож үзээгүй. Бэлтгэл ангид орсноос хойш гэвэл боловсролд бүх насаа зориулж явна. Мэргэжлийн тухайд Монголд ШУТИС-ийн Үйлдвэр технологийн сургуулийг хүнсний болон химич технологич гэсэн хос мэргэжлээр суралцаж төгссөний дараа одоогийн СУИС-РТМУС-ийн сэтгүүлчийн ангийг дүүргэсэн. Хүнс хоол судлал болон биохимийн чиглэлээр дөрвөн жил сурсан гэсэн үг. Америкт ирээд нэг жилийн хэлний бэлтгэлд суралцсаны дараа Los Angeles city College-д телевиз, киноны продюсерын чиглэлээр суралцсан. Үргэлжлүүлэн бизнесийн удирдлагаар мастерын зэргээ хамгаалсан. Одоо хиймэл оюун ухаан, дижитал бизнес, сэтгэл судлалын талаар сонирхож, бие даан судалж байгаа. Цаашдаа ч акедемик боловсролоор хязгаарлагдахгүй насан туршдаа суралцсаар байна гэж боддог.

-Таныг АНУ-д бүтэн тэтгэлэгтэйгээр суралцаж байгаа гэдэг утгаараа гадаадад суралцах талаар олон залуус асуудаг болов уу. Дэлхийн топ их сургуульд элсэхэд хувь хүнээс ямар ур чадварууд шаардагдах бол?

-Олон залуус гадаадад суралцахыг эрмэлздэг, зүтгэдэг болсон нь бахархмаар. Гэхдээ тэр их хүслээ зүгээр л боломжгүй айлын хүүхэд гэдэг үгээрээ өөрийгөө мохоогоод, хязгаарлачихдаг. Хамгийн түрүүнд хэлэх зүйл бол болохгүй гэдэг өнцгөөс юуг ч битгий хараарай гэж хэлмээр байна. Залуусын энэ бодлыг л няцааж, өөрөөрөө батлаж харуулахыг хүссэн учраас Youtube влог хийж эхэлж байсан. Би бэлтэй айлын хүүхэд байгаагүй. Гэхдээ надад мөрөөдөл байсан болохоор хүслээ биелүүлээд явж байна. Залуу хүн та чадна, тиймээс хэзээ ч өөрийгөө бүү гол. Хоёрдугаарт, Сурах боломж л байвал байнга шүүрч аваад сурахыг хичээгээрэй, онлайнаар хичээлүүд ав. EdX, Coursera, Khan academy гэсэн гурван аппликейшнд англи хэлний оноо хамаарахгүйгээр дэлхийн топ сургуулиудын хичээл үнэ төлбөргүй байдаг шүү. Интернэт л байхад хаанаас ч суралцах боломжтой. Гуравдугаарт, Монголд байгаа залуусын хувьд сайн дурын ажилд маш идэвхтэй оролц. Гадаадын их дээд сургуульд тэнцэхэд чамайг илэрхийлэх хамгийн чухал зүйл бол сайн дурын ажил буюу нийгмийн идэвх, оролцоо. Мөн эсээ бичихэд бакалавр эсвэл магистрын зэрэг горилож байгаагаас хамааран бичигдэх хэлбэр, тактик өөр байдаг. Тэгэхээр эсээн дээрээ маш сайн анхаарах хэрэгтэй. Төгсгөлд нь Монголд байхдаа хэлний мэдлэгээ ахиулахын хажуугаар дэлхийн түүх, математикийн хичээлийг эх хэл дээрээ судалчихаад ирвэл очсоны дараа илүү их цаг хугацаа, мөнгө хэмнэнэ. Хэрвээ бакалаврын хөтөлбөрт сурахаар зорьж байгаа бол шууд их сургуульд орох гэж яаралгүй Америкийн улсын коллежуудад өртөг багатайгаар их сургуулийн гуравдугаар курст байхдаа шууд шилжин суралцах боломжтой.

-Өөрийн хүчээр амжилтад хүрч бүхнийг тэгээс эхэлсэн түүхүүдийг хүмүүс сонсох дуртай. Таны хувьд зорилгодоо хүрэхэд юу хамгийн их нөлөөлсөн бол?
– Үнэнийг хэлэхэд өнөөдрийг хүртэл ирсэн зам минь тийм ч шулуун, дардан байгаагүй ээ. Ялангуяа зовлон, бэрхшээлтэй байгаагаа олон нийтийн сүлжээндээ зарлаад байдаггүй болохоор дандаа л аз жаргалаар бялхсан хүн байдаг гэж ойлгодог байх. Мэдээж бусадтай адил надад шантармаар амьдралын хүнд хэцүү сорилттой тулгарч байсан үе бий. Гэвч тэдгээр үе ирээдүйд биднийг хүчтэй нэгэн болгодог юм байна гэдгийг харсан. Манайх гэр бүлээрээ Дархан руу нүүх замдаа осолдож, бүх зүйлс орвонгоороо эргэж байлаа. Дүүтэйгээ уулан дээр гараад уйлж байснаа ерөөсөө мартдаггүй юм.Тэр үйл явдлууд намайг өөрийгөө дайчилж, илүү их хичээх ёстой гэсэн шалтгаан болсон. Би зүгээр байж чаддаггүй сониуч хүүхэд байсан юм уу 6 настайдаа ТҮЦ ажиллуулах бодол төрөөд, үйлдвэрээс 50 төгрөгийн ундаа аваад 100 төгрөгөөр төв шуудангийн гадаа зарж, дараа нь бас зах дээр очоод комиссын дэлгүүрийн худалдагчаас нь гуйж, жижиг лангуу гаргуулаад, өөрийнхөө хуучин хувцаснуудаа хэдэн өдөр гүйсний эцэст борлуулахад л анх удаа өөрийн хүчээр юм хийх ямар гоё амттайг мэдэрч байлаа. Тэрнээс хойш сонин борлуулах ажил хийлээ, огт мэддэггүй мөртлөө автомашины сэлбэг, хэрэгсэл хүртэл зарна, зайрмагны цех, шал угаах, үйлчлэгч хийх гээд хийж үзээгүй ажил бараг байхгүй. Би “Эх орондоо ихийг хийж бүтээсэн ажилсаг дайчин эмэгтэй болно” гэж гэж багадаа мөрөөддөг байлаа. Одоо бодоход энэ туйлын зорилгодоо л хөтлөгдөж явсан юм шиг санагддаг.

-Ямар ч ажлыг хийж эхлүүлэхэд эхлээд өөртөө бүрэн итгэх нь чухал гэдэг. Дутагдалтайгаа нүүр тулж, өөртөө итгэлтэй болсон түүх бий уу?

-Дуучин Наран эгч ээжийн ойрын шавь байсан болохоор манайхаар байнга орж гардаг бидний хувьд дотны хүн байсан. Наран эгч намайг өөрийгөө илэрхийлэх тал дээр дутагдалтай байгааг анзаарч Хөвсгөлийн тайзан дээр хүчээр шахуу гаргачихсан юм. Тэгээд л түүнээс хойш дуулах сонирхлоо нээж, олон тэмцээн уралдаанд орж, нүүр хагарсан гэж болно.Түүнийхээ ачаар 15 настайдаа Дарханы ФМ радиод хөтлөгчөөр ажиллаж, дараа нь өөрөө “радиогийн хөтлөгч” бэлтгэх сургалт хүүдүүдэд явуулдаг байлаа. Хүүхэд насанд бид зоригтой байдаг. Тэгэхээр залуу үеийн дүү нартаа“зоригтой байгаа дээрээ хийхийг хүсч байгаа зүйлээ шууд хийгээрэй” гэж хэлмээр байдаг.

-Өндөр бүтээмжтэй байхад хамгийн чухал гурван зүйл юу вэ?

-Нэгдүгээрт, “Golden hour” буюу өөрийн хамгийн их бүтээмжтэй цагаа олж тогтоох нь чухал. Хүн болгон өглөөний хүн байх албагүй. Учир нь хүн бүрийн бүтээмжтэй цаг өөр. Зарим нь өглөөний хүн бол зарим нь оройны хүн байж болно. Алтан цагаа мэдсэн бол цаасан дээр буулгаад ажлаа төлөвлөөд мэдээж хийж эхлэх хэрэгтэй.

– Таныхаар Монгол болон Америк залуусын сэтгэлгээний хамгийн том ялгааг юу гэж хардаг вэ?

-Гол ялгаа гэвэл Монголчууд бид юм болгоны зах зухаас гадарлаж мэддэг. Америкчуудын хувьд эсрэгээрээ мэдэхгүй, чадахгүй юм их. Гэхдээ нэг зүйлээ гүнзгий мэддэг, сонгосон ганцхан зүйлдээ төгс байдаг. Зөвхөн Ньф-Йорк хотод 9 сая хүн амьдардаг. Тэгэхээр энэ олон хүмүүсийн дундаас гарч ирэхийн тулд нэг юмандаа төгс байхаас аргагүй өрсөлдөөнтэй. Гэхдээ хиймэл оюун ухаан хөгжсөнөөр ирээдүйд олон ажлын байр үгүй болох магадлалтай. Тэр үед олон зүйлийг чаддаг байх шаардлага давамгайлна гэж нөгөө талаас бас үздэг болчихоод байгаа.

-Амьдралаас авч байсан хамгийн гоё бэлэг?

-Дандаа хамгийн сайхан хүмүүстэй учирдаг. Үүнийг бурхнаас надад өгдөг хамгийн нандин бэлэг гэж боддог. 11 жил хүмүүнлэгийн ажлууд хийхдээ надад ашигтай гэдэг талаас нь хэзээ ч харж байгаагүй. Гэтэл энд ирээд олон гайхалтай бэлгийг эргүүлээд амьдрал надад өгсөн. Хүмүүст сайн сайхныг хүсэж хийсэн тэдгээр зүйлсийн үрээр Харвард надад хаалгаа нээсэн. Мөн олон мянган хүмүүс дотроос “Эллений шоу”-нд уригдана гэж төсөөлж ч байгаагүй.

-Карьераа эхлүүлж буй залуу үеийнхэнд өгөх зөвлөгөө?

-Ямар ч ажлыг голохгүйгээр хичээгээд зүтгээд ажиллаарай гэж хэлэх байна. Заавал их сургууль ч гэлтгүй сул чөлөөтэй цаг гарж л байвал чадахгүй зүйлээ сураарай. Бас өөрийгөө үнэнээр нь дүгнэж цэгнээрэй. Үнэхээр чадахгүй зүйл их, дутуу дулимаг байгаа чинь үнэн бол өөртэйгөө нүүр тулж, хүлээн зөвшөөр. Миний хувьд англи хэл мэдэхгүй, дутуу дулимаг байгаагаа мэдсэн болохоор харьцангуй сүүлд ч гэсэн эхэлсэн. Бууж өгмөөр үе олон байдаг ч сайхан уйлж дотроо онгойлгоод эргээд эрч хүчтэй босоод ирээрэй. Бууж өгч шантралгүй хичээгээд байгаарай, залуусаа.

Ч.БИНДЭРЪЯА

Монголын анхны спорт зураач, тэмцэгч Л.Өнөрчимэгтэй ярилцлаа.

-Таны “Би 10 кг жин хасч чадлаа” гэсэн бичлэг сошиалаар шуугиан тарьж байна. Та богино хугацаанд яаж олон кг хасаж чадав?

-Хөл хорио тогтоосон үеэс эхлэн дасгал хөдөлгөөнөө эрчимтэй хийж эхэлсэн. Би чинь өдөржингөө хөдөлгөөнгүй зураг зураад суучихдаг болохоор нуруу хөшинө гээд их асуудалтай. Эхлээд том усны савыг 10 давхар хүртэл өргөж гардаг байлаа. 25-30 литр байх шүү. Тэгээд бариад л шатны өөд, уруу 2-3 удаа алхдаг байсан юм. Мөн автобус, унаанд суухгүйгээр долоон километргазарт 50 кг ном үүрээд явж байхад усан хулгана болтлоо хөлөрсөн. Тэр үед их калори хассан даа. Өглөө, оройдоо гэрийнхээ ойролцоох голын эргээр гулсана. Нэг өрөөгөө замбараагүй болгочихоод буцаагаад цэвэрлэнэ. Гэрээ цэвэрлэхдээ яг л гимнастик хийж байгаа юм шиг хөдөлгөөн хийдэг.

-Та цахилгаан шат ашиглахаа байсан гэсэн үү?

-Ер нь цахилгаан шатаар явахаа байсан. Одоо дандаа л шатаар буудаг. Шатаар буухдаа Чарли Чаплин шиг хөдөлгөөн хийдэг. Энэ бүхэн их санаандгүй зүйлээс эхэлсэн юм. Манай ард түмний штабын Даваадорж гээд залуу “Та коронавирус тусаж магадгүй липтээр битгий яваарай. Шатаар эзэнгүй газраар яваад бай” гэж зөвлөхөд би тэгнэ гээд амласан юм. Тэр амлалтаа биелүүлэхийн тулд шатаар явж эхэлсэн. Тэгээд бүр том баллонтой усаа өөрөө зөөдөг болсон. Заавал байрныхаа доод талын дэлгүүрээс юм авахгүй цаашаа хол дэлгүүрээс хүнсээ авдаг болсон.

-Та жингээ хассанаасаа хойш булган шубаны рекламанд хүртэл тоглох боллоо?

-Сүүлийн хэд хоног загвар өмсөж байгаа. Загвар өмсөж алхахдаа бүсэлхийн хөдөлгөөн давхар хийнэ. Гурав дөрөв хоноход 1 кг хасчихсан байсан шүү. Тэгээд 81 кг-аас 65кг болчихоод байна.

-Дотроосоо ямар бүтээгдэхүүн хэрэглэсэн бэ?

-Би хоол хүнсээ эрүүл, зөв болгож эхэлсэн. Ямар нэгэн тураах бүтээгдэхүүн уугаагүй. Ер нь би их амархан даардаг. Зураг зураад сууж байхдаа л араас жиндээд, нуруу өвддөг байсан юм. Мөн удаж байгаад их хэмжээгээр хооллоно. Тэгээд түүнээс болоод гэдэс дүүрнэ. Бүх хүмүүсийн биеийн онцлог өөр болохоор дуртай зүйлээ авахдаа зайлшгүй нягталж, шалгах аваарай гэж зөвлөмөөр байна. Миний хувьд ааруул дэвтээгээд шүүсийг нь өдрийн турш бага бага хэмжээгээр уудаг. Аливаа зүйлд их тэвчээр хэрэгтэй юм билээ.

-Одоо ямар хүнс хэрэглэж байгаа вэ?

-Ерөнхийдөө цагаан будаа, өөх тостой бүтээгдэхүүнээ хэрэглээнээсээ хасчихсан. Одоо гурвалжин будаа, малын дотор элэг, бөөр, хэл, зүрх, тэр дундаа гүзээгээр хоол хийж байгаа. Гүзээний салат хийнэ, шарсан бүтээгдэхүүнээ болиод жигнэж хэрэглэдэг болсон. Өглөө, оройдоо майлангын шүүс ууна. Ялангуяа цагаан гүзээтэй шөлийг долоо хоног дараалан хийж идэж байгаа. Гүзээ гэдэг чинь Гүнжийн хоол шүү дээ.

-Амьдралын зөв хэвшил гэдэг таны бодлоор…?

-Маш энгийнээр хэлбэл хэцүү зүйл рүү тэмүүлэх. Дасгал хөдөлгөөн хийгээд, сэтгэл санаагаа өөдрөг байлгана гэдэг маань өөрөө жин хасах үед үүсэх арьс сулрах уургаа алдах, ясны сийрэгжилтийн эсрэг бүтээгдэхүүнээ хэрэглэсэн гэж ойлгож байгаа. Өөртөө тааламжтай хүчтэй үгийг их тод хэлэх ёстой. Хүмүүс ихэвчлэн хурдан турах, хурдан бүх зүйлийг хийхийг хүсдэг. Гэхдээ тийм биш. Залуучууд маань 50 ,60 настай болоод ирэхээр кальцийн дутагдалд орохгүйн тулд цагаан идээгээ хэрэглэж байх нь зүйтэй.

-Өөдрөг үзэл бодол гэдэг хамгийн чухад зүйл байх нь?

-Тэгэлгүй яахав. Тэнгэрлэг үзэл бодлыг зүүд нойрноосоо, онгод хиймориор олж авдаг. Би далдыг хардаггүй, зурхайч биш. Гэхдээ 24 бодьгал, 12 жил,13 хурмаст, дөрвөн зүг, найман зовхист, долоо дордож найм сэхдэг, төрийн есөн өрлөг, цорын ганц хүү гээд бүх зүйлийг багтаасан зурхайг гаргасан. Багаасаа л тэмдэглэж бичсээр ирсэн зүйл. Би чиньодоо ганцаараа өөр баяр тэмдэглэдэг шүү дээ. Жингээ хасахад хамгийн их нөлөөлж буй зүйл маань инээх. Улс төрийн жагсаал хийж байхдаа өөртөө стресс нэмэхгүйн тулд жирийн хүн гэдэг өнцгөөс тэднийг хардаг болсон. Тэгээд л тэмцлийнхээ үеэр “Хүмүүсээ гоё хүчтэй болъё тэгэх үү. Эхлээд өөсдийгөө засчихаад төрөө засъя” гээд хүчтэй эмоцитой үг хэлэхэд өөрөө хүртэл инээнэ шүү дээ.Улс төрчийн зураг хараад “Энэ муу луйварчин хөөрхөн юм. Тэр хамрыг нь хар даа” гээд л эерэг байдаг. Инээд баясал гэдэг хүнийг эмчилдэг шүү. Дотор эрхтний өөхжилтийг мөн багасгадаг.

– 10 кг жин хасна гэдэг их хичээл зүтгэл шүү. Их жин хассаны дараа бие болоод сэтгэл санаанд ямар өөрчлөлт гарсан бэ?

– Хөл хорионы үеэр айл хэсэж болохгүй. Мөн зураг захиалагчдаа ирээд хэрэггүй гээд хэлчихсэн болохоор жингээ үзтэл 10 кг хассанаа мэдээд энэ сайхан баяраа хүмүүстэй хуваалцахыг хүссэн. Тэгээд их баярласандаа фэйсбүүкээрээ 10 кг турлаа гээд лайв хийсэн нь тэр.

-Та мөн их сайхан зурдаг. Хоёр гараараа, хөлөөрөө гээд л. Их сайхан бүтээлүүдтэй. Хөл хорионы үеэр зургаа зурж байна уу?

-1990 оноос хойш тайзан дээр гарч үзүүлбэрээ үзүүлж эхэлсэн. Бэлтгэл ангиасаа л хоёр гараараа бичиж эхэлсэн дээ. Тэр үед нэг гараараа бич гэж шаардлага тавьдаг байсан болохоор зүүн гараараа бичилгүй баруун гараараа бичдэг байв. 17 жилийн дараа хоёр гараараа дахин бичиж эхлэхэд аав ээж хоёр өхөөрдөөд миний багадаа зурж байсан зургуудыг үзүүлж байж билээ. Дараа нь гадаад дотоодын олон уралдаан тэмцээнд оролцож тэргүүн шагнал хүртэж байсан.

-Таныг кинонд тоглож байсан гэж дуулсан. Ямар кинонд дүр бүтээж байв?

-“Нүглийн золиос”, “Ач тус, атаа хорсол” зэрэг хэд хэдэн кинонд гол дүр, туслах дүр бүтээж байсан. “Ач тус, атаа хорсол” гэдэг кино маань 1921 оны хувьсгалын үеийг харуулсан түүхэн бүтээл. Тэрхүү кинонд Доржсамбуу гуайтай хамт тоглосон юм. Мөн гадаад, Монголын хамтарсан кино гээд миний тоглосон хэд хэдэн уран бүтээлүүд байгаа.

-Та тал талын авъяастай. Зураг зурахаас гадна хүмүүст гарын үсэг зохиож өгдөг?

-“Дуудах нэрийг аав ээж өгдөг, Дурсагдах нэрийг өөрөө олдог” гэдэг шүү дээ. Гарын үсэг гэдэг хүний зан характер, мэргэжил, сэтгэхүй гээд олон зүйлийг илтгэж байдаг. Энэ талаар хүмүүст зөвлөгөө өгч, захиалга авдаг. Энэ ч утгаараа босоо монгол бичгээр гарын үсгийг нь бичиж өгдөг юм. Мөн гарын үсгийг нь дүрсжүүлээд зураг болгоод ирэхээр хүн нэрэндээ хайртай болж эхэлдэг. Ер нь хүний нэрнээс эхлээд бүх зүйл утга агуулдаг. Өөрийнхөө нэрээр бахдаж, өөрийгөө илэрхийлж “Би” хэмээн бахдах ёстой юм шүү.

-Хорио цээрийн дэглэмийн үед ард иргэддээ хандаж ямар зөвлөмж өгөх вэ. Ялангуяа таны жин хассаныг хараад олон хүн турахаар шийдсэн байх?

-Өөрийн фэйсбүүк хаягаа “Өнөрчимэгийн-Дэлхийн хичээл” хэмээн нэрлэж өөрийнхөө өөрчлөгдөж буй зургуудыг оруулах болно. Лайваараа дамжуулан эрүүл хооллолтын талаар цогц хичээл орж багшилна. Эрүүл, залуу, эрч хүчтэй, эх орноо гэсэн сэтгэлтэй байя. Бид медаль, дипломоор уралдахгүй шүү дээ. Тиймээс мэдлэг боловсролоо дээшлүүж тэнгэрийн билгээр уралдъя. Тэнгэр биднийг ивээгээд маш их эрч хүчийг бэлэглэсэн. Өглөө босоод миний нүд дэлхийг харж байхад би баярладаг. Хоол идэж байхдаа ч бүх зүйлд “Баярлалаа” гэж хэлдэг. Хүний дайтай явж байгаадаа аав ээждээ их талархдаг. Жин хасахаар төлөвлөж буй залуучууддаа хандаж хэлэхэд хоорондоо харшилдаг бүтээгдэхүүн хэрэглэхээс зайлсхийгээрэй.

Залуу комедиан М.Баяржаргалтай ярилцлаа.

-Станд ап комеди урлагт шинээр гарч ирж буй комидиан гэдгээр тань хүмүүс мэддэг болж байгаа байх?

-Намайг Мөнхбатын Баяржаргал гэдэг. 21 настай. 1999 оных гэхээр цэвэр Z үеийн төлөөлөл гэхэд болно. Үндсэн мэргэжил гэвэл боксын тамирчин, циркийн жүжигчин. Мөн СЭЗИС-ийг бизнесийн удирдлага, маркетингийн чиглэлээр төгссөн. Одоогоор Мобиком Корпорацийн маркетингийн албанд ажиллаж байгаа. Чөлөөт цагаараа комеди хийдэг.

-Бизнес удирдлагаас гадна боксын тамирчин, циркийн жүжигчний мэргэжилтэй гэлээ. Мэргэжлийн зэрэгтэй гэсэн үг үү. 21 насандаа гурван мэргэжилтэй гэхээр сонирхолтой юм.

-Боксоор 8 жил хичээллэсэн, мэргэжлийн тамирчны тоонд ордог байсан. Зэрэгтэй байсан чзэргээ хураалгаж байсан. Есдүгээр ангид ордог жилдээХБК-ийн циркийн ангид элсэж, мэргэжлийн циркийн жүжигчнээр суралцаж төгссөн. Тэнд Монголын мэргэжлийн циркчдийг бэлддэг суурь бааз нь бий. Тэгээд үргэлжүүлэн СЭЗИС руу орсон. Оюутны эхний хоёр жилдээ циркийн жүжигчнээрээ ажилласан.

– Станд ап комедигийнанхны тайз ямар байсан бэ. Энэ зүйлээс авдаг мэдрэмж?

-Миний анхны тайз 300 хүний өмнө эхэлсэн. “UB Comedy” клуб руу шууд орьё гэхээр багахан айдастай байсан учраас СЭЗИС-даа UFE Comedy нэртэй клубыг байгуулсан. Сургуулийнхаа оюутнуудын өмнө гарахад бидний төсөөлснөөс ч олон хүн ирсэн. Анхны тайз маань амжилттай байсан байсан болохоор цааш явах урам зориг болсон.Хэрвээ эхлэл дээрээ шууд дарагдчихсан байсан бол хэзээ ч комеди хийх талаар бодохгүй байсан байх. Түрүү жилийн зунаас эхлэн UB Comedy-гийн тайзан дээр гарч эхэлсэн. Тэр үеэс “Live from Ub Comedy” цувралд бичлэгээ цацах боломж бүрдсэн. Үүнээс авдаг мэдрэмжийн хувьд гэвэл “Ub Comedy” клубын анхны тайз амархан байгаагүй. Өмнө нь сургууль дээрээ үе тэнгийн нас, сэтгэхүй адилхан оюутнуудад ярьдаг байсан бол тэндхийн үзэгчид тэс өөр насны хүмүүс байсан. Тэдгээр хүмүүсийг инээлгэнэ гэдэг биелэгдэшгүй даалгавар мэт санагдаж байсан.

-Нэг үзүүлбэр дээрээ багш нарынхаа тухай хошигнож оруулсан байсан. Багш нар нь үзсэн болов уу?

-Багш нарын тухайд ямар нэгэн доромжилсон агуулгаар биш хошин өнгө аястайгаар яриандааоруулсан. Тэрийг анх тавигдахад багш үзээд яах бол гэж их айж байсан. Гэхдээ СЭЗИС-ийн багш нар өөрсдөө их хошин хүмүүс байдаг.“Станд ап комедиг оюунлаг хүмүүс хийдэг, сийрэг толгойтой хүнээс л хошигнол гардаг” гэдэг. Өөрсдөө ч гадаадын комедиануудыг үздэг, ойлгодог болохоор багш нараас ямар нэг дарамт ирээгүй. (инээв)Сургууль дээрээ клуб байгуулахад ч тэр баяртайгаар хүлээж авч байсан.

-Ярих сэдвүүдээ хэрхэн олж, хаанаас эрэл хайгуул хийдэг вэ. Нэг үзүүлбэр тайзан дээр тоглогдохоос өмнө хэр удаан чанагддаг вэ?

-Сэдвүүдээ мэдээж амьдралаас олдог. Ажигладаггүй л болохоос амьдрал дээр өдөр бүр инээдтэй зүйлс тохиолдож байдаг. “Монголчууд сошиал орчинд” нэртэй үзүүлбэрээ би 14 хоног бичиж байсан. Идэрээ ахыг оруулсан хошигнол дээр мөн нэлээд удаан хугацаанд ажилласан. Бүх тоглолтууд, фейсбүүк, инстаграмынх нь зураг, сэтгэгдлүүдийг уншиж, хүмүүстэй ярилцаж үзэх шаардлагатай болсон. Б.Идэр-Од гэдэг хүнтэй холбоотой бүх өгөгдлүүдийг цуглуулсны дараа тайзан дээр ярьсан байдаг. Өөрөө сонсчхоод “Ёстой гоё байна” гэхэд урамшсан шүү.

-Комеди урлагийг эртний Грек, Ромоос гаралтай. Уран илтгэгчид хүмүүсийг яриандаа итгүүлэхийн тулд инээлгэх аргыг ашигладаг байсан гэдэг юм билээ. Ганцаараа тайзан дээр гараад бүгдийг инээлгэх мэдээж амар биш байх?

-Мэдээж хүнийг инээлгэх амар биш. Станд ап комеди буюу тайзан дээр ганцаараа гараад бүгдийг инээлгэдэг энэ төрлийн урлаг бол ерөнхийдөө судалгаа юм байна гэж харсан. Миний хувьд баримталдаг нэг зүйл гэвэл хэзээ ч насанд хүрэгчдийн сэдвээр ярихгүй гэж боддог. Яагаад гэвэлминий аав, ээж, хамаатнууд, дүү нар цаашлаад ирээдүйн хадмууд маань үзнэ. “Миний хүү зурагтаар гарч байна” гээд үзсэн чинь тиймэрхүү зүйл яриад байж байгааг сонсвол яах бол гэж төсөөлөгдөөд байдаг. Магадгүй ярьсан юмандаа ороогдохучраас тиймэрхүү сэдэв рүү орохгүй.

-Таны хувьд Монголоос хамгийн шилдэг гэж боддог нэг комедианыг нэрлэ гэвэл хэнийг хэлэх вэ?

-Хамгийн шилдэг гэвэл Б.Идэр-Од ахыг хэлнэ. Гол шалтгаан нь дан ганц комеди биш бусад салбарт брендингээ сайн хөгжүүлж чадсанд байгаа байх. Хамгийн гол нь мэдлэгээр өөрийгөө чимж чадсан хүн гэж боддог.

-“DUFF LIFE “ нэртэй фейсбүүк хуудас залуусын дунд өндөр хандалттай хуудас болсон байна лээ. Энэ хуудсыг та хөтөлдөг байсан юм уу?

– Тийм ээ. Гэхдээ анх намайг гэдгийг хүмүүс мэддэггүй байсан. Сүүлд яалт ч үгүй мэдэгдсэн. Өөрийнхөө хэлж чаддаггүй зүйлсийг түүн дээрээ хуваалцдаг, надаас өөр нэг бодлын дүр байдаг гэсэн үг. 1700 гаруй хүнээс репорт ирээд түр хаагдсан байгаа. Нээлгэх хүсэлт илгээсэн удахгүй нээгдэх байх гээд хүлээж байгаа.

-Оюутны ширээнээс ажлын талбарт гарахад ямар өөрчлөлтүүд угтаж авав?

-Миний ажигласнаар компаниудын манай үеийнхнээс хүлээж байгаа зүйл бол бүтээлч байдал. Тэгэхээр шинээр ажилд орох гэж байгаа залуус өөрийн танилцуулга буюу CV дээрээ бүтээлч хандаж, өөрийгөө бүрэн илэрхийлэх ёстой санагдсан. Анкет гэхээрээ л word file дээр цээж зургаа наадаг цаг өнгөрсөн учраас чамайг бүрэн илэрхийлэх бүтээлч танилцуулга явуулахаас л эхний алхам эхэлнэ.

-Таны хувьд сайхан эмэгтэй гэж хэнийг хэлэх вэ. Олны танил эмэгтэйчүүдээс таалагддаг хүн гэвэл?

-Бүх эмэгтэй хүн өөр өөрийн гоо үзэсгэлэнтэй. Харин олны танил хүмүүсээс гэвэлжүжигчин О.Дөлгөөн.

-Комедианууд хүмүүсийг инээлгэдэг. Тиймээс ямар нэг хөгжилтэй түүхийг нь яриулахгүй өнгөрч боломгүй юм шиг. Өөрийн тань хувьдхөгтэй гэмээр бүтэлгүй хайр, дурлалтай учирч байв уу?

-Зөндөө л хаягдаж байсан даа. Дээхэн үед нэг охинтой хоёр сар үерхээд байж байтал “Хоёулаа тохирохгүй юм байна” гээд салсны дараа нөгөө охин маань өөр хүнтэй үерхээд жил болж байгааг дараа нь мэдэж байсан хөгтэй гэмээр түүх бий шүү. Арван жилдээ бас нэг охинд өдөр болгон хоол хийж авчирч өгдөг байлаа. Гэтэл миний хоолыг идсээр байгаад өөр залуутай үерхчихсэн (инээв).

-Зет үе буюу шинэ үеийнхэн гэж тодотгодог залуусын төлөөллийн хувьд танай үеийнхний бусдаас ялгарах онцлогийг юу гэж хардаг вэ?

-Бидний үеийнхэн буюу 1997 оноос хойш төрсөн хүүхдүүдийн хувьд технологийн дэвшил, интернетийн эринд төрсөн гэдэг утгаараа өмнөх үеийнхнээсээ амьдралын хэв маяг, хандлага бүх зүйлээрээ ялгаатай байдаг юм шиг санагддаг. Юмыг хурдан сурдаг, нээлттэй, бага зэрэг залхуу боловч аливаа зүйлд бүтээлч хандахыг хичээдэг.

-Ярилцлагын төгсгөлд залуустаа уриалах зүйл?

-Өөрсдийнхөө боломжийг сайн ашиглая гэж уриалмаар байна. Карантин бол амралт биш, үе тэнгийнхнээсээ урд алхах боломж гэдэг өнцгөөс харахыг хичээгээрэй.

Ч.БИНДЭРЪЯА