Month: May 2018

ШУТСангийн урилгаар Олон улсын найрамдлын зөвлөлийн Монгол-Японы соёл, эдийн засгийн солилцооны нийгэмлэгийн тэргүүн Наохико Ито тэргүүтэй Японы тэргүүлэгч компаниудын удирдлагууд өчигдөр тус санд зочиллоо.

ШУТСан өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 19-нд шинжлэх ухааныг дэмжих Японы JSPS нийгэмлэгийн Бээжин дэх төлөөлөгчийн газрын орлогч дарга Акико Фукита, Япон Улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд асан Такуо Кидокоро нартай уулзаж Японтой хамтран ажиллах эхлэлээ тавьсан бол энэ удаагийн уулзалтаар тус улсад Монголын эрдэмтэн судлаачдын хэрэгжүүлсэн төслийн үр дүнг түгээн дэлгэрүүлэх, гадаад зах зээлд гаргах гарц, боломжийг судлахад хамтран ажиллахаар дэлхийд үйлдвэрлэлээрээ танигдсан Японы толгой бизнесийн салбарын удирдлагуудтай уулзалт зохион байгуулав.

Энэ удаагийн уулзалтаар шинжлэх ухааны салбарын хүний нөөцийг чадваржуулж, хоёр орны эрдэмтдийн хамтарсан төсөл хэрэгжүүлэх, Японы санхүүжилттэй тэтгэлэгт эрдэмтдээ хамруулах, шинжлэх ухаан, боловсролын салбар дахь гадаад хамтын ажиллагаанаас гадна Монгол эрдэмтдийн инновацийн бүтээгдэхүүнийг Японы зах зээлд гаргах, эдийн засгийн эргэлтэнд оруулах, технологи дамжуулах, гадаад борлуулалтын суваг нээх зэрэг чухал сэдвийг хөндсөн юм.

Тиймээс Японы төлөөлөгчдийг “Эрдэмтдийн инновацийн бүтээгдэхүүний үзэсгэлэнгийн танхим”-тай танилцуулсан ба япончууд үзэсгэлэнд тавигдсан эко бүтээгдэхүүнээс Японы зах зээлд нэвтрэх боломжтой гэж үзсэн 14 нэр төрлийн бүтээгдэхүүнийг онцлон нэрлэсэн ба эдгээр бүтээгдэхүүний дээжийг Япон доо танилцуулахаар болов.

Түүнчлэн өмнөх уулзалтаар гаргасан ШУТСангийн захирал Д.Энхжаргалын хүсэлтийг Япон Улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд асан Такуо Кидокоро хүлээн авсан тул манай ШУТСангийн орон тооны бус зөвлөхөөр ажиллах болсныг арга хэмжээн дээр албан ёсоор мэдэгдлээ.

Ноён Такуо Кидокоро Монгол-Японы хамтын ажиллагааг маш ихээр дэмжиж, зүрх сэтгэлээ зориулан ажилладаг бөгөөд түүний санаачилсан “1000 инженер”, “Япон-Монголын эдийн засаг хамтын ажиллагаа” төсөл өнөөдрийг хүртэл үргэлжлэн хэрэгжиж байгааг дурдаж болно.

ШУТСан Засгийн газрын 2017 оны 295 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Төрөөс шинжлэх ухаан, технологийн талаар баримтлах бодлого”-ын хүрээнд олон улсын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, хөгжүүлэх талаар нэлээдгүй ажил хийж байгаагийн нэг нь өнөөдрийн энэхүү үйл ажиллагаа юм.

Олон улсын хамтын ажиллагаа, эрдэм шинжилгээний ажилтан, залуу судлаачдыг мэргэшүүлэх, давтан сургах зэргээр хүний нөөцийн ур чадварыг дээшлүүлэх, хөгжүүлэх, ялангуяа Монгол брэндийг Японд нутагшуулах, олон улсын зах зээлд гаргаж Монгол эрдэмтдийнхээ бүтээгдэхүүнийг эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, хөрөнгө оруулалт хийхэд нээлттэй болгоход энэхүү 2 талт уулзалт ач холбогдлоо өгнө хэмээн төлөөлөгчид дүгнэлээ.

“List of Members of The FEC Delegation to Mongolia from 14th to 18th May 2018” Tuesday, May 15, 2018 арга хэмжээний хүрээнд ШУТСан дээр хүрэлцэн ирсэн Япон Улсын төлөөлөгчид:

1.Leader, Mr. Naohiko Ito, “Vice Chairman of FEC, Chairman of FEC Japan-Mongolia Cultural and Economic Exchange Committee, Honorary Senior Adviser of Japan Freight Railway Co., Ltd”

2. Sub-Leader, Mr. Takuo Kidokoro, “Advisor of FEC Japan-Mongolia Cultural and Economic Exchange Committee. Designated Professor, Nagoya University, Former Ambassador to Mongolia”

3. Member, Mr.Hiroyuki Takamizawa, Executive Officer, Senior General Manager, International Business Headquarter,SENKO CO.,LTD.

4. Member, Mr. Shuichi Iinuma, CEO, IP Partners, Co., Ltd.

5. Member, Mr. Toru Naono, Group General Manager, Global Forwarding & Development Div, NIPPON EXPRESS CO.,LTD.

6. Member, Mr. Eiki Shigeta, President & Founder, JETconnect co.,ltd

7. Member, Mr. Yoshimi Shirasu, Chief Executive Officer, FUJI SHINKOU CO.,LTD.

8. Attendant, Mr. Satoshi Matsuzawa, Manager, Planning & Operation Department, The International Friendship Exchange Council (FEC）

Бүх нийтээр мод тарих Ерөнхийлөгчийн зарлигийн дагуу Сонгинохайрханчууд мод тарилаа. Үүний хүрээнд УИХ-ын гишүүн Х.Нямбаатарын санаачилгаар 26-р хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “Нарангийн энгэр”-ийн төвлөрсөн хогийн цэгийн 900 метр хашааг дагуулан 2.08 га газарт мод тарилаа.

Уг төслийг 2020 он хүртэл 3 үе шаттайгаар хэрэгжих бөгөөд эхний удаад төрийн албан хаагчид болон иргэд хамтран уг талбайд 1200 мод тарилаа.

Баянзүрх, Чингэлтэй, Сүхбаатар дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд Ерөнхий сайд асан С.Баяр, Ч.Сайханбилэг нарт авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээний талаар хэлэлцэж эхэллээ. Тэд шүүхэд гадуур шалгуулах хүсэлт гаргасан аж.

Хэдхэн хоногийн өмнө буюу энэ сарын 10-нд Баянзүрх, Чингэлтэй, Сүхбаатар дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс С.Баяр, Ч.Сайханбилэг нарыг батлан даалтад гаргаж, хилийн хориг тавих шийдвэрийг гаргасан. Гэвч шүүхийн энэ шийдвэрийг прокурорын байгууллага хүлээн зөвшөөрөхгүй, Ерөнхий шүүгчид хандсанаар уг асуудлыг дахин хэлэлцсэн юм. Ингэхдээ шүүгчийн өмнөх шийдвэрийг цуцалж, С.Баяр, Ч.Сайханбилэг нарыг үргэлжлүүлэн 30 хоног хорих шийдвэрийг гаргасан юм. Харин энэ шийдвэрийн талаар тэд шүүхэд хандаж, батлан даалтад гарах хүсэлтээ илэрхийлснийг шүүх өнөөдөр ийн хэлэлцэж байна.

Олон шатлалт маркетинг буюу пирамид тогтолцооны луйврын аргаар үйлдэж буй гэмт хэргийг таслан зогсоох, энэ төрлийн гэмт хэргээс иргэд олон нийтийг урьдчилан сэргийлэх , ухуулга, мэдээлэл өгөх зорилготой “Олон шатлалт маркетинг буюу пирамид тогтолцооны луйврын аргаар үйлдэж буй залилах гэмт хэргийн өнөөгийн нөхцөл байдал, урьдчилан сэргийлэх арга замууд” сэдэвт сургалт, зөвөлгөөн өнөөдөр боллоо.

Ховд аймгийн Онцгой байдлын газарт он гарсаар 18 удаагийн гал түймрийн дуудлага ирсэн байна. Хамгийн сүүлд буюу 05 дугаар сарын 12-ны өдөр Ховд сумын Баянбулаг багт гал түймрийн улмаас эрдэнэт хүний амь эрсэдсэн золгүй явдал тохиолдсон. Тухайн гал түймрийн улмаас орон гэргүй болсон иргэн Ж-д аймгийн Засаг дарга тамгын газар, Баруун бүсийн төв-Ховд аймгийн Онцгой байдлын газраас таван ханатай иж бүрэн гэр, нэг сая төгрөгийн тусламж үзүүллээ.

Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх, ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг нар газар тариалангийн бүс нутаг Дархан-Уул, Сэлэнгэ аймагт хоёр хоног ажиллахдаа газар тариалан, мал аж ахуйн салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдсан асуудлыг судлан, газар дээр нь ажиллаж буй салбарын мэргэжилтнүүдтэй санал солилцож явлаа.

Хөдөө аж ахуйн салбарыг экспортын чиг баримжаатай хөгжүүлэх нэг үндсэн нөхцөл нь эрчимжсэн мал аж ахуйг хөгжүүлэх, малын тоо бус чанарыг сайжруулах явдал юм. Үүний тулд малын удмын санг чанаржуулж, үүлдэр угсааг төрөлжүүлэн сайжруулах, жишиг аж ахуйг хөгжүүлэх, тэжээлийн тариалалтыг нэмэгдүүлэх шаардлагатай. Монгол Улсад малын үүлдрийн нийт 47 омог албан ёсоор бүртгэлтэй байдаг талаар Малын удмын сангийн үндэсний төвийн захирал Д.Цолмон Ерөнхий сайдад танилцууллаа.

Монгол малын гeнeтик нөөцийг лабораторийн орчинд бий болгох, хадгалах, хамгаалах, малын үржилд биотeхнологийн дэвшилтэт аргыг нэвтрүүлэх үндсэн чиглэлтэй тус хүрээлэн өмнө нь Улаанбаатар хотын Сонгинохайрхан дүүрэгт байрлаж байсан. ХХААХҮЯ тус төвийг өргөтгөж, хүчин чадлыг нэмэгдүүлэн Дархан-Уул аймагт шилжүүлэн байгуулсан бөгөөд ирэх 6 дугаар сараас шинэ байрандаа үйл ажиллагаа явуулж эхлэх юм. Энд бүх үүлдрээс шилмэл сайн, ашиг шим ихтэй үүлдрийн үр хөврөлийг тeхнологийн дагуу авч, гүн хөлдөөн, зохиомол хээлтүүлгээр хөврөл суулгах ажил хийж байгаа. Жилдээ 180.000 тун бухны, 36.000 азарганы, 120.000 хуцны, 40.000 ухны, нийт 376 мянган тонн үрийг гүн хөлдөөх боломжтой ба бог малыг намар, бод малыг жилийн дөрвөн улиралд зохиомлоор үр суулгаж болох юм. Малын үүлдэр угсаагаа сайжруулах хүсэлтэй малчин бүрт нээлттэй ажиллах тус хүрээлэн 25-40 мянган төгрөгөөр зохиомол үр суулгах үйлчилгээ үзүүлнэ.

ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг, Бид малынхаа тоонд биш чанарт үүлдэр угсаанд анхаарал хандуулах цаг ирсэн. Өнөөдөр манай улсад баталгаажсан 47 үүлдэр омгийн мал бий. Шинээр батлагдан гарсан Малын генетик нөөцийн тухай хуулиар малын үржил селекци, үүлдэр омгийг хадгалах сайжруулах ажлыг шинжлэх ухааны үндсэн дээр мэргэжлийн байгуулага хийх талаар тодорхой зохицуулалт тусгагдсан. Малын удмын сангийн үндэсний төвийн энэхүү цогцолборын үйл ажиллагаа явагдаж эхэлснээр 6-р сарын нэгнээс эхлэн хэрэгжиж эхлэх дээрх хуулийн хэрэгжилтийн бааз суурь болох юм гэлээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх, Хөдөө аж ахуйгаа түшиглэж хөгжихөд хамгийн чухал нь шинжлэх ухаан, судалгаа, шинжилгээ. Тийм учраас үйл ажиллагаагаа илүү эрчимжүүлээрэй. Монгол малын ашиг шимийг арвин байлгах ажил та бүхний ажлын үр дүнгээс хамаарна гээд ажлын амжилт хүслээ.

Монгол Улс нийт 4 сая тоо толгой үхэртэй. Монгол үхрийн амьдын жин 350-400 кг татдаг бол махны чиглэлийн сайжруулсан үүлдрийн үхэр нас биед гүйцэхдээ 1 тонн татах боломжтой. Харин сүүний чиглэлийн сайжруулсан үүлдрийн үнээнээс хоногт 17-18 литр сүү, заримдаа 30 литр сүү саадаг байна. Монгол үнээ дунджаар 4-5 литр сүү гардагтай харьцуулж үзэхэд гарц 3-4 дахин их бөгөөд жилд 5000 гаруй литр сүү өгөх боломжтой аж. Одоогийн байдлаар ангус, герeфорт, лимузин гэсэн гурван үүлдрийн үхрийг мал сүргийг сайжруулахад ашиглахаар тогтжээ. Мал сүрэгт олон төрлийн үүлдэр хяналтгүй оруулж ирвэл сайжруулах үйл явц алдагдана гэдгийг хүрээлэнгийнхэн хэлж байв. Бог малын тухайд мах, ноосны чиглэлээр сүргийг сайжруулахаар Амeрик, Францаас үүлдрүүд оруулж ирж байгаа аж.

Ерөнхий сайд Сэлэнгэ аймгийн Зүүнбүрэн суманд махны хэвшлийн үхрийн “Газар агро” ХХК, “Алтан тариа” ХХК-ийн сүүний үхрийн аж ахуйн үйл ажиллагаатай танилцсан. Эрчимжсэн мал аж ахуйн жишиг фермерүүд болсон дээрх аж ахуйнууд мах, сүүний чиглэлийн сайжруулсан үүлдрийн үхэртэй, үхрээ тэжээх тэжээлийг тариалдаг, мах, сүүгээ боловсруулдаг, Эрдэнэт, Дарханд сүүгээ нийлүүлдэг гээд малын ашиг шимийг хүртэх бүхий л менежментийг хийж байгаа юм.

“Газар-Агро” ХХК Сэлэнгэ аймгийн Зүүнбүрэн, Баруунбүрэн сумын нутагт махны чиглэлийн үхрийн аж ахуйг эрчимжсэн технологийн дагуу эрхлэх дэд бүтцийг бий болгон, ОХУ-аас “Герефорд” үүлдрийн бух, үнээг импортлон оруулан цэврээр нь үржүүлэн нутагшуулж байна.

“Алтан тариа” ХХК-ийн сүүний үхрийн хагас эрчимжсэн аж ахуйн хамгийн бага хөрөнгөөр бүтсэн гэдгээрээ жишиг болж буйг тус компанийн захирал П.Цэнгүүн танилцуулж байв. Эрчимжсэн мал аж ахуйн фермийн хамгийн чухал зүйл нь малаа тэжээх тэжээлийг тарих аж. Өөрөөр хэлбэл тэжээлээ тариалж байж сайжруулсан үүлдрийн малын ашиг шимийг бүрэн хүртэж чаддаг. Уг аж ахуйд нийт Австрали үүлдрийн 200 гаруй сүүний чиглэлийн үхэр байгаагаас 80-100- нь сааж, өдөрт 1.7 тонн орчим сүү авдаг, 10 гаруй хүн тогтмол ажлын байраар хангагддаг аж.

Эрчимжсэн мал аж ахуй эрхэлж, малаас гарах ашиг шимийг хүртэн, цаашлаад бүтээгдэхүүнээ худалдаанд гаргах, ажлын байр нэмэгдүүлэх гээд олон талын ач холбогдолтой бөгөөд Засгийн газрын дэвшүүлж буй экспортын чиг баримжаатай ХАА-г хөгжүүлэх зорилтод хүрэхэд том түлхэц өгнө гэдгийг ХХААХҮ-ийн сайд эдгээр жишиг фермерүүдийн жишээн дээр холбогдох албаны хүмүүст тайлбарлалаа . Монголын газар тариалангийн гол бүс нутаг Сэлэнгэ аймаг 4000 гаруй, Дархан-Уул 2500 орчим мал бүхий иргэдтэй. Эдгээр иргэд дээрх жишгээр эрчимжсэн мал аж ахуй эрхлэх бүрэн боломжтой бөгөөд үүнд шаардагдах дэмжлэгийг Засгийн газраас бодлого гаргаж ХХААХҮЯ хэрэгжүүлэх боломжтойг салбарын сайд тодотгож байлаа.

Газар тариалангийн бүс нутаг дахь Ерөнхий сайдын албан томилолт Сэлэнгэ аймаг дахь усалгаатай тариалангийн “Арвин хур” ХХК, “Монгол газар шим” компаниудын тариалангийн талбай, төмсний тариалалт, үрийн үйлдвэрлэл эрхэлдэг “Элит үр” ХХК, Хөтөл тосгон дахь Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сангийн салбарт үргэлжилсэн. Усалгаатай тариалангийн компаниудын хувьд Сэлэнгэ мөрнөөс татсан усаар талбайгаа усалдаг тус тeхнологийг нэвтрүүлэхэд 13 жил ажиллаж байж одоо л бүрэн гарт орж байна гэж “Арвин хур” ХХК-ийн захирал Ч.Чадраабал ярьж байв. Нийт 1500 га талбайд тариалалт хийж байгаа тус компанийн талбайд мал орсноор 30 хувийг сүйтгүүлж алдсан аж. Тиймээс Газар тариалангийн бүсийг тогтоож, бэлчээрийн мал аж ахуй, газар тариаланг салгах зайлшгүй шаардлагатайг мөн хэллээ.

Энэ сарын 18-нд баруун аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 19-нд Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулсаар, 20-нд баруун аймгуудын нутгаар бороо, хур тунадас орно.

Салхи 17,18-нд зарим газраар секундэд 12-14 метр, 19-нд Алтайн уулсаар, 20-нд баруун болон төвийн нутгаар секундэд 18-20 метр хүртэл ширүүсч шороон шуурга шуурна. Дархадын хотгор, Завхан голын эх, Хүрэн бэлчир, Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Идэр, Тэс голын хөндийгөөр шөнөдөө 2-7 градус, өдөртөө 16-21 градус, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 13-18 градус, өдөртөө 27-32 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 7-12 градус, өдөртөө 21-26 градус дулаан байна.